3 Luật mới tạo bước ngoặt phát triển giáo dục từ năm 2026

Quốc hội cũng thông qua 2 Nghị quyết: Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục giai đoạn 2026-2035.

Toàn bộ các Luật và Nghị quyết trên sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Bỏ cấp bằng THCS, áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Một trong những nội dung đáng chú ý của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là từ năm 2026 sẽ không còn cấp bằng tốt nghiệp THCS.

Theo quy định mới, văn bằng trong hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm: Bằng tốt nghiệp THPT, bằng trung học nghề, bằng trung cấp, bằng cao đẳng, bằng cử nhân, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ và văn bằng của các chương trình đào tạo chuyên sâu thuộc một số lĩnh vực đặc thù.

Học sinh hoàn thành chương trình tiểu học, THCS và đủ điều kiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ được xác nhận hoàn thành chương trình thông qua học bạ, thay vì cấp bằng tốt nghiệp như trước.

Luật cũng quy định Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong cả nước. Chính phủ quy định việc cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho học sinh.

Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa chịu trách nhiệm về nội dung, chất lượng thẩm định; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt sách giáo khoa sau khi Hội đồng thẩm định đánh giá đạt yêu cầu.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, từ năm học 2026-2027 sẽ áp dụng bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc; Nhà nước cung cấp miễn phí bộ sách giáo khoa dùng chung và hoàn thành vào năm 2030 theo đúng tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Không công nhận tương đương giữa bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa với thạc sĩ, tiến sĩ

Trong Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), vấn đề liên thông và công nhận văn bằng giữa bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa với thạc sĩ, tiến sĩ được dư luận quan tâm. Chính phủ khẳng định, mặc dù đây là đội ngũ có chuyên môn cao, nhưng việc công nhận tương đương giữa văn bằng chuyên khoa và học vị sau đại học không có cơ sở khoa học và không phù hợp thông lệ quốc tế.

Theo đó, các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe sẽ cấp văn bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa và do Bộ Y tế hướng dẫn, tổ chức, quản lý. Các học vị thạc sĩ, tiến sĩ vẫn thuộc hệ thống đào tạo học thuật và có chuẩn đầu ra riêng.

Giữ nguyên mô hình đại học vùng, đẩy mạnh phân cấp và tăng tự chủ

Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) tiếp tục duy trì mô hình đại học vùng, đồng thời yêu cầu rà soát, tinh gọn tổ chức, tăng hiệu quả hoạt động và không làm phát sinh cấp quản lý trung gian. Về tự chủ đại học, Chính phủ nhấn mạnh quan điểm chuyển từ “tự chủ là tự lo” sang cơ chế Nhà nước và cơ sở giáo dục cùng chia sẻ trách nhiệm; đảm bảo quyền tự chủ toàn diện, không phụ thuộc mức độ tự chủ tài chính của từng đơn vị.

Theo đó, phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình do Chính phủ quy định. Ảnh: Minh Huệ

Bổ sung mô hình trung học nghề, mở rộng cơ hội học tập suốt đời

Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) bổ sung mô hình trung học nghề – bậc học nằm song song với THPT, tích hợp kiến thức cốt lõi của chương trình phổ thông với đào tạo nghề. Đây là bước hoàn thiện hệ thống giáo dục mở, linh hoạt, liên thông; tạo điều kiện để người học lựa chọn con đường phù hợp và có cơ hội học tập suốt đời.

Luật cũng mở rộng đối tượng tham gia giáo dục nghề nghiệp; sửa đổi nhiều quy định liên quan tổ chức, quản trị trường nghề; bảo đảm chất lượng; hợp tác với doanh nghiệp; quản lý tài chính và đầu tư trong giáo dục nghề nghiệp.

Giáo viên được tăng phụ cấp ưu đãi tối thiểu 70%

Quốc hội thông qua nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tạo đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Theo đó, từ năm 2026, phụ cấp ưu đãi nghề đối với đội ngũ giáo viên mầm non và phổ thông công lập được thực hiện theo lộ trình Chính phủ quy định, với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, tối thiểu 30% đối với nhân viên; riêng giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo được hưởng mức 100%.

Toàn bộ các Luật và Nghị quyết trên sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.