Trước làn sóng nhân tài rời bỏ các trường đại học và viện nghiên cứu trong nước để sang Mỹ, Trung Quốc, Singapore…, chính phủ nước này đã đưa ra loạt biện pháp toàn diện, từ gia tăng ngân sách nghiên cứu đến cải cách hệ thống lương và mở rộng chính sách thị thực.
Vấn đề “chảy máu chất xám” được Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung trực tiếp nêu trong cuộc họp Nội các hồi tháng 7. Ông cảnh báo việc cắt giảm ngân sách R&D (Nghiên cứu và Phát triển) trong giai đoạn trước đã làm sinh viên và nhà nghiên cứu trẻ mất việc, khiến họ tìm cơ hội ở nước ngoài. Điều này đe dọa hệ sinh thái nghiên cứu cơ bản và làm suy yếu nghiêm trọng năng lực cạnh tranh quốc gia.
Để khắc phục, chính phủ Lee cam kết coi R&D là ưu tiên hàng đầu. Ngân sách dành cho khoa học công nghệ năm 2026 được công bố ở mức kỷ lục 35,3 nghìn tỷ KRW, tăng gần 20% so với năm trước. Đây được coi là bước đảo ngược mạnh mẽ sau giai đoạn thắt chặt tài chính.
Theo số liệu, chỉ trong giai đoạn 2021 - 2025, 56 giáo sư của Đại học Quốc gia Seoul (SNU), trường đại học hàng đầu Hàn Quốc, chuyển sang giảng dạy ở các trường quốc tế. Bốn viện khoa học công nghệ hàng đầu cũng ghi nhận 18 giảng viên bỏ việc.
Báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc (KCCI) chỉ ra nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng trên. Đó là hệ thống lương khép kín dựa vào thâm niên, thiếu cơ chế đánh giá hiệu quả công bằng, cơ sở hạ tầng nghiên cứu hạn chế, và ít cơ hội hợp tác quốc tế. Ngoài ra, tâm lý cho rằng làm việc ở nước ngoài mang lại uy tín và phần thưởng cao hơn cũng thúc đẩy làn sóng di cư.
Trước bối cảnh đó, chính phủ đã thành lập lực lượng đặc nhiệm công - tư, do cố vấn cao cấp của Samsung Electronics và lãnh đạo Bộ Khoa học đồng chủ trì. Lực lượng này sẽ đưa ra khuyến nghị trong tháng 9 về chiến lược giữ chân nhân tài trong nước và thu hút chuyên gia quốc tế.
Song song, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố Chương trình Học bổng Khoa học Sejong nhằm khuyến khích các nhà nghiên cứu xuất sắc trở về, đồng thời mở rộng quy mô để thu hút chuyên gia từ nước ngoài. Đại học Quốc gia Seoul cũng đang chuẩn bị cải cách cơ chế lương, chuyển từ thâm niên sang hiệu suất, nhằm tăng tính cạnh tranh.
Đặc biệt, chính phủ đã triển khai thị thực cư trú nhanh K-Tech Pass từ tháng 7. Chương trình này dành cho các nhân tài công nghệ cao, cho phép họ nhanh chóng nhận thị thực F-2 trong vòng hai tuần, đi kèm nhiều ưu đãi về giáo dục, nhà ở, thuế và cơ hội định cư lâu dài. Đây là nỗ lực nhằm biến Hàn Quốc thành điểm đến hấp dẫn hơn trong bản đồ khoa học toàn cầu.
Dù các biện pháp đang được triển khai mạnh mẽ, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng tình trạng chảy máu chất xám đã ăn sâu từ lâu và không thể giải quyết trong ngắn hạn. Yếu tố quan trọng nhất vẫn là cải thiện môi trường làm việc, tăng tính tự chủ nghiên cứu và xây dựng một cộng đồng khoa học cởi mở, nơi các nhà nghiên cứu cảm thấy có tương lai lâu dài.
Một giáo sư vật lý lượng tử tại thủ đô Seoul tiết lộ: “Tôi nhận được 3, 4 lời mời từ Trung Quốc mỗi tháng, với mức lương gần 600 nghìn USD một năm và ngân sách nghiên cứu cao gấp hàng chục lần so với Hàn Quốc. Rõ ràng, trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, sức hút tài chính và nghiên cứu đã tạo ra áp lực lớn đối với hệ thống trong nước”.
