Bình dân học vụ số: Kế thừa từ lịch sử

Mục tiêu là phổ cập kiến thức, kỹ năng số đến mọi tầng lớp nhân dân, để không ai bị bỏ lại phía sau.

Cấp tốc triển khai Bình dân học vụ số

GS.TS Phạm Tất Dong - nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, người từng nghiên cứu sâu về phong trào Bình dân học vụ, cho biết: Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh trăn trở, hơn 90% đồng bào mù chữ… Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy Người đề nghị mở chiến dịch để chống nạn mù chữ.

Thực hiện chỉ đạo của Bác, ngày 8/9/1945, Chính phủ ban hành Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ. Phong trào nhanh chóng lan rộng, ăn sâu vào từng thôn xóm, bản làng. Chỉ sau một năm, cả nước đã có 75.000 lớp học với 95.000 giáo viên tham gia, giúp hơn 2,5 triệu người biết đọc, biết viết. Đây là kỳ tích đặc biệt trong lịch sử xã hội hóa học tập của dân tộc.

Tiếp nối truyền thống đó GS.TS Phạm Tất Dong nhấn mạnh, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và tiến trình chuyển đổi số quốc gia, phong trào “Bình dân học vụ số” đặt mục tiêu là phổ cập kỹ năng số, giúp người dân tiếp cận, sử dụng và làm chủ công nghệ. Qua đó xây dựng một xã hội học tập hiện đại, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Để hiểu tầm quan trọng của Phong trào “Bình dân học vụ số” với sứ mệnh phổ cập kỹ năng số, đưa công nghệ đến với đại chúng, ông Nguyễn Nhật Quang - thành viên Hội đồng sáng lập VINASA, Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ VINASA, cho rằng, chúng ta hướng tới “sánh vai cùng các cường quốc năm châu”, thì dân trí và năng lực chung của toàn dân phải khác ngày xưa.

Nếu người dân không thích nghi với môi trường số, không được trang bị năng lực số phù hợp thì sẽ bị bỏ lại phía sau - điều này không đúng với đường lối phát triển của chúng ta. Do đó, phải cấp tốc triển khai Bình dân học vụ số. Muốn vậy, chuyển đổi số phải lấy người dân làm trung tâm, đồng thời xác định người dân là chủ thể chính thực hiện cuộc cách mạng về chuyển đổi số.

“Vì vậy, việc phổ cập kiến thức, kỹ năng, thái độ hay nhận thức cho toàn dân về công nghệ số nói chung, công nghệ trí tuệ nhân tạo và những công nghệ khác cực kỳ cấp thiết và quan trọng”, ông Nguyễn Nhật Quang nhấn mạnh.

Học sinh tham dự Cuộc thi “HNUE - Sáng tạo Robot 2025” do Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức.

Cầu nối quá khứ và tương lai

Đồng quan điểm, ông Tô Hồng Nam - Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ GD&ĐT) cho rằng, khi chuyển đổi số, lấy người dân làm trung tâm và triển khai Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số thì công dân số là yếu tố quyết định. Trên không gian số, nếu người dân không có kỹ năng số thì không thể lao động, làm việc, thậm chí không thể giải trí. Một hệ thống dù được thiết kế tốt và thân thiện đến mấy nhưng người dân không biết sử dụng hoặc sử dụng không hết chức năng thì thực sự lãng phí.

“Do đó, việc mỗi người dân phải có năng lực số là cần thiết, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, ông Tô Hồng Nam nêu quan điểm.

Hưởng ứng Phong trào “Bình dân học vụ số”, PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, cam kết huy động mọi nguồn lực để triển khai hiệu quả phong trào. Theo đó, Đại học Bách khoa Hà Nội tập trung vào 3 giải pháp trọng tâm: Thứ nhất, nhà trường đóng vai trò tiên phong trong việc nâng cao kỹ năng số cho giảng viên, sinh viên, góp phần vào công cuộc xóa mù số trên toàn quốc.

Thứ hai, Đại học Bách khoa Hà Nội đặt quyết tâm trở thành đại học số, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện. Nhà trường sẽ hoàn thiện nền tảng eHUST, nghiên cứu, đào tạo và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, qua đó thúc đẩy giáo dục số và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Thứ ba, trường sẽ phát triển các trung tâm xuất sắc về công nghệ chiến lược, đóng góp vào hệ sinh thái khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng nhìn nhận, Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ mang ý nghĩa giáo dục, mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi mỗi người dân làm chủ công nghệ, xã hội sẽ tiến nhanh hơn trên con đường hiện đại hóa. Với sự tham gia tích cực của các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp và người dân, phong trào này hứa hẹn góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia số tiên tiến, vững bước trong kỷ nguyên số hóa.

Tại Lễ phát động phong trào và ra mắt nền tảng “Bình dân học vụ số”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhìn nhận, Phong trào “Bình dân học vụ số” có ý nghĩa quan trọng, nhân văn sâu sắc với sự phát triển đất nước, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phát triển quốc gia số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.

Thủ tướng nhắc lại, 80 năm trước, phong trào “Bình dân học vụ” ra đời với mục tiêu cấp bách là xóa nạn mù chữ, nâng cao trình độ văn hóa cho nhân dân. Giờ đây, Phong trào “Bình dân học vụ số” được truyền cảm hứng và kế thừa, phát huy từ phong trào này.

Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói, Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ là sáng kiến giáo dục, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Bằng việc phát huy bài học lịch sử, phấn đấu xây dựng xã hội không chỉ giàu tri thức, mà còn giàu sức mạnh công nghệ, sẵn sàng hội nhập, phát triển.

Để lan tỏa Phong trào “Bình dân học vụ số”, Thủ tướng cho rằng, không chỉ cần các quyết sách, sự hỗ trợ từ Chính phủ, tổ chức xã hội, mà hơn hết, người dân chính là chủ thể, cần chủ động học hỏi, sẵn sàng chia sẻ, ứng dụng tri thức số, cùng xây dựng một xã hội tiến bộ trong kỷ nguyên mới. Đất nước đang đứng trước cơ hội lịch sử để bước vào kỷ nguyên mới, phát triển mạnh mẽ với động lực chính đến từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Chúng ta phải thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, đó là phổ cập tri thức, công nghệ về chuyển đổi số, kỹ năng số cho toàn dân, tức là “xóa mù” về chuyển đổi số”, Thủ tướng nêu rõ.

Phong trào "Bình dân học vụ số" không chỉ là sáng kiến giáo dục, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Ảnh: ITN

Mục tiêu là phổ cập kiến thức, kỹ năng số đến mọi tầng lớp nhân dân, để không ai bị bỏ lại phía sau.

Cấp tốc triển khai Bình dân học vụ số

Cầu nối quá khứ và tương lai

“Chúng ta phải thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, đó là phổ cập tri thức, công nghệ về chuyển đổi số, kỹ năng số cho toàn dân, tức là “xóa mù” về chuyển đổi số”, Thủ tướng nêu rõ.