Việt Nam tăng tốc đào tạo nhân lực STEM & bán dẫn: Cơ hội lịch sử để vươn mình thành ‘con rồng’ công nghệ mới

(CLO) Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để kiến tạo vị thế cường quốc công nghệ. Với sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và Bộ GD&ĐT, việc thúc đẩy đào tạo nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các ngành STEM và bán dẫn, đang được đẩy mạnh chưa từng có, đặt nền móng cho một kỷ nguyên phát triển bền vững.

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng khẳng định: "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài luôn là mục tiêu cốt lõi của giáo dục".



Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên số và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc chuyển dịch cơ cấu nhân lực, tập trung vào các ngành mũi nhọn như Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học (STEM) và bán dẫn, đang trở thành nhiệm vụ cấp bách và mang tính chiến lược quốc gia.

Bộ GD&ĐT đã và đang đặt trọng tâm vào giáo dục STEM từ phổ thông đến đại học. Số liệu cho thấy những tín hiệu đáng mừng: 90% cơ sở giáo dục đại học đã tham gia đào tạo các ngành STEM. Năm 2024, số sinh viên chính quy ngành STEM tăng 10,6% so với năm trước, đạt khoảng 218.000 em, chiếm 36% tổng chỉ tiêu tuyển sinh toàn quốc. Bậc sau đại học ghi nhận tăng trưởng mạnh mẽ: học viên cao học STEM tăng 34% (gần 20.000 người), nghiên cứu sinh tăng 33% (gần 4.000 người, tăng gần 600 người so với 2023).

Tuy nhiên, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng thẳng thắn chỉ ra rằng, tỷ lệ người học STEM tại Việt Nam hiện chỉ đạt khoảng 27-31%, vẫn còn thấp hơn đáng kể so với Singapore (46%), Malaysia (50%), Hàn Quốc (33%), Phần Lan (36%) và Đức (39%). Điều này đòi hỏi Việt Nam phải bứt phá hơn nữa cả về quy mô và tốc độ.

Ngành công nghiệp bán dẫn – lĩnh vực siêu chiến lược đang nhận được sự quan tâm đặc biệt, cụ thể: Ngày 21/9/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình 1017 về phát triển nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Mục tiêu táo bạo: đào tạo ít nhất 50.000 kỹ sư bán dẫn vào năm 2030 và có lực lượng đủ mạnh để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2050. Năm học 2024-2025, khoảng 19.000 sinh viên đã nhập học các ngành phù hợp với lĩnh vực bán dẫn, chiếm 10% tổng số sinh viên ngành STEM. Cả nước hiện có 166 cơ sở đào tạo chuyên ngành liên quan, trong đó 97 cơ sở đào tạo trực tiếp. Bộ GD&ĐT đã xây dựng bộ chuẩn chương trình và công bố hơn 30 chương trình đào tạo tại 8 cơ sở giáo dục đại học, đảm bảo chất lượng và sự chuẩn hóa.



Đáng chú ý, ngày 25/4/2025, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Đề án 1002 về đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2045, đặt nền tảng tổng thể cho chiến lược nhân lực quốc gia.

Để giải quyết nguyên nhân tỷ lệ người học STEM còn thấp, Bộ GD&ĐT đang bắt tay triển khai các chính sách đột phá: Đang xây dựng Nghị định chính sách học bổng riêng cho người học các ngành STEM (từ đại học đến tiến sĩ), dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trong tháng 7/2025. Phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng quyết định về tín dụng ưu đãi dành cho sinh viên theo học ngành công nghệ cao, bán dẫn và AI.

Những chính sách này không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn tạo động lực vững chắc, khuyến khích thế hệ trẻ theo đuổi những lĩnh vực chiến lược, then chốt của đất nước.



Thứ trưởng Thưởng khẳng định, Bộ GD&ĐT đang chỉ đạo rất quyết liệt, coi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là nhiệm vụ trọng tâm. Các trường đại học trọng điểm đang tích cực triển khai nhiều giải pháp tổng hợp, từ nâng cao nội lực, hợp tác quốc tế đến ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục.

Việt Nam đang đứng trước thời điểm "vàng" để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu nhân lực. Việc đào tạo đúng, đào tạo đủ và đào tạo trúng nhu cầu thị trường, đặc biệt trong các ngành STEM và bán dẫn chính là nền móng vững chắc để đất nước bước vào giai đoạn phát triển bền vững, hiện đại, và khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.