Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo: Thúc đẩy tinh thần tự học

Không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ, mô hình này còn tạo nên mạng lưới chia sẻ, giúp giáo viên vùng khó học hỏi lẫn nhau, thích ứng linh hoạt với chương trình mới và lan tỏa tinh thần tự học, tự bồi dưỡng.

Từ nhóm Zalo đến kho học liệu dùng chung

Tại Quảng Ngãi, hoạt động chuyên môn theo cụm trường đang từng bước đi vào nền nếp, đặc biệt ở các địa bàn vừa trải qua sáp nhập đơn vị hành chính. Bà Đậu Thị Lan - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Quang Trung (Đăk Cấm, Quảng Ngãi) cho biết, cụm phường Đăk Cấm hiện có 8 trường cùng sinh hoạt chuyên môn.

Do thời điểm sáp nhập trùng với kỳ nghỉ hè, các trường trong cụm chưa thể gặp mặt trực tiếp. Tuy vậy, Sở GD&ĐT Quảng Ngãi đã nhanh chóng hướng dẫn hoạt động thông qua nhóm Zalo, đồng thời chỉ đạo từng cụm xây dựng kế hoạch sinh hoạt phù hợp, gắn với nhu cầu thực tiễn.

Theo bà Lan, các nội dung bồi dưỡng thường xuyên được triển khai theo hướng mở, linh hoạt. Trên hệ thống Temis, giáo viên được tiếp cận chương trình khung và chủ động lựa chọn nội dung phù hợp với năng lực, nhu cầu cá nhân.

Năm học vừa qua, thay vì yêu cầu viết sáng kiến kinh nghiệm, ngành Giáo dục khuyến khích mỗi giáo viên xây dựng ít nhất một bài giảng E-learning chất lượng, đóng góp vào kho học liệu dùng chung của toàn tỉnh. Đây không chỉ là hình thức ứng dụng công nghệ số trong dạy học, mà còn là cách để giáo viên học hỏi, chia sẻ và lan tỏa sáng kiến sư phạm. “Chúng tôi xác định sinh hoạt chuyên môn không chỉ là nơi trao đổi phương pháp, mà còn làm không gian kết nối, hỗ trợ nhau cùng tiến bộ. Sinh hoạt theo cụm giúp giáo viên các trường gần gũi, chủ động hơn và học được nhiều hơn”, bà Lan nhấn mạnh.

Ở một hướng khác, ông Võ Đăng Chín - Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học - THCS Trà Linh 1 (Trà Linh, Đà Nẵng) thông tin, bắt đầu từ năm học 2025 - 2026, nhà trường bổ sung thêm một mục trong hoạt động chuyên môn. Theo đó, mỗi tháng, giáo viên có ít nhất một bài viết về phương pháp dạy học, tổ chức hoạt động giáo dục, trao đổi chuyên môn... gửi lên kho học liệu tại website của trường.

Các bài viết có thể do giáo viên tự viết hoặc sưu tầm, kèm theo nhận xét của cá nhân, mức độ vận dụng vào dạy học thực tế của nhà trường… Ban giám hiệu và tổ chuyên môn sẽ đánh giá dựa trên nội dung bài viết và những nhận xét đi kèm. “Đây là cách để thúc đẩy tinh thần tự học để giáo viên đổi mới, sáng tạo và điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp với điều kiện thực tế của học sinh và nhà trường”, ông Chín cho biết.

Còn theo ông Phạm Đình Kha - Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở GD&ĐT Đà Nẵng, thành phố có khoảng 6 - 8 cụm chuyên môn được tổ chức trên cơ sở các cụm có sẵn của Đà Nẵng và Quảng Nam cũ. Mô hình này đã phát huy tác dụng nên vẫn tiếp tục duy trì. Với mỗi môn học, các cụm trường tổ chức sinh hoạt 2 lần/năm học theo các nội dung mà sở “ra đề bài” để có sự chuẩn bị trong tổ chức hoạt động giáo dục cùng các nội dung góp ý đi kèm.

Như chủ đề buổi sinh hoạt cụm chuyên môn tại Trường THPT Thanh Khê (Thanh Khê, Đà Nẵng), sau phần trình diễn sáng tạo robot của Câu lạc bộ STEM Trường THPT Thanh Khê thông qua mini game có tên gọi Tiến vào Dinh Độc Lập giải phóng Sài Gòn, các trường cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng quy trình hoạt động STEM.

Gần như các trường THPT ở Đà Nẵng đều thành lập câu lạc bộ STEM, mô hình này đang dần thu hút nhiều học sinh đam mê khám phá khoa học, công nghệ tham gia. Giáo viên từ các trường thành viên trong cụm cùng thảo luận về tổ chức và vận hành câu lạc bộ STEM trong trường học.

Một số trường chủ động kết nối với các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn để có thể khai thác nguồn lực từ học liệu, phòng thực hành, thí nghiệm cho đến sự hướng dẫn, hỗ trợ của giảng viên. Những kinh nghiệm trong lựa chọn đề tài STEM, cách dẫn dắt để học sinh tự đưa ra các giải pháp giải quyết tình huống…

Giáo viên không ngừng trau dồi, bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học.

Học để dạy trong hạnh phúc

Tại Gia Lai, mô hình sinh hoạt cụm trường cũng phát huy hiệu quả rõ nét, đặc biệt trong bối cảnh thực hiện chính quyền hai cấp. Cô Võ Thị Minh Ngọc - Tổ trưởng Tổ Vật lí - Kỹ thuật công nghệ, Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Ia Grai, Gia Lai), chia sẻ: Các trường được phân chia theo cụm để tổ chức luân phiên các hoạt động chuyên môn, văn hóa, thể thao.

Nội dung sinh hoạt cụm cũng rất phong phú: Dạy học minh họa, hội thảo nâng cao chất lượng thi tốt nghiệp, bồi dưỡng học sinh giỏi, xây dựng ngân hàng đề, hội thi STEM, Robocon... Với vai trò giáo viên cốt cán, cô Ngọc thường xuyên đảm nhận tập huấn chương trình mới cho giáo viên trong và ngoài tỉnh.

Không dừng lại ở việc chia sẻ trong buổi sinh hoạt cụm, cô Ngọc còn chủ động tham gia các nhóm chuyên môn trực tuyến như “Giáo viên với AI”, “Dạy học tích cực”, “Giáo viên chủ nhiệm”... Mỗi nhóm là một diễn đàn chia sẻ tài liệu, phương pháp, kỹ thuật giảng dạy và truyền cảm hứng giữa các thầy cô trên cả nước.

“Tôi thích học. Khóa nào hay là tôi tham gia. Trên mạng có nhiều lớp chất lượng, lại chủ động được thời gian nên phù hợp với giáo viên”, cô Ngọc chia sẻ. Theo cô, đổi mới không chỉ là cải tiến bài giảng, mà còn là thay đổi trong cách giao tiếp với học sinh, phụ huynh.

Những buổi họp phụ huynh “thấu cảm và đồng hành”, những tiết sinh hoạt lớp nhẹ nhàng, gần gũi… đều là một phần của hành trình làm mới mình trong nghề giáo. “Giáo viên học để dạy tốt hơn, nhưng cũng là để cảm thấy hạnh phúc hơn. Những buổi sinh hoạt cụm, nhóm chia sẻ trực tuyến… tất cả đang giúp kết nối chúng tôi lại với nhau, vì một ngôi trường tốt hơn cho học trò”, cô Ngọc bày tỏ.

Đầu tháng 8, Trường THCS Nguyễn Đình Chiểu (An Khê, Đà Nẵng) tổ chức tập huấn một số nội dung liên quan đến Chương trình GDPT 2018 và ứng dụng AI vào dạy học, quản lý lớp học, xây dựng đề kiểm tra… “Chương trình GDPT 2018 đã đi được một chu trình ở cấp THCS. Từ khảo sát nguyện vọng của giáo viên, chúng tôi mời chuyên gia tập huấn, trao đổi một số nội dung nhằm hệ thống lại những vấn đề có liên quan. Những năm vừa qua, khi bồi dưỡng các

mô-đun, giáo viên vừa tiếp nhận lý thuyết vừa áp dụng vào thực tiễn dạy học. Vì vậy, trong đợt tập huấn này, thầy cô sẽ trao đổi những gì đã áp dụng được, nội dung còn vướng mắc để cùng chia sẻ và tìm hướng tháo gỡ”, Hiệu trưởng Hoàng Thị Lệ Hà thông tin.

Trong khi đó, Trường THCS Trưng Vương (Hải Châu, TP Đà Nẵng) ngoài nội dung bồi dưỡng về ứng dụng AI cho giáo viên có thêm một số buổi tập huấn chuyên đề về phương pháp dạy học tích cực vào đầu tháng 8. Khóa học nhằm bổ trợ thêm cho giáo viên các kỹ năng điều chỉnh cảm xúc, thái độ, lời nói trong giao tiếp với phụ huynh và học sinh; khơi gợi sự sáng tạo, chủ động của học sinh trong các giờ học.

“Quan điểm của nhà trường là tạo được năng lượng tích cực cho giáo viên để bắt đầu năm học mới với tâm thế chủ động, sáng tạo, có thêm động lực để đổi mới”, ông Hồ Quang Hưng - Hiệu trưởng nhà trường cho hay.

Giáo viên Trường THCS Nguyễn Huệ (Hải Châu, Đà Nẵng) tập huấn ứng dụng AI trong dạy học và quản lý hồ sơ sổ sách. Ảnh: NTCC

Linh hoạt trực tuyến và trực tiếp

Sở GD&ĐT Đà Nẵng đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên trước khi bước vào năm học 2025 - 2026. Chia sẻ của ông Phạm Đình Kha, những nội dung bồi dưỡng quan trọng, có cả thảo luận, trao đổi sẽ tổ chức theo hình thức trực tiếp. “Dù bồi dưỡng trực tiếp hay trực tuyến, quan điểm của sở vẫn là đảm bảo hiệu quả, đi vào chiều sâu, không trao đổi một chiều và tránh hình thức”, ông Kha nhấn mạnh.

Nhằm tiếp tục nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và đẩy mạnh hiệu quả hoạt động sinh hoạt chuyên môn, Sở GD&ĐT Gia Lai đã chỉ đạo rà soát và tiếp tục hoàn thiện quy mô cụm trường. Trọng tâm là triển khai các giải pháp thiết thực, gắn với thực tiễn của từng địa phương, đơn vị.

Theo ông Phạm Văn Nam - Giám đốc Sở GD&ĐT Gia Lai, đơn vị chỉ đạo các trường tiếp tục tổ chức sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn và hướng dẫn giáo viên cùng xây dựng kế hoạch cá nhân. Bên cạnh đó, chủ động phát hiện những thuận lợi, khó khăn và kịp thời đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới và sách giáo khoa mới.

Đặc biệt, sở chú trọng chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường nhằm hình thành mạng lưới bồi dưỡng giáo viên linh hoạt, hiệu quả, bám sát nhu cầu thực tế của giáo viên và yêu cầu của các nhà trường. Theo đó, các cụm chuyên môn được hình thành phù hợp với địa bàn sau khi sắp xếp lại chính quyền hai cấp và đơn vị hành chính. Các trường trong cụm nên có khoảng cách địa lý hợp lý để thuận tiện phối hợp; mỗi cụm có cụm trưởng và phân công chuyên viên phòng chức năng phụ trách để hỗ trợ, hướng dẫn, tư vấn, giải đáp kịp thời.

Sở GD&ĐT cũng yêu cầu tăng cường chất lượng sinh hoạt chuyên môn cụm trường, tránh hình thức, chạy theo thành tích. Nội dung sinh hoạt cần thiết thực, sát với nhu cầu giáo viên. Ngoài ra, thời gian, địa điểm, kế hoạch sinh hoạt do các trường trong cụm thống nhất và thực hiện linh hoạt.

Giám đốc Sở GD&ĐT Gia Lai cho hay, ngay sau thời gian nghỉ hè, toàn ngành Giáo dục tỉnh Gia Lai tập trung triển khai các nội dung bồi dưỡng thường xuyên và bồi dưỡng chính trị hè theo đúng chỉ đạo của Bộ và địa phương, giúp đội ngũ giáo viên sẵn sàng tâm thế bước vào năm học mới.

Các nhà trường được yêu cầu chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với đội ngũ, cơ sở vật chất, thiết bị hiện có; tổ chức dạy học linh hoạt, phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực, kỹ năng sống cho học sinh; tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục. Việc thực hiện chương trình cần đảm bảo tính khoa học, sư phạm, không gây áp lực học tập, đồng thời giúp học sinh đạt chuẩn yêu cầu theo Chương trình GDPT 2018.

Đồng thời, sở chỉ đạo các trường chủ động rà soát, điều chỉnh kế hoạch giáo dục nhà trường và tổ/nhóm chuyên môn để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, thực hiện theo Chỉ thị 17/CT-TTg ngày 6/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, bảo đảm phù hợp với điều kiện cụ thể của từng cơ sở giáo dục, góp phần triển khai hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông.

“Gia Lai đang triển khai quyết liệt Nghị quyết 57-NQ/TW và Đề án 06 - mô hình thí điểm cho cả nước. Tất cả công chức, viên chức trong tỉnh được bồi dưỡng kiến thức chuyển đổi số (theo mô hình “Bình dân học vụ số”) và ứng dụng AI vào công việc chuyên môn. Ngành Giáo dục khuyến khích giáo viên chủ động tự học, tự bồi dưỡng với nhiều hình thức linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế”. - Ông Phạm Văn Nam - Giám đốc Sở GD&ĐT Gia Lai

Sinh hoạt của Câu lạc bộ STEM Trường THPT Thanh Khê (Thanh Khê, Đà Nẵng). Ảnh: NTCC

Từ nhóm Zalo đến kho học liệu dùng chung

Học để dạy trong hạnh phúc

Linh hoạt trực tuyến và trực tiếp

“Gia Lai đang triển khai quyết liệt Nghị quyết 57-NQ/TW và Đề án 06 - mô hình thí điểm cho cả nước. Tất cả công chức, viên chức trong tỉnh được bồi dưỡng kiến thức chuyển đổi số (theo mô hình “Bình dân học vụ số”) và ứng dụng AI vào công việc chuyên môn. Ngành Giáo dục khuyến khích giáo viên chủ động tự học, tự bồi dưỡng với nhiều hình thức linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế”. - Ông Phạm Văn Nam - Giám đốc Sở GD&ĐT Gia Lai