Chặn gian lận thi cử bằng thiết bị công nghệ cao

Thí sinh Nghệ An đến làm thủ tục dự thi tại Trường THPT Lê Viết Thuật (TP Vinh) chiều 25/6. Ảnh: Hồ Lài

Theo đó, phòng ngừa gian lận thi cử bằng thiết bị công nghệ cao được xem như mối quan tâm đặc biệt của ngành Giáo dục, Công an và các địa phương.

Xuất hiện công cụ trợ lý ảo

Tại buổi tập huấn, phổ biến, quán triệt, nhận diện các hành vi gian lận trong thi cử bằng kỹ thuật công nghệ cao do Công an tỉnh Lâm Đồng phối hợp với sở GD&ĐT tổ chức, ông Hoàng Nguyễn Việt Tiến - Phó Trưởng phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Lâm Đồng) cho biết, qua triển khai công tác đảm bảo an ninh mạng, Công an tỉnh đã phát hiện một số trang, hội, nhóm kín rao bán các thiết bị công nghệ cao sử dụng để gian lận thi cử với thiết kế tinh vi, đa dạng chủng loại, kích cỡ siêu nhỏ.

Đáng chú ý, tình hình sử dụng công nghệ cao trong gian lận thi cử diễn biến phức tạp. Đã xuất hiện các công cụ trợ lý ảo, trí tuệ nhân tạo (AI)… có khả năng tập hợp, giải đáp thông tin cực kỳ nhanh, độ chính xác cao.

Không loại trừ có thí sinh suy nghĩ bằng mọi cách chụp ảnh, chuyển thông tin đề thi ra bên ngoài để có đáp án nhanh nhất. Thậm chí, cơ quan Công an đã phát hiện thủ đoạn sử dụng công nghệ AI gắn trong đế giày để quay phim đề thi, thông qua AI giải đề, gian lận trong thi cử.

Cho rằng, việc phát hiện các thiết bị gian lận ngày càng khó khăn, ông Hoàng Nguyễn Việt Tiến khuyến nghị, khi phát hiện có vụ việc sử dụng thiết bị công nghệ cao để gian lận thi cử thì giám thị, trưởng điểm thi cần thông báo kịp thời cho cơ quan Công an để phối hợp giải quyết.

Xác định, đây là thời điểm nhạy cảm nên việc bảo đảm an toàn cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 là nhiệm vụ quan trọng và nghiêm cẩn. Ông Lê Văn Tuấn - Phó Giám đốc Công an tỉnh Hà Nam cho hay, Công an tỉnh huy động 350 cán bộ, chiến sĩ tham gia phục vụ kỳ thi. “Chúng tôi giao đến công an xã, phường chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh trật tự trước, trong và sau kỳ thi tại khu vực, địa bàn phụ trách”, ông Lê Văn Tuấn nhấn mạnh.

Công an tỉnh Hà Nam đã xây dựng phương án, kịch bản bảo đảm kỳ thi diễn ra an toàn, nghiêm túc. Theo đó, yêu cầu các đơn vị, cán bộ chiến sĩ nêu cao tinh thần cảnh giác, nắm bắt tình hình an ninh, nhất là trên không gian mạng. Trước đó, Công an tỉnh phối hợp với sở GD&ĐT tổ chức tập huấn cho các trưởng điểm thi, cán bộ coi thi về dấu hiệu nhận biết thiết bị công nghệ có thể thực hiện gian lận trong thi cử.

Tai nghe hạt đậu dùng để gian lận thi cử từng được Công an TP Hà Nội cảnh báo. Ảnh: PA03 Công an TP Hà Nội

Dấu hiệu nhận biết gian lận thi cử

Theo ghi nhận, hiện trên thị trường có các thiết bị công nghệ cao có thể sử dụng để gian lận thi cử. Ông Phạm Long Âu - Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật nghiệp vụ (Bộ Công an) nhận định, tình trạng sử dụng thiết bị công nghệ cao để gian lận trong các kỳ thi trở thành vấn đề đáng lo ngại. Các thiết bị này được thiết kế ngày càng tinh vi, đa dạng chủng loại, kích cỡ siêu nhỏ, có thể ngụy trang dưới nhiều đồ vật thông dụng như: Thẻ ATM, bút viết, đồng hồ, kính mắt, dây lưng, máy tính cầm tay...

Đáng chú ý, việc xuất hiện các công cụ trợ lý ảo, trí tuệ nhân tạo AI, Chat GPT… có khả năng tập hợp, giải đáp thông tin nhanh, cũng là phương thức có thể được sử dụng để gian lận thi cử. Do đó, ông Phạm Long Âu nhấn mạnh, vai trò của cán bộ coi thi rất quan trọng. Ngoài tập huấn, cần lựa chọn cán bộ coi thi có kinh nghiệm, tinh thần trách nhiệm cao. Trước khi vào phòng thi, cán bộ coi thi cần quán triệt thí sinh về việc cấm sử dụng các thiết bị công nghệ cao.

Bên cạnh đó, việc xử lý tình huống khá quan trọng, đòi hỏi cán bộ coi thi phải nắm rõ quy trình, từ lập biên bản thu giữ tang vật, báo cáo trưởng điểm thi, trưởng ban coi thi, Cục An ninh Chính trị nội bộ, Cục Kỹ thuật nghiệp vụ của Bộ Công an để xác minh, bàn giao tang vật và có biện pháp xử lý tiếp theo.

Theo ông Phạm Long Âu, công tác phối hợp giữa Bộ GD&ĐT và Bộ Công an đang được thực hiện nhịp nhàng, chặt chẽ. Bộ GD&ĐT và nhiều cục, đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an sẽ có phương án phòng ngừa, ngăn chặn và kịp thời xử lý những trường hợp cố tình sử dụng công nghệ cao để thực hiện hành vi gian lận.

Để đảm bảo an ninh, an toàn cho kỳ thi, việc nhận diện, phát hiện và cách xử lý các hành vi vi phạm trong thi cử rất quan trọng. Ông Vũ Mạnh Tuân - Trưởng phòng 6 - Cục An ninh Chính trị nội bộ (A03), Bộ Công an lưu ý, ngoài các biện pháp tuyên truyền, phòng ngừa, giám thị cần nhận biết cách thức, nhận diện biểu hiện gian lận thi cử bằng thiết bị công nghệ cao.

Với những thí sinh này, các em sẽ loay hoay, không tập trung vào làm bài thi. Biểu hiện của các em là: Quay ngang, quay ngửa, mắt đảo xung quanh để nhìn giám thị. “Tinh ý, giám thị sẽ phát hiện ngay những dấu hiệu bất thường này. Vì thế, cán bộ coi thi cần thực hiện đúng quy chế, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT và tăng cường trách nhiệm để kịp thời phát hiện những dấu hiệu gian lận trong thi cử”, ông Vũ Mạnh Tuân nhấn mạnh.

Bảo vệ an toàn tuyệt đối cho kỳ thi

Lưu ý một số giám thị, Trưởng phòng 6 - Cục An ninh Chính trị nội bộ trao đổi, khi phát hiện công nghệ cao tại phòng thi, cán bộ coi thi cần báo ngay cho trưởng điểm thi và phối hợp với công an để xử lý kịp thời. Nếu giám thị không báo ngay, để cuối buổi mới báo và nộp tang vật thì có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, bởi trong thời gian đó thiết bị công nghệ cao đã phát tán thông tin về đề thi, bài thi của thí sinh ra bên ngoài, làm mất an toàn kỳ thi và ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội.

Ông Vũ Mạnh Tuân cũng lưu ý các điểm thi, cần quán triệt, hướng dẫn việc thực hiện quy chế thi cho cán bộ coi thi. Che chắn các cửa sổ phòng thi, nhà vệ sinh… nhất là những nơi giáp danh với đường giao thông và gần nhà dân.

Đồng quan điểm, ông Lê Mỹ Phong - Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) lưu ý các điểm thi cần niêm phong các camera ở phòng thi bằng tem niêm phong theo quy chuẩn. Ngoài ra, các cửa phòng có thể mở, những phòng không được trưng dụng để phục vụ kỳ thi sẽ phải niêm phong. Phòng chứa bài thi phải trang bị bình cứu hỏa còn hạn sử dụng

Với trên 1 triệu thí sinh tham gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT, ông Lê Mỹ Phong trao đổi, Bộ GD&ĐT và Bộ Công an nhận định, kỳ thi có thể tiềm ẩn nguy cơ gian lận bằng thiết bị công nghệ cao; đặc biệt trong bối cảnh thiết bị ngày càng tinh vi, khó phát hiện.

Tại các buổi tập huấn, thanh tra, kiểm tra thi, đại diện Bộ Công an và Công an các tỉnh, thành phố đã hướng dẫn nghiệp vụ để giám thị kịp thời phát hiện thí sinh có sử dụng thiết bị công nghệ cao để gian lận trong thi cử. Do đó, trong quá trình coi thi, giám thị cần lưu tâm và thực hiện đúng quy chế, hướng dẫn.

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Huỳnh Văn Chương - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) cho hay, Bộ GD&ĐT và Bộ Công an đã ký kết văn bản, quy chế phối hợp ngay từ sớm. Việc đảm bảo an toàn, an ninh từ khâu chuẩn bị cho đến khi kết thúc kỳ thi đã sẵn sàng.

Các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an đã phối hợp với công an địa phương bảo đảm tuyệt đối an ninh an toàn cho hội đồng ra đề thi, tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện các nguy cơ tiêu cực gian lận và vi phạm pháp luật liên quan đến kỳ thi; trong đó chú trọng nắm tình hình, đấu tranh xử lý các đối tượng có hành vi rao bán thiết bị công nghệ cao sử dụng để gian lận thi cử, hoặc các đường dây tiêu cực, gian lận trên toàn quốc.

Việc truyền thông về các vật dụng cấm mang vào phòng thi, phòng, chống gian lận thi cử bằng các thiết bị công nghệ cao được hai Bộ chủ động phối hợp tuyên truyền phòng ngừa từ sớm, từ xa dựa trên tinh thần tích cực của cán bộ coi thi.

Cán bộ Cục Kỹ thuật nghiệp vụ, Bộ Công an và Công an các tỉnh, thành phố đều tập huấn rất kỹ cho cán bộ coi thi tại các địa phương để biết cách nhận diện, phòng ngừa cũng như tăng cường truyền thông tới học sinh về các thiết bị, vật dụng cấm mang vào phòng thi.

Ông Huỳnh Văn Chương đặc biệt lưu ý thí sinh, đề thi là tối mật, việc sử dụng các thiết bị công nghệ, các vật dụng không được phép mang vào phòng thi, để gian lận thi là vi phạm quy chế, thậm chí có thể bị xử lý hình sự. Vì vậy, thí sinh cần chú ý không nên mang vật dụng cấm vào phòng thi để phòng tránh những rủi ro có thể xảy ra.