Giáo dục di sản - gieo mầm tình yêu truyền thống trong thế hệ trẻ

Trong nhịp sống hiện đại, thế hệ trẻ có rất nhiều cơ hội tiếp cận thông tin mới mẻ, công nghệ tiên tiến, và văn hóa toàn cầu. Tuy nhiên, đi cùng với sự hội nhập đó là nguy cơ dần xa rời những giá trị truyền thống và di sản văn hóa đã làm nên bản sắc dân tộc.

Tại cố đô Huế – vùng đất di sản thế giới, câu chuyện bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành di sản, mà còn gắn bó mật thiết với công tác giáo dục thế hệ trẻ. Chính tại đây, Giáo dục Di sản (GDDS) đã và đang trở thành chiếc cầu nối bền vững, giúp giới trẻ gắn bó hơn với truyền thống, nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc, đồng thời phát triển tư duy và nhân cách.

Kết nối truyền thống, phát triển tư duy sáng tạo

GDDS trước hết mang đến cho học sinh cơ hội hiểu sâu hơn về những giá trị văn hóa, lịch sử của Huế – kinh đô cuối cùng của triều đại phong kiến Việt Nam. Qua những chuyến tham quan Đại Nội, các lăng tẩm vua chúa, hay những buổi thưởng thức Nhã nhạc cung đình, học sinh không chỉ tiếp nhận kiến thức từ sách vở mà còn được trực tiếp trải nghiệm, lắng nghe, nhìn ngắm, cảm nhận.

Chính sự "sống trong di sản" này giúp các em thêm tự hào về truyền thống, trân trọng hơn những giá trị mà cha ông đã để lại.

Không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt thông tin, GDDS còn giúp thế hệ trẻ phát triển tư duy sáng tạo. Việc kết hợp giữa học và chơi, giữa nghiên cứu và tương tác, tạo nên môi trường giáo dục giàu cảm hứng.

Khi học sinh hóa thân thành nhân vật lịch sử, tham gia trò chơi cung đình hay tự tay tô màu di sản, các em không chỉ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên mà còn học được cách tư duy độc lập, chủ động khám phá và gắn kết kiến thức với thực tiễn cuộc sống.

Học sinh Trường Vinschool Gardenia (Hà Nội) trải nghiệm trò chơi "Trí nhớ Nghệ thuật Huế" tại Điện Phụng Tiên, Đại Nội Huế.

Ý nghĩa lớn nhất của GDDS không chỉ dừng ở những trải nghiệm trước mắt mà còn ở tác động lâu dài đối với thế hệ trẻ. Khi được tiếp cận, tìm hiểu và trân trọng di sản, học sinh sẽ hình thành ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Những hạt mầm tình yêu di sản gieo hôm nay sẽ nảy nở thành hành động bảo tồn thiết thực trong tương lai.

Hơn thế, GDDS còn góp phần xây dựng một thế hệ công dân trẻ giàu tri thức, có bản lĩnh văn hóa và trách nhiệm xã hội. Thông qua các hoạt động học tập – trải nghiệm, học sinh trở thành những "đại sứ nhỏ" lan tỏa hình ảnh Huế – thành phố di sản, đồng thời góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp với Trường THCS Nguyễn Chí Diểu (TP Huế) tổ chức cho học sinh tìm hiểu Di sản Hoàng cung và làm bánh tại Phủ Nội Vụ tháng 4/2025.

Mô hình trải nghiệm sống động

Trong những năm qua, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã phát triển nhiều chương trình GDDS phong phú, thiết thực, phù hợp với từng lứa tuổi học sinh.

Tham quan và trải nghiệm di tích : Học sinh được đến thăm Đại Nội – trái tim của Cố đô, cùng hệ thống các lăng tẩm như Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Khải Định, Cung An Định, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hay Nhà hát Duyệt Thị Đường. Mỗi điểm đến là một "lớp học sống động" để các em tìm hiểu về các vị vua nhà Nguyễn, về nghệ thuật kiến trúc và phong thủy cung đình.

Học sinh Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) tham quan di sản Hoàng cung Huế và trải nghiệm thực tế ảo VR tại Đại Nội.

Khám phá nghệ thuật cung đình : Học sinh có cơ hội thưởng thức Nhã nhạc – Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại, tham gia tìm hiểu các điệu múa cung đình, và lắng nghe âm thanh của những nhạc cụ truyền thống. Đây là sự kết hợp giữa học tập và cảm thụ nghệ thuật, giúp học sinh vừa giải trí, vừa bồi dưỡng tâm hồn.

Tìm hiểu cổ vật và hoạt động tương tác: Các em được chiêm ngưỡng hiện vật quý giá tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế; khám phá tranh tường độc đáo ở Cung An Định.

Không chỉ dừng ở quan sát, học sinh còn được trải nghiệm trò chơi dân gian và trò chơi cung đình như xăm hường, bài vụ, thả thơ, đầu hồ, cùng các trò chơi hỏi đáp nhanh để củng cố kiến thức.

Học sinh tìm hiểu văn hóa cung đình Huế tại lăng vua Khải Định.

Đặc biệt, theo chương trình hợp tác quốc tế, học sinh có thể tham gia các hoạt động tại Điện Phụng Tiên, trải nghiệm chương trình "Tô màu Di sản" hay "Trí nhớ Nghệ thuật Huế" do chuyên gia bảo tồn người Đức Andrea Teufel hướng dẫn. Đây là phương pháp tiếp cận mới mẻ, giúp học sinh vừa học vừa sáng tạo, gắn kết lý thuyết với thực hành.

Học sinh thích thú với chương trình "Tô màu di sản".

Trong dòng chảy hội nhập toàn cầu, di sản văn hóa chính là điểm tựa để một dân tộc khẳng định bản sắc và sức sống của mình. Với thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của đất nước – GDDS chính là hành trình gieo mầm tri thức và tình yêu quê hương.

Ở Huế, thông qua những chương trình phong phú, sáng tạo và gắn liền với thực tiễn, GDDS không chỉ dừng lại ở việc "học" về di sản, mà còn giúp thế hệ trẻ "sống cùng di sản", trân trọng, yêu thương và chung tay bảo vệ.

Bằng việc kiên trì triển khai và sáng tạo trong cách thức tổ chức, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đang từng bước đưa di sản đến gần hơn với học sinh, biến di sản không còn là những trang sử cũ, mà trở thành nguồn cảm hứng bất tận, bồi đắp tình yêu dân tộc và khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ Việt Nam.

Các em học sinh mặc áo dài ngũ thân truyền thống Huế tham quan, chụp ảnh tại Điện Kiến Trung, Hoàng cung Huế.

Chỉ riêng năm học 2024 – 2025, đã có 25.584 học sinh tham gia các chương trình GDDS tại Huế. Con số ấn tượng này cho thấy sức hút và hiệu quả lan tỏa của mô hình giáo dục gắn liền với di sản.

Học sinh tham quan, nghe thuyết minh các câu chuyện về văn hóa, lịch sử tại di tích Huế để vun đắp tình yêu với di sản truyền thống.

Kết nối truyền thống, phát triển tư duy sáng tạo

Chính sự "sống trong di sản" này giúp các em thêm tự hào về truyền thống, trân trọng hơn những giá trị mà cha ông đã để lại.

Mô hình trải nghiệm sống động

Trong những năm qua, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã phát triển nhiều chương trình GDDS phong phú, thiết thực, phù hợp với từng lứa tuổi học sinh.

Chỉ riêng năm học 2024 – 2025, đã có 25.584 học sinh tham gia các chương trình GDDS tại Huế. Con số ấn tượng này cho thấy sức hút và hiệu quả lan tỏa của mô hình giáo dục gắn liền với di sản.