Học tập suốt đời giữa đại ngàn Tây Nguyên: Từ cộng đồng đến công nghệ

“Trái tim” xã hội học tập ở cơ sở

Xã Ea Kar sau sáp nhập có diện tích xấp xỉ 200km2 với gần 88.000 người, thuộc 23 dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 25%. Nơi đây, đời sống nhân dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, điều kiện kinh tế - xã hội chưa đồng đều, trình độ dân trí còn chênh lệch. Chính vì vậy, Trung tâm học tập cộng đồng xã Ea Kar trở thành “trái tim” của phong trào xây dựng xã hội học tập từ cơ sở.

Theo chị H’ Ni Ayũn, buôn Êa P’lăng (xã Ea Kar), sau đại dịch Covid-19, chị đến Trung tâm học tập cộng đồng của xã để đăng ký học lớp xóa mù chữ. Sau hơn 1 tuần, chị kêu gọi được chị H’ Hương Niê, buôn Êa Sưk cùng học. Đến nay, bản thân và các học viên biết đọc, viết thành thạo.

“Khi biết chữ, tôi được buôn cử tham gia các lớp tập huấn về chăm sóc cây trồng; từ đó biết làm cho cây cà phê tốt hơn, cho nhiều trái hơn. Nhờ vậy, kinh tế ổn định, cả 3 đứa con đều được đi học đầy đủ”, chị H’ Ni chia sẻ.

Với chị H’ Hương, khi biết đọc, viết, làm thủ tục hành chính ở chính quyền thuận lợi. Khi con học, bản thân cũng học theo để biết cách đọc và viết chữ đẹp hơn.

Theo ông Nguyễn Tiến Thương - Phó Giám đốc Trung tâm học tập cộng đồng xã Ea Kar, những năm qua trung tâm mở ra nhiều cơ hội học tập cho người dân, từ nông dân, phụ nữ, thanh thiếu niên đến người cao tuổi. Không chỉ xóa mù chữ, bổ túc văn hóa, hạn chế tái mù, trung tâm còn tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe, nuôi dạy con, phòng chống tệ nạn xã hội… Những hoạt động ấy đã trực tiếp nâng cao dân trí, cải thiện đời sống, giúp bà con tiếp cận tri thức mới để làm ăn, phát triển kinh tế.

Theo đánh giá của Sở GD&ĐT Đắk Lắk, điểm nhấn của Ea Kar là phong trào “Bình dân học vụ số”. Hiện, toàn xã có 98 tổ công nghệ số cộng đồng tại các thôn, buôn, tổ dân phố. Đây chính là lực lượng báo cáo viên nòng cốt của trung tâm, đưa kỹ năng số đến từng người dân, hộ gia đình. Hình ảnh quen thuộc những ngày qua là ở buôn làng, người dân tụ tập tại nhà văn hóa, mở điện thoại học cách truy cập thư viện số, đọc tài liệu trực tuyến hay tham gia tập huấn kỹ năng bảo mật thông tin cá nhân.

“Trung tâm học tập cộng đồng không chỉ dạy chữ, mà còn dạy cách thích ứng và làm chủ trong kỷ nguyên số. Mỗi người dân khi biết tự học, tự tìm kiếm và vận dụng tri thức vào sản xuất, đời sống thì cả cộng đồng mới cùng nhau phát triển”, ông Nguyễn Tiến Thương khẳng định.

Em Thảo Chi B’Krông - học sinh Trường PTDT nội trú THPT N’Trang Lơng, Đắk Lắk chia sẻ ứng dụng AI vào học tập. Ảnh: TT

Lan tỏa tinh thần học tập suốt đời

Nếu như lớp học cộng đồng Ea Kar khẳng định tầm quan trọng của tri thức đối với đời sống người dân, thì trong môi trường học đường, tinh thần học tập suốt đời lại được khơi dậy qua cách tiếp cận mới mẻ.

Tại lễ khai mạc Tuần lễ Học tập suốt đời 2025, Nhà giáo Ưu tú Trần Đức Huyên - Hiệu trưởng Trường Tiểu học, THCS và THPT Hoàng Việt (Trường Hoàng Việt), chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng AI trong dạy học. Ông ví AI như “tấm gương phản chiếu chất lượng của những câu hỏi mà người học đặt ra”, chứ không phải cây đũa thần thay thế con người.

Theo ông Huyên, để ứng dụng AI hiệu quả, nhà trường xây dựng 5 nguyên lý cốt lõi: Dạy học cá nhân hóa theo tinh thần Bloom. Cha mẹ là nền tảng đồng hành cùng con. AI vừa là thách thức, vừa là giải pháp nếu sử dụng đúng cách. Giáo viên là “người hướng đạo” không thể thay thế. Giáo dục với AI phải lấy con người làm trung tâm.

Nhờ đó, AI trở thành công cụ hỗ trợ giáo viên giảm bớt công việc thủ công, tạo thêm thời gian để tương tác sâu sắc với học sinh. Đồng thời, học sinh biết cách sử dụng AI để gợi mở, nhưng vẫn phải tự học, phản biện, diễn đạt bằng ngôn ngữ của mình.

Nhà giáo Ưu tú Trần Đức Huyên đồng thời khẳng định, nhà trường luôn hỗ trợ các trung tâm học tập cộng đồng của các xã trong việc ứng dụng AI vào nâng cao hiệu quả phong trào “Bình dân học vụ số”.

Đồng hành cùng tinh thần đổi mới ấy là khát vọng của thế hệ trẻ. Em Thảo Chi B’Krông - học sinh lớp 11A1, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT N’Trang Lơng, bày tỏ: “Mục tiêu của em là học thật tốt, rèn luyện kỹ năng tư duy, ngoại ngữ và công nghệ thông tin để trở thành công dân có ích. Con đường học tập có nhiều khó khăn, nhưng nếu kiên trì học tập suốt đời, em tin mình sẽ vượt qua”.

Chủ đề học tập suốt đời năm 2025 là: “Học để phát triển bản thân, làm chủ tri thức và công nghệ, góp phần xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng”. Theo bà Lê Thị Kim Oanh - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đắk Lắk, đây không chỉ là thông điệp, mà còn là định hướng chiến lược của ngành Giáo dục địa phương. Từ lớp học cộng đồng, đến nhà trường ứng dụng công nghệ, sự vào cuộc của toàn xã hội - tất cả cùng hội tụ để lan tỏa tinh thần học tập suốt đời.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Đắk Lắk có 3.346.853 người (số liệu 12/6/2025). Với quy mô dân số này, Đắk Lắk trở thành tỉnh lớn thứ 17 ở Việt Nam về dân số và là một trong ba tỉnh có quy mô địa lý lớn nhất cả nước. Năm học 2025 - 2026, ngành Giáo dục Đắk Lắk có 1.379 cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý, với hơn 700.000 học sinh, học viên, sinh viên và 38.441 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Toàn tỉnh có 102 xã, phường, trong đó 100% có trung tâm học tập cộng đồng.

Học sinh Đắk Lắk thích thú với những cuốn sách tại Ngày hội đọc sách 2025 của tỉnh. Ảnh: TT

“Trái tim” xã hội học tập ở cơ sở

Lan tỏa tinh thần học tập suốt đời

Sau khi sáp nhập, tỉnh Đắk Lắk có 3.346.853 người (số liệu 12/6/2025). Với quy mô dân số này, Đắk Lắk trở thành tỉnh lớn thứ 17 ở Việt Nam về dân số và là một trong ba tỉnh có quy mô địa lý lớn nhất cả nước. Năm học 2025 - 2026, ngành Giáo dục Đắk Lắk có 1.379 cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý, với hơn 700.000 học sinh, học viên, sinh viên và 38.441 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Toàn tỉnh có 102 xã, phường, trong đó 100% có trung tâm học tập cộng đồng.