Quy định mới về phòng học bộ môn: Tháo gỡ vướng mắc theo lộ trình

Điều này tránh cập rập gây khó khăn cho địa phương.

Tối ưu hóa không gian trường học

Ngày 2/9/2025, Thông tư số 14/2025/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT về việc sửa đổi, bổ sung một số điều Quy định phòng học bộ môn của cơ sở giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 14/2020/TT-BGDĐT chính thức có hiệu lực.

Theo đó, diện tích làm việc tối thiểu cho mỗi học sinh tại phòng học bộ môn Tin học, Ngoại ngữ là 1,5m²; mỗi phòng không nhỏ hơn 50m². Với các bộ môn Khoa học - Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật, diện tích làm việc tối thiểu là 1,85m², mỗi phòng không dưới 60m² - tăng thêm 10m² so với quy định cũ. Đối với phòng học bộ môn sử dụng chung cho nhiều môn, diện tích sẽ tính theo phòng có yêu cầu cao nhất.

Đánh giá về quy định mới này, bà Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng Trường THCS Chương Dương (Hồng Hà, Hà Nội) nhìn nhận, điểm thuận lợi khi áp dụng Thông tư này là tạo không gian hợp lý để học sinh được thực nghiệm, đáp ứng mục tiêu của Chương trình GDPT 2018.

Tuy nhiên, với những trường phổ thông ở nội đô, được xây dựng từ nhiều năm trước, diện tích phòng học, phòng bộ môn nhỏ hẹp phải đối mặt với thách thức về bài toán mở rộng diện tích. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc, chung tay của chính quyền địa phương cùng ngành Giáo dục.

Trên thực tế, các cơ sở đào tạo thực hiện tốt tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, đầy đủ về phòng chức năng sẽ góp phần tạo ra hứng thú, niềm đam mê tìm hiểu, khám phá cho học sinh. Từ đó, người học có động lực học hỏi, ghi nhớ và tiếp thu những nội dung kiến thức lý thuyết.

Ông Trần Công Tuấn - Hiệu trưởng Trường THPT Phú Nhuận (TPHCM) trao đổi, nhà trường đã trang bị cơ sở vật chất đầy đủ các phòng chức năng phục vụ các bộ môn như: Tin học, Ngoại ngữ, Khoa học - Công nghệ… Đặc biệt, số lượng các phòng học phục vụ giảng dạy, học tập của thầy trò đầy đủ đã giúp việc bố trí thời gian biểu sử dụng cơ sở vật chất thuận lợi, hợp lý và hiệu quả.

Vị hiệu trưởng đánh giá, Thông tư sửa đổi, bổ sung lần này của Bộ GD&ĐT với những tiêu chuẩn quan trọng và cần thiết nhằm đảm bảo cho việc các trường thực hiện tốt, đạt chuẩn Chương trình GDPT 2018. Đặc biệt, việc ghép một số phòng học bộ môn theo Thông tư mới phù hợp và thiết thực, thực tế tại nhà trường đã thực hiện nhiều năm nay.

“Theo tôi, quy định này không chỉ giúp các trường học có thể bố trí, khai thác, tối ưu hóa không gian của cơ sở đào tạo, mà còn có thể phân bổ linh hoạt, hợp lý hóa về chi phí vận hành nhân sự, kế hoạch xây dựng thời khóa biểu nhà trường”, ông Trần Công Tuấn cho hay.

Học sinh Trường Tiểu học Thạch Quý (Hà Tĩnh) tham gia hoạt động tại phòng đa chức năng. Ảnh: Đình Tuệ

Ưu tiên trường khó

Từ thực tế địa phương, ông Nguyễn Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Thung Nai (Thung Nai, Phú Thọ) cho rằng, hiện tại, nhà trường đáp ứng được phòng Tin học cấp tiểu học về diện tích là không nhỏ hơn 50m2. Các phòng còn lại không đảm bảo theo quy định. Các phòng bộ môn của trường rộng 56m2.

Nhà trường hiện có 356 học sinh ở 15 lớp; trong đó 187 học sinh cấp tiểu học, 169 học sinh cấp THCS. Cách nhau 5km, điểm trường cấp tiểu học có 2 phòng bộ môn gồm Tin học, Ngoại ngữ; điểm trường cấp THCS có 4 phòng bộ môn Tin học, Khoa học tự nhiên, Công nghệ, Ngoại ngữ.

“Theo quy định mới nhà trường gặp nhiều khó khăn vì cấp THCS đã được Nhà nước đầu tư xây dựng từ trước, giờ không thể đáp ứng được diện tích trong khoảng thời gian ngắn”, ông Nguyễn Anh Tuấn bày tỏ băn khoăn.

Tại Trường Tiểu học Trần Văn Ơn (Đông Hưng Thuận, TPHCM), bà Nguyễn Vĩnh Bảo Châu - Hiệu trưởng nhà trường nêu thực tế, điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn, việc học 2 buổi/ngày của học sinh chưa thực hiện được.

Dù vậy, nhà trường vẫn trang bị đầy đủ các phòng học Ngoại ngữ, Tin học và Âm nhạc cho học sinh với diện tích mỗi phòng 53m2. So với quy định mới của Thông tư 14/2025/TT-BGDĐT, các phòng học Ngoại ngữ, Tin học đạt yêu cầu. Tuy nhiên, do sĩ số đông nên số lượng học sinh tối đa/lớp không đảm bảo diện tích tối thiểu 1,5m²/học sinh.

Cũng theo bà Nguyễn Vĩnh Bảo Châu, để đạt chuẩn theo quy định mới, nhà trường gặp không ít khó khăn về kinh phí đầu tư và sửa chữa. Việc điều chỉnh diện tích phòng (phòng Âm nhạc 53m2 nhỏ hơn so với quy định mới của Thông tư 14 là 7m2); hoặc bổ sung thiết bị để đáp ứng đầy đủ chức năng cho phòng học bộ môn sử dụng chung sẽ cần khoản kinh phí đáng kể.

Bên cạnh đó, nếu diện tích đất của trường hạn chế, việc cơi nới hoặc xây mới để đạt chuẩn diện tích có thể gặp khó khăn. Ngoài ra, giáo viên cần được tập huấn về cách sử dụng hiệu quả các phòng học bộ môn chung, đảm bảo tuân thủ các quy định mới về chức năng và thiết bị.

“Dù số lượng học sinh đông, trường đã xây dựng từ lâu nên một số phòng chưa đạt chuẩn, nhà trường luôn đảm bảo mỗi môn học sử dụng chung có đầy đủ thiết bị, có thể sử dụng các tủ khóa hoặc khu vực lưu trữ riêng biệt để dễ dàng quản lý và truy cập. Đồng thời thiết kế thời gian biểu sử dụng phòng học bộ môn một cách khoa học, tránh chồng chéo giờ học để mỗi môn học có đủ thời gian và không gian cần thiết”, bà Châu cho hay.

Học sinh Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Thung Nai (Thung Nai, Phú Thọ) làm quen với máy tính tại phòng Tin học. Ảnh: Đình Tuệ

Giải pháp nào tháo gỡ

Từ thực tiễn cơ sở, bà Phan Thị Hằng Hải - Hiệu trưởng Trường THPT Kim Ngọc (Phú Thọ) đề xuất, nên giảm bớt quy định về diện tích phòng xuống hoặc căn cứ vào số học sinh trên lớp của từng trường, vùng để quy định diện tích tối thiểu. Để đáp ứng theo tiêu chuẩn mới cần có chính sách hỗ trợ về tài chính xứng đáng trong việc cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất cho các trường.

Tại Trường Tiểu học Thạch Quý (Thành Sen, Hà Tĩnh), năm học 2025 - 2026, trường dự kiến có khoảng 600 học sinh với 19 lớp. Hiện, các phòng học bộ môn của trường cơ bản đáp ứng yêu cầu theo Thông tư 14/2020.

Tuy nhiên, một số phòng chưa đạt chuẩn theo quy định mới do được xây dựng trước thời điểm ban hành Thông tư, như phòng Âm nhạc hiện có diện tích chỉ khoảng 42m² sau khi trường điều chỉnh công năng sử dụng. Phòng Tin học và Khoa học - Công nghệ có diện tích khoảng 45m², cũng chưa đạt chuẩn mới nhưng đang sử dụng tốt.

Hiệu trưởng nhà trường Phan Thị Thanh Nga cho biết, với sĩ số học sinh không quá đông, nhà trường cơ bản đảm bảo điều kiện dạy học. Trong quy hoạch sắp tới, trường dự kiến xây dựng nhà hiệu bộ 3 tầng để từng bước cải thiện cơ sở vật chất. Tuy nhiên, việc áp dụng ngay quy định mới sẽ khó khăn với những trường chưa có kế hoạch xây mới hoặc vừa mới đầu tư, bởi các phòng cũ còn sử dụng được và chưa đến thời hạn thanh lý.

Trong khi đó, tại Trường Tiểu học thị trấn Hương Khê (Hương Khê, Hà Tĩnh) với hơn 1.400 học sinh tại hai điểm trường, điều kiện cơ sở vật chất nhiều hạn chế. Diện tích tại điểm chính không đủ để xây dựng thêm nên nhà trường tận dụng phòng học cũ để làm phòng bộ môn như Tin học, Ngoại ngữ, Âm nhạc, Công nghệ… mỗi phòng chỉ rộng khoảng 40m² và sĩ số 38 học sinh/lớp.

Ông Trần Trung Bộ - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, do thiếu quỹ đất và kinh phí, nhà trường chưa thể xây mới các công trình đạt chuẩn. Việc triển khai Thông tư 14/2025 sẽ cần thời gian và lộ trình cụ thể. Theo ông, thách thức lớn không chỉ là diện tích, mà còn cả việc hoàn thiện các điều kiện bên trong phòng học để đảm bảo hiệu quả giảng dạy.

Trước yêu cầu mới của Thông tư, các trường học ở Hà Tĩnh đang tiếp cận theo hướng từng bước điều chỉnh, tận dụng nguồn lực hiện có và lồng ghép vào các kế hoạch phát triển cơ sở vật chất trong tương lai, nhằm đảm bảo điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh.

PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý giáo dục (Học viện Quản lý Giáo dục) nhấn mạnh, chủ trương tại Thông tư 14/2025 của Bộ GD&ĐT rất đúng đắn. Dù vậy, vấn đề chính mà các trường cần phải giải quyết là bài toán về tài chính. Liệu nguồn lực đầu tư cho giáo dục ở các địa phương có được đảm bảo? Vẫn là câu hỏi không thể giải đáp trong ngày một ngày hai mà cần có lộ trình.

Giờ học Tin học của học sinh Trường THPT Phú Nhuận, TPHCM. Ảnh: Hồ Phúc

Điều này tránh cập rập gây khó khăn cho địa phương.

Tối ưu hóa không gian trường học

Ưu tiên trường khó

Giải pháp nào tháo gỡ

PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý giáo dục (Học viện Quản lý Giáo dục) nhấn mạnh, chủ trương tại Thông tư 14/2025 của Bộ GD&ĐT rất đúng đắn. Dù vậy, vấn đề chính mà các trường cần phải giải quyết là bài toán về tài chính. Liệu nguồn lực đầu tư cho giáo dục ở các địa phương có được đảm bảo? Vẫn là câu hỏi không thể giải đáp trong ngày một ngày hai mà cần có lộ trình.