Tăng cường tiếng Việt, nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số

Sáng 6/11, tại Ninh Bình, Bộ GD&ĐT tổ chức Hội nghị tổng kết Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số giai đoạn 2016–2020, định hướng đến năm 2025”.

Hội nghị có sự tham dự của Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng, đại diện các bộ, ngành trung ương và các địa phương trên toàn quốc.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh: “Hội nghị là dịp để nhìn lại quá trình triển khai, đánh giá những kết quả đã đạt được, chia sẻ kinh nghiệm, mô hình, cách làm hay từ các địa phương. Tôi mong các đại biểu thảo luận thẳng thắn, thực chất, đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả tăng cường tiếng Việt cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số”.

Kết quả nổi bật sau 7 năm thực hiện

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, sau 7 năm triển khai (2016–2023), Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non và học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số đã đạt nhiều kết quả rõ nét. Đến tháng 5/2025, toàn quốc có 4.913 trường mầm non có đông trẻ em người dân tộc thiểu số, với 882.845 trẻ đến trường (tăng hơn 128 nghìn trẻ so với năm 2015). Tỷ lệ trẻ dân tộc thiểu số được tăng cường tiếng Việt đạt 98,7%, tăng 0,8% so với giai đoạn đầu. Số trẻ học 2 buổi/ngày đạt gần 98,5%.

Cơ sở vật chất được cải thiện đáng kể: 99% cơ sở giáo dục mầm non có trẻ dân tộc thiểu số đã xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt, gần 2.000 trường có thư viện thân thiện để cha mẹ cùng đọc sách với trẻ. Đội ngũ giáo viên được nâng cao cả về chất lượng và năng lực song ngữ: hơn 90% giáo viên đạt chuẩn, 54% là người dân tộc thiểu số, và trên 52% giáo viên biết tiếng mẹ đẻ của trẻ.

Công tác bồi dưỡng, tập huấn được triển khai rộng khắp, với trên 52 nghìn lượt giáo viên được tập huấn chuyên đề tăng cường tiếng Việt, gần 100 nghìn cha mẹ trẻ người dân tộc được bồi dưỡng tiếng Việt để hỗ trợ con học tại nhà.

Các địa phương đã sáng tạo trong triển khai: xây dựng “Thư viện xanh”, “Câu lạc bộ Bé yêu tiếng Việt”, tổ chức hội thi kể chuyện, đọc thơ, giao lưu tiếng Việt… giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp, góp phần giảm khoảng cách ngôn ngữ khi vào tiểu học.

Tại Hội nghị, đại diện các tỉnh, thành phố trên cả nước đã trình bày báo cáo tham luận, chia sẻ kết quả thực hiện Đề án, kinh nghiệm trong tổ chức hoạt động tăng cường tiếng Việt và những mô hình hiệu quả tại địa phương. Nhiều tham luận nêu bật các giải pháp sáng tạo trong huy động nguồn lực, xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Việt, gắn kết giữa gia đình – nhà trường – cộng đồng trong hỗ trợ trẻ em dân tộc thiểu số phát triển ngôn ngữ.

Nỗ lực vượt khó, hướng tới giai đoạn 2026 - 2030

Bên cạnh kết quả đạt được, báo cáo cũng nêu một số khó khăn: nhiều địa phương còn thiếu giáo viên, đặc biệt giáo viên biết tiếng mẹ đẻ của trẻ; cơ sở vật chất và học liệu phục vụ tăng cường tiếng Việt còn thiếu, nhất là tại vùng sâu, vùng xa. Bộ GD&ĐT xác định giai đoạn tới sẽ tập trung triển khai mô hình tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ, nâng cao năng lực giáo viên, huy động nguồn lực xã hội hóa và mở rộng hợp tác quốc tế để nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số.

Phát biểu bế mạc Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng khẳng định: “Đề án tăng cường tiếng Việt đã mang lại lợi ích thiết thực, giúp trẻ em dân tộc thiểu số tự tin, hòa nhập và tiếp thu tốt chương trình học. Thời gian tới, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, bảo đảm mọi trẻ em đều có cơ hội học tập trong môi trường bình đẳng, an toàn và giàu bản sắc văn hóa”.

Thứ trưởng đề nghị các địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm các chính sách hỗ trợ giáo viên và trẻ em vùng dân tộc thiểu số, bồi dưỡng đội ngũ, xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Việt tự nhiên, phong phú, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phổ cập và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non trong giai đoạn 2026–2030.