Giáo dục Việt Nam trước sứ mệnh mới: Từ trách nhiệm đến sáng tạo

Trách nhiệm “ươm mầm” không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, mà còn mở rộng thành sứ mệnh nuôi dưỡng năng lực sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng thích ứng của thế hệ công dân mới.

Nêu cao trách nhiệm

Ông Văn Quỳnh - Chánh Văn phòng Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh (cơ sở Yên Hòa, Hà Nội) cho rằng, chuyển mình trong thời đại kỷ nguyên số là trọng trách mà tất cả đơn vị đều phải mang trên vai để đất nước phát triển mạnh mẽ, giáo dục cũng không phải ngoại lệ. Với nhiệm vụ “ươm mầm hạt giống tri thức” của đất nước, Trường Lương Thế Vinh hiểu trách nhiệm của mình và yêu cầu toàn thể cán bộ, giáo viên phải luôn trang bị kiến thức, kỹ năng nhằm sẵn sàng với những đổi mới trong quản lý và giảng dạy.

Những năm qua, Trường Lương Thế Vinh xác định “chuyển đổi số” là kim chỉ nam trong mọi hoạt động, hướng tới lợi ích thiết thực cho thầy cô, học sinh, phụ huynh và đội ngũ quản lý. Nhờ đó, học sinh không chỉ được tiếp cận các bài thi trên máy tính, mà còn rèn luyện tinh thần tự học, khả năng tra cứu và làm chủ kho tri thức khổng lồ trên không gian mạng.

Đội ngũ giáo viên của trường thường xuyên được bồi dưỡng, tiếp cận các phương pháp giảng dạy hiện đại, đa dạng. Họ được khuyến khích áp dụng những cách dạy - học tiên tiến, tận dụng tối đa hệ thống cơ sở vật chất như phòng Lab, thư viện, bảng tương tác thông minh… nhằm mang lại những giờ học sinh động và hiệu quả.

“Các bậc phụ huynh học sinh được nhận thông tin về con mình qua các nền tảng hỗ trợ riêng của trường, đảm bảo đồng hành với nhà trường một cách xuyên suốt nhất. Cán bộ quản lý sẽ ứng dụng chuyển đổi số và lưu trữ thông tin thông minh để hỗ trợ học sinh, cha mẹ cũng như giáo viên”, ông Quỳnh nói.

Tại Trường Tiểu học & THCS 915 Gia Sàng (Gia Sàng, Thái Nguyên), câu chuyện đổi mới dạy học trong kỷ nguyên số được hiện thực hóa rõ nét. Hiệu trưởng Bùi Thị Thanh Hoàn chia sẻ, sau dịch Covid-19, nhà trường đã đưa nền tảng OLM vào giảng dạy, giúp học sinh quen với việc khai thác học liệu số và chủ động hơn trong việc học.

Không chỉ dừng lại ở đó, toàn bộ giáo án, công tác quản lý và kiểm tra đánh giá đều được thực hiện trên phần mềm, tạo “khoảng trống sáng tạo” để thầy cô tập trung vào đổi mới phương pháp. Nhờ vậy, mỗi tiết học trở nên sinh động, gắn với không gian số. Với gần 700 học sinh năm học 2025 - 2026, nhà trường đặt mục tiêu biến chuyển đổi số thành “chìa khóa” để khuyến khích học sinh khám phá, sáng tạo, đồng thời nâng cao năng lực số cho giáo viên.

Địa phương đồng hành

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch UBND phường Tây Mỗ (Hà Nội) chia sẻ, kể từ khi vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, lãnh đạo phường luôn quan tâm tới công tác giáo dục và chỉ đạo phòng Văn hóa - Xã hội rà soát về đội ngũ, cơ sở vật chất các trường trên địa bàn để nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên số.

“Chúng tôi đã tham mưu với lãnh đạo Đảng ủy phường và kiến nghị Sở GD&ĐT Hà Nội tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin, phương pháp dạy học mới và kỹ năng tư duy phản biện. Điều này giúp giáo viên cập nhật kiến thức, làm chủ công nghệ để trở thành người dẫn dắt, hỗ trợ học sinh hiệu quả”, ông Hùng thông tin.

Là đơn vị mới đi vào hoạt động năm học thứ hai, bà Vũ Thị Thìn - Hiệu trưởng Trường THCS Tây Mỗ 3 (Tây Mỗ, Hà Nội) thông tin, Sở GD&ĐT Hà Nội, Phòng Văn hóa - Xã hội phường Tây Mỗ luôn chú trọng công tác phát huy trí tuệ, năng lực của thầy và trò thông qua việc ban hành các chính sách và chỉ đạo chuyên môn, phát triển đội ngũ giáo viên, cung cấp nguồn lực, hạ tầng.

Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn chuyên sâu về các phương pháp dạy học mới như dạy học theo dự án, giáo dục STEM và lồng ghép công nghệ vào giảng dạy. Điều này giúp các nhà trường và giáo viên có định hướng rõ ràng để áp dụng hiệu quả vào thực tiễn. Đồng thời chú trọng công tác giám sát, đảm bảo chất lượng giáo dục được duy trì và nâng cao ở mỗi nhà trường.

Ngày 9/9, Sở GD&ĐT Hà Nội đã khai giảng khóa đào tạo tiếng Anh và phương pháp giảng dạy cho giáo viên các môn Toán, Khoa học, Vật lý, Hóa học và Tin học (ICT) theo chương trình song bằng Cambridge. Khóa học quy tụ 100 giáo viên ưu tú, có trình độ tiếng Anh vững vàng, được tuyển chọn kỹ lưỡng từ hơn 128.000 giáo viên phổ thông của Thủ đô. Đây là bước đi quan trọng nhằm chuẩn hóa đội ngũ, tiến tới giảng dạy theo tiêu chuẩn quốc tế.

“Nhà trường tổ chức các hoạt động dạy và học theo hướng lấy học sinh làm trung tâm; khuyến khích phương pháp dạy học theo dự án, giáo dục STEM, thảo luận nhóm, đóng vai giúp học sinh chủ động tìm tòi, khám phá và giải quyết vấn đề. Chúng tôi bố trí các phòng học chức năng, thư viện, phòng thí nghiệm và các khu vực học tập ngoài trời để học sinh thực hành, trải nghiệm, phát huy óc sáng tạo”, bà Vũ Thị Thìn trao đổi.

Từ thực tế quản lý, bà Nguyễn Thị Lý - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du (Đại Mỗ, Hà Nội) nhấn mạnh, việc nâng cao năng lực chuyên môn và đổi mới tư duy của giáo viên được triển khai thông qua các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên môn thường xuyên. Trong đó, hiệu trưởng và các tổ trưởng chuyên môn đóng vai trò “nhạc trưởng”, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, đặc biệt chú trọng các phương pháp giảng dạy hiện đại và ứng dụng công nghệ thông tin.

“Những buổi sinh hoạt chuyên môn theo mô hình nghiên cứu bài học là cơ hội để giáo viên cùng nhau tìm ra cách dạy hiệu quả nhất. Ban Giám hiệu luôn tạo không khí cởi mở, khuyến khích thầy cô chia sẻ khó khăn, kinh nghiệm và ý tưởng sáng tạo. Nhờ vậy, mỗi giáo viên không còn đơn độc trong hành trình đổi mới, mà luôn có sự đồng hành, tiếp sức từ đồng nghiệp”, bà Lý chia sẻ.

Phường Tây Mỗ (Hà Nội) khuyến khích các nhà trường thành lập cộng đồng học tập trong đội ngũ giáo viên, tạo điều kiện để họ trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ các phương pháp giảng dạy hay, cùng nhau giải quyết các khó khăn trong quá trình đổi mới. Xây dựng các tiêu chí đánh giá giáo viên dựa trên hiệu quả của việc đổi mới phương pháp, phát huy năng lực học sinh.

Học sinh Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh (cơ sở Yên Hòa, Hà Nội) học với tivi thông minh trên lớp. Ảnh: Khôi Nguyên

Nêu cao trách nhiệm

Địa phương đồng hành

Phường Tây Mỗ (Hà Nội) khuyến khích các nhà trường thành lập cộng đồng học tập trong đội ngũ giáo viên, tạo điều kiện để họ trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ các phương pháp giảng dạy hay, cùng nhau giải quyết các khó khăn trong quá trình đổi mới. Xây dựng các tiêu chí đánh giá giáo viên dựa trên hiệu quả của việc đổi mới phương pháp, phát huy năng lực học sinh.