Từ ước mơ lập trình viên

Nguyễn Phúc Anh Hào - học sinh lớp 7, Trường THCS Phan Văn Trị (Gò Vấp, TPHCM) đam mê tin học từ nhỏ. Khi bắt đầu học các ngôn ngữ như HTML (ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản), CSS (các tập tin định kiểu theo tầng)..., Hào đã ấp ủ mong muốn xây dựng website làm bài trắc nghiệm các kiến thức phục vụ việc ôn tập.

Nam sinh chia sẻ, website trắc nghiệm sẽ giúp củng cố kiến thức, ghi nhớ từ khóa, hỗ trợ việc học hiệu quả hơn. Ý tưởng của em là chụp lại bộ câu hỏi trong đề cương thành các file ảnh, sau đó đưa lên máy tính và sử dụng công cụ ChatGPT để chuyển đổi thành bài trắc nghiệm. Dữ liệu sau khi xử lý sẽ được thiết kế thành bài trắc nghiệm trên website. Trong quá trình này, Hào phải kiểm chứng lại thông tin mà ChatGPT đưa ra, bởi công cụ trí tuệ nhân tạo đôi khi có thể tạo ra dữ liệu sai lệch.

“Thiết kế website cần biết qua công cụ PHP (một ngôn ngữ lập trình kịch bản), vốn dĩ em chưa được học, nên phải nhờ người thân trợ giúp”, Hào chia sẻ. Sau hơn 2 tháng xây dựng, dù gặp nhiều thất bại, Hào vẫn quyết tâm thực hiện lại và cuối cùng gặt hái thành quả khi website vận hành trơn tru. “Đây là sản phẩm đầu tay để hiện thực hóa ước mơ trở thành lập trình viên của em”, Hào nói.

Thực hiện các sản phẩm ứng dụng kiến thức lý thuyết môn Tin học vào thực tế là hướng đi nhằm định hướng nghề nghiệp cho học sinh, tạo nền tảng để các em tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành chuyên gia công nghệ trong tương lai.

Thầy Phạm Văn Sơn - giáo viên bộ môn Công nghệ, Trường THPT Lê Trọng Tấn (Tân Phú, TPHCM), cho biết, học sinh khi tiếp cận với Chương trình GDPT mới luôn được thầy cô định hướng nghề nghiệp thông qua các môn học như Toán, Khoa học tự nhiên, Tin học, Công nghệ… bằng việc vận dụng kiến thức học được vào thực tiễn. Theo thầy Sơn, nhiều trường phổ thông đã thành lập các câu lạc bộ STEM, giúp học sinh kết hợp kiến thức từ các môn khoa học để tạo ra những sản phẩm công nghệ phục vụ đời sống.

Từng đồng hành cùng học sinh trong các hoạt động STEM, thầy Sơn cho rằng khi làm ra một sản phẩm thực tế, người học được rèn luyện nhiều kỹ năng, trong đó có kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và thuyết trình ý tưởng.

“Đây là những kỹ năng quan trọng, phục vụ cho phát triển nghề nghiệp sau này. Nhiều học sinh giỏi chuyên môn nhưng lại hạn chế kỹ năng thuyết trình, không thể chia sẻ những điểm độc đáo trong sản phẩm của mình. Do đó, hoạt động trải nghiệm làm sản phẩm sẽ góp phần nâng cao kỹ năng mềm cho học sinh”, thầy Sơn nhận định.

Mở rộng kiến thức ngoài sách vở

Theo các chuyên gia, môn Tin học nói riêng và ngành công nghệ thông tin nói chung luôn thay đổi, phát triển từng ngày. Vì vậy, việc thường xuyên cập nhật, tìm kiếm tài liệu mới rất cần thiết để phát triển năng lực chuyên môn và phục vụ định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

ThS Nguyễn Phúc Hưng - giảng viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Đại học Công nghiệp TPHCM, cho rằng, kiến thức học trong nhà trường là nền tảng giúp học sinh dễ dàng tiếp cận tri thức mới. Do đó, nếu có đam mê và tính tò mò với tin học, học sinh sẽ chủ động tìm kiếm các tài liệu, nền tảng chia sẻ kiến thức để mở rộng hiểu biết.

“Nếu các em bắt tay làm sản phẩm thực tế, vận dụng kiến thức tin học, thậm chí kiến thức liên ngành, thì đó là điều kiện tốt để rèn luyện tư duy sáng tạo, nuôi dưỡng đam mê, lòng yêu tri thức. Đây là những tố chất cần thiết để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực mình theo đuổi”, ThS Hưng nói.

Với sản phẩm thực hành, theo ThS Hưng, học sinh cần chủ động nêu ý tưởng dựa trên nền tảng kiến thức đã học. Giáo viên sẽ hỗ trợ định hướng, bổ sung hoặc yêu cầu học sinh tự tìm hiểu thêm để giải quyết vấn đề. “Quan trọng là học sinh phải chủ động trong quá trình hoàn thiện sản phẩm. Giáo viên chỉ đóng vai trò hướng dẫn, giải đáp thắc mắc và đưa ra những bài học kinh nghiệm. Vai trò chính là giúp các em học cách tư duy để giải quyết vấn đề, thay vì cầm tay chỉ việc”, ông nhấn mạnh.

Chuyên gia này cũng cho rằng, vượt qua khó khăn, trải nghiệm hành trình từ ý tưởng đến sản phẩm sẽ giúp học sinh yêu thích môn học và có động lực sáng tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích khác. Khi được động viên và hỗ trợ đúng cách, các em sẽ tiếp tục đưa ra ý tưởng sáng tạo, đóng góp tích cực cho xã hội.

Còn theo thầy Phạm Văn Sơn - giáo viên bộ môn Công nghệ, Trường THPT Lê Trọng Tấn, học sinh khi tham gia sáng tạo sản phẩm công nghệ cần đề cao tinh thần chia sẻ, bởi công nghệ hiện nay đã trở thành dạng tri thức mở. Một cá nhân nếu thiếu tinh thần chia sẻ sẽ dễ tụt hậu.

“Chia sẻ để học hỏi và phát triển bản thân, nâng cao trình độ và kỹ năng là điều cần thiết”, thầy Sơn nhấn mạnh. Ngoài tinh thần chia sẻ, học sinh cần được giáo dục về “liêm chính khoa học”. Khi kế thừa tri thức của người đi trước để làm sản phẩm, cần trích dẫn nguồn rõ ràng, thể hiện sự chuyên nghiệp và tôn trọng đối với các nhà nghiên cứu đi trước.