Giáo dục TPHCM: Dấu ấn chuyển đổi số trong giáo dục và hội nhập toàn cầu

Bứt phá trong chuyển đổi số

Trong những năm qua, ngành Giáo dục và Đào tạo TPHCM đã khẳng định vị thế tiên phong trong cả nước về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Xác định công nghệ là “chìa khóa” mở ra tương lai giáo dục hiện đại, Sở GD&ĐT TPHCM đã cụ thể hóa chiến lược phát triển giáo dục gắn liền với chuyển đổi số thông qua nhiều chương trình, đề án và mô hình tiên phong, hướng tới xây dựng "Trường học số – Học sinh số – Giáo viên số".

Ông Hồ Tấn Minh, Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT TPHCM cho biết, việc ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ dừng lại ở công tác quản lý hành chính mà còn lan tỏa sâu rộng đến từng lớp học, từng hoạt động dạy và học.

Toàn ngành đã triển khai đồng bộ nền tảng cơ sở dữ liệu giáo dục, kết nối thống nhất giữa các cơ sở giáo dục, hỗ trợ quản lý hồ sơ học sinh, kết quả học tập, chuyên môn của giáo viên và hoạt động nhà trường. Hệ thống này góp phần nâng cao tính minh bạch, tiết kiệm thời gian, đồng thời phục vụ hiệu quả cho công tác chỉ đạo, điều hành và ra quyết định dựa trên dữ liệu.

Học sinh Trường Tiểu học Phú Thọ (phường Phú Thọ, TPHCM) trải nghiệm thiết bị thực tế ảo.

TPHCM cũng là một trong những địa phương đi đầu trong việc triển khai hệ thống học tập và kiểm tra, đánh giá trực tuyến quy mô lớn, được đồng bộ từ cấp tiểu học đến trung học phổ thông.

Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19, ngành giáo dục thành phố đã nhanh chóng thích ứng, biến “thách thức” thành “động lực”, đưa hình thức dạy học trực tuyến trở thành một phần thường xuyên trong chiến lược giáo dục linh hoạt.

Từ việc giảng dạy qua Zoom, Google Classroom, các trường học đã từng bước chuyển sang nền tảng học tập số hóa nội bộ, nơi mỗi bài giảng, tài liệu, video học tập được xây dựng và lưu trữ thành “ngân hàng tri thức số”. Giáo viên được tập huấn kỹ năng số, học sinh được trang bị năng lực công nghệ thông tin và kỹ năng sử dụng thiết bị thông minh một cách an toàn, hiệu quả.

Đặc biệt, TPHCM còn là địa phương tiên phong trong việc đưa chuẩn kỹ năng số quốc tế ICDL (International Computer Driving License) vào giảng dạy chính khóa. Việc triển khai ICDL không chỉ giúp học sinh sở hữu chứng chỉ tin học quốc tế được công nhận rộng rãi mà còn mở ra cơ hội hội nhập công nghệ, tạo nền tảng vững chắc cho thế hệ “công dân số” tương lai.

Hàng nghìn học sinh tại TPHCM được tiếp cận và đạt chứng chỉ này, khẳng định năng lực công nghệ thông tin ngang tầm quốc tế.

Học sinh TPHCM hào hứng với giờ học Tin học quốc tế ICDL.

Cùng với đó, việc số hóa thư viện, học liệu, quản lý thông minh, và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục đang được mở rộng.

Nhiều trường học tại TPHCM đã triển khai “Thư viện số”, “Giáo viên ảo”, “Robot hỗ trợ học sinh”,... biến không gian học tập trở thành môi trường tương tác đa chiều, khơi gợi hứng thú và sáng tạo. Đây chính là nền móng quan trọng để TPHCM hướng tới mục tiêu “Giáo dục thông minh, thành phố thông minh”.

Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai

Trong những năm qua, tầm nhìn chiến lược của TPHCM luôn hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hội nhập toàn cầu. Trong đó, việc chú trọng triển khai các mô hình, chương trình, đề án nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh đã tạo tiền đề để địa phương sớm đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM từng cho biết, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học tại TPHCM có những tiền đề thuận lợi rõ rệt.

Người dân đồng thuận, bởi thành phố có đến 99% học sinh học tiếng Anh ngay từ lớp 1. Những năm qua, TPHCM đã triển khai nhiều chương trình tiếng Anh trong trường phổ thông ở cả ba cấp: tiểu học, THCS và THPT.

Cụ thể như: chương trình tiếng Anh tự chọn, tiếng Anh tăng cường. Đặc biệt, kể từ khi UBND TPHCM ban hành Quyết định số 5695/QĐ-UBND vào năm 2014, Đề án 5695 “Dạy và học các môn Toán, Khoa học và Tiếng Anh tích hợp chương trình Anh và Việt Nam” đã trở thành một trong những dấu ấn nổi bật của ngành giáo dục và đào tạo thành phố.

Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TPHCM) trong một tiết học theo Chương trình tiếng Anh tích hợp.

Mục tiêu cốt lõi của Đề án 5695 là giúp học sinh học các môn bằng tiếng Anh, qua đó phát triển năng lực ngoại ngữ, tư duy học thuật và khả năng hội nhập quốc tế ngay từ bậc phổ thông.

Đây được xem là bước đi tiên phong của TPHCM trong tiến trình đổi mới toàn diện giáo dục, bắt nhịp với xu thế hội nhập và chuyển đổi số trong giảng dạy.

Đến nay, Đề án 5695 đã mở rộng quy mô mạnh mẽ cả về số lượng trường và học sinh tham gia. Từ 18 trường với khoảng 600 học sinh ban đầu, chương trình hiện đã có mặt tại hơn 160 trường, thu hút hơn 30.000 học sinh theo học.

Nhiều trường công lập tại TPHCM đã chủ động đầu tư cơ sở vật chất, phòng học ngoại ngữ, thiết bị dạy học thông minh nhằm đáp ứng nhu cầu học tập trong chương trình tích hợp, góp phần hình thành môi trường giáo dục hiện đại, năng động và mang tính quốc tế hóa.

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM, Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị về thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo định hướng từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Việc triển khai thành công chương trình tiếng Anh tích hợp trong những năm qua đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo TPHCM trong việc nâng cao năng lực ngoại ngữ. Những thành tích nổi bật của học sinh thành phố trong các kỳ thi lấy chứng chỉ quốc tế cũng là minh chứng cụ thể cho hiệu quả của chương trình.

Đây chính là cơ sở để tiếp tục mở rộng áp dụng, hiện thực hóa chỉ đạo của Kết luận 91, đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

"Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai không chỉ là một mục tiêu giáo dục, mà là bước chuẩn bị cho tương lai, giúp thế hệ trẻ TPHCM tự tin trở thành công dân toàn cầu", ông Nguyễn Văn Hiếu khẳng định.

Lớp học Google tại Trường THPT Phú Nhuận (TPHCM).

Song song với chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, TPHCM cũng chú trọng xây dựng mô hình “Trường học hạnh phúc”, một trong những giá trị cốt lõi của chiến lược phát triển giáo dục toàn diện.
Với triết lý “Lấy con người làm trung tâm”, mô hình trường học hạnh phúc được triển khai trên ba trụ cột: Thầy cô hạnh phúc – Học sinh hạnh phúc – Phụ huynh đồng hành. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà đã trở thành văn hóa ứng xử, phong cách giáo dục trong nhiều trường học tại TPHCM.
Các trường học tại TPHCM đã chú trọng xây dựng môi trường học tập thân thiện, an toàn, không bạo lực; đổi mới không gian lớp học, thư viện, sân chơi, phòng chức năng để học sinh cảm thấy “được yêu thương, được tôn trọng và được là chính mình”.
Phong trào “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” trở thành thông điệp lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng giáo dục thành phố. Hàng trăm trường học đã được công nhận là Trường học hạnh phúc, góp phần xây dựng môi trường giáo dục nhân văn, toàn diện, nơi tri thức và cảm xúc cùng được nuôi dưỡng.