Giáo dục Việt Nam trước sứ mệnh mới: Những giờ học chạm đến trái tim học trò

Học sinh được khơi gợi tư duy phản biện, sáng tạo, đồng thời cảm nhận sâu sắc hơn về lịch sử, truyền thống và giá trị sống. Chính những giờ học ấy đã để lại dấu ấn trong trái tim các em.

Cô trò bắt trend yêu nước

“Dù bộ phim Mưa đỏ đã khép lại, nhưng em vẫn chưa muốn rời khỏi rạp. Những thước phim để lại trong em một cảm xúc dâng trào, khó có thể diễn tả thành lời. Nhìn lại những cảnh chiến tranh khốc liệt trên màn ảnh, em chợt nghĩ rằng ngoài đời thực, những hy sinh ấy hẳn còn dữ dội và đau thương gấp bội.

Để đổi lấy hòa bình hôm nay, cha ông ta đã phải đánh đổi bằng máu xương, để lại bao giấc mơ còn dang dở. Là một học sinh được sống trong thời bình, em thấy biết ơn sâu sắc sự hy sinh của những vị anh hùng ấy”, đó là những dòng cảm xúc của Lô Yến Vy - học sinh lớp 11A6, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Nghệ An, sau khi xem Mưa đỏ.

Cùng chung cảm nhận, Trương Thị Thanh Trà, bạn cùng lớp, cũng bày tỏ lòng biết ơn với những chiến sĩ đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc, để thế hệ hôm nay được sống trong hòa bình. “Là học sinh, đại diện cho thế hệ trẻ của đất nước, em luôn trân trọng và gìn giữ những gì cha ông để lại, nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành công dân có ích, góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển”, Trà cho biết.

Với lớp 11A6, buổi xem phim tại rạp trở thành món quà đầu năm học đặc biệt mà cô chủ nhiệm Phan Thị Hồng dành tặng. Toàn bộ vé xem phim đều do cô tự bỏ tiền túi, vừa đứng ra tổ chức, vừa cùng học trò hòa mình vào không khí “bắt trend yêu nước”.

Chia sẻ về hoạt động này, cô Hồng nói: “Đưa học sinh đến rạp chiếu phim là một trong những hoạt động ngoại khóa tôi lựa chọn, trước hết để phục vụ mục tiêu dạy học văn. Hơn nữa, học sinh dân tộc nội trú thường sinh hoạt và học tập trong môi trường khép kín của trường, nên đây cũng là dịp giúp các em được trải nghiệm thực tế, đồng thời cảm nhận niềm vui theo xu hướng của giới trẻ”.

Không chạy theo những bộ phim đơn thuần mang tính giải trí, cô Hồng chỉ lựa chọn những tác phẩm điện ảnh có chủ đề lịch sử, để rồi biến mỗi suất chiếu thành một “tiết học” đặc biệt. Trước Mưa đỏ, cô trò lớp 11A6 từng cùng nhau xem bộ phim Địa đạo, để lại nhiều cảm xúc sâu lắng và kỷ niệm khó quên.

Cô chủ nhiệm lớp 11A6 tâm sự: “Tôi không đặt nặng việc nhồi nhét kiến thức lịch sử, mà mong các em từ những thước phim có thể tự liên hệ đến những tác phẩm văn học cùng chủ đề đã học. Từ đó, các em sẽ có thêm góc nhìn chân thực về lịch sử, chiến tranh và tự rút ra cho mình những cảm xúc, suy nghĩ riêng”.

Với cô Hồng, dạy học không chỉ gói gọn trong những trang sách giáo khoa. Quan điểm của cô là kết hợp hài hòa giữa bài học trên lớp với những trải nghiệm ngoài đời thực. Vì thế, ngoài những giờ học văn, cô còn dẫn học trò đến thăm làng trẻ em SOS, Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ em mồ côi, khuyết tật 19/3, hay tham gia dọn vệ sinh nghĩa trang liệt sĩ. Những hoạt động ấy chính là những “bài học không giáo trình” nhưng lại giàu giá trị nhân văn, khơi dậy trong học sinh lòng trắc ẩn, ý thức trách nhiệm và khả năng liên hệ sâu sắc với cuộc sống.

Thẩm thấu lịch sử và giá trị truyền thống

Mới đây, Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh phối hợp với Trường THCS Đội Cung (phường Thành Vinh, Nghệ An) tổ chức chương trình Câu lạc bộ “Em yêu lịch sử” với chủ đề “Âm vang Xô viết”, nhân kỷ niệm 95 năm phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930 - 12/9/2025).

Thông qua chuỗi hoạt động tham quan triển lãm, trò chơi, giao lưu sôi nổi, học sinh không chỉ được tiếp cận kiến thức lịch sử mà còn thấu hiểu sâu sắc hơn về phong trào cách mạng Xô viết Nghệ Tĩnh - nơi sản sinh thế hệ chiến sĩ cộng sản đầu tiên của quê hương xứ Nghệ, những con người đã hiến dâng tuổi xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Đặc biệt, đây là lần đầu tiên các em được trải nghiệm tham quan Nhà trưng bày mới Xô viết Nghệ Tĩnh, nơi lưu giữ hàng trăm hình ảnh, tư liệu, hiện vật quý hiếm được tái hiện sống động bằng công nghệ đồ họa 3D. Những hình ảnh quá khứ như bừng dậy ngay trước mắt, để lại trong các em niềm tự hào và cảm xúc sâu lắng về truyền thống đấu tranh bất khuất của cha ông.

Nhiều trường học trên địa bàn Nghệ An đã lựa chọn bảo tàng, khu di tích lịch sử hay nhà lưu niệm các anh hùng dân tộc làm điểm đến cho học sinh tham quan, trải nghiệm. Với Nguyễn Thị Uyển Nhi - học sinh lớp 10A1, Trường THPT Thái Lão (Hưng Nguyên, Nghệ An), mỗi chuyến đi đều là một hành trình đầy tự hào.

“Là người con của Hưng Nguyên - mảnh đất từng ‘đứng đầu dậy trước’ trong phong trào cách mạng 1930 - 1931, em thấy vô cùng vinh dự. Những lần được nhà trường tổ chức đến dâng hương, tham quan Đài liệt sĩ Thái Lão, Quảng trường Xô viết Nghệ Tĩnh hay Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Hồng Phong… đã giúp em hiểu rõ hơn về lịch sử quê hương, về cuộc đấu tranh gian khổ mà cha ông đã trải qua”, Uyển Nhi chia sẻ.

Theo bà Lưu Thị Thanh Trà - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Thái Lão, trong nhiều năm qua, nhà trường luôn chú trọng lồng ghép giáo dục lịch sử, truyền thống và các giá trị đạo đức, lý tưởng sống vào nhiều môn học như Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục kinh tế - pháp luật.

Cùng với đó là các hoạt động trải nghiệm thực tế: tọa đàm, tham quan di tích lịch sử, thăm hỏi gia đình chính sách… Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh bồi đắp tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc mà còn góp phần hình thành nhân cách, ý thức trách nhiệm để các em trở thành công dân có ích, sẵn sàng góp sức dựng xây đất nước.

Ngành Giáo dục Nghệ An đã triển khai chương trình giáo dục địa phương xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12, với mức độ nâng dần phù hợp trình độ và khả năng tiếp nhận văn hóa của học sinh. Nội dung chương trình tập trung khơi dậy tiềm lực, gắn với đặc điểm kinh tế, lịch sử, địa lý địa phương; đặc biệt nhấn mạnh những giá trị truyền thống cách mạng quý báu và nền văn hóa đặc sắc của con người xứ Nghệ.
Các nhà trường cũng chủ động sáng tạo, linh hoạt trong cách triển khai, phối hợp với bảo tàng, khu di tích lịch sử - văn hóa để học sinh được trực tiếp trải nghiệm, từ đó thẩm thấu sâu hơn các giá trị truyền thống.

Học sinh Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Trường Vinh, Nghệ An) tham quan Bảo tàng Nghệ An - Xô viết Nghệ Tĩnh. Ảnh: NTCC

Cô trò bắt trend yêu nước

Thẩm thấu lịch sử và giá trị truyền thống

Ngành Giáo dục Nghệ An đã triển khai chương trình giáo dục địa phương xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12, với mức độ nâng dần phù hợp trình độ và khả năng tiếp nhận văn hóa của học sinh. Nội dung chương trình tập trung khơi dậy tiềm lực, gắn với đặc điểm kinh tế, lịch sử, địa lý địa phương; đặc biệt nhấn mạnh những giá trị truyền thống cách mạng quý báu và nền văn hóa đặc sắc của con người xứ Nghệ.
Các nhà trường cũng chủ động sáng tạo, linh hoạt trong cách triển khai, phối hợp với bảo tàng, khu di tích lịch sử - văn hóa để học sinh được trực tiếp trải nghiệm, từ đó thẩm thấu sâu hơn các giá trị truyền thống.