Khi sinh viên báo chí bước vào sân chơi lớn

Nhóm sinh viên Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh) dự thi và đoạt giải tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42. Ảnh: HCMUSSH

Với tư duy kể chuyện hiện đại, tinh thần lăn xả và trái tim đầy nhân ái, họ đã tạo nên những thước phim tài liệu, phóng sự truyền hình lay động lòng người.

Tại mùa trao giải Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42 ở Quy Nhơn (Bình Định) hồi tháng 3/2025, phóng sự truyền hình “Cuộc gọi 911” của nhóm Minh tinh màn bạc (lớp K21C Báo chí Chất lượng cao, Khoa Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), do Trần Thúy Hường làm trưởng nhóm và đạo diễn, đã xuất sắc giành giải Bạc ở hạng mục Phóng sự.

Đồng thời, tác phẩm “Nội Mai” của nhóm sinh viên cùng khoa, do Quách Khánh Huy làm trưởng nhóm sản xuất, cũng được nhận giải Khuyến khích hạng mục phim Tài liệu.

Cảm hứng từ sự thấu cảm

“Cuộc gọi 911” khắc họa chân thực hành trình của Đội cứu hộ giao thông 911 tại TP Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh), nơi những con người bình thường ngày đêm âm thầm cứu giúp nạn nhân bị tai nạn giao thông. Trung tâm của câu chuyện là chị Nguyễn Hoàng Kim Ngân (32 tuổi) - sáng lập đội cứu hộ.

Năm 2012, chị gái ruột của Ngân qua đời trong một vụ tai nạn giao thông thương tâm do không được cấp cứu kịp thời. Từ biến cố đó, chị quyết tâm thành lập đội cứu hộ để giúp đỡ những nạn nhân khác, không để ai phải chịu nỗi đau mất mát như gia đình mình.

Có thể thấy, vượt lên trên khuôn khổ một phóng sự thông thường về công tác cứu hộ, “Cuộc gọi 911” trở thành tác phẩm nghệ thuật đầy xúc động, khắc họa chân thực hình ảnh những con người ngày đêm âm thầm cống hiến vì cộng đồng. Tác phẩm như một bức tranh đa sắc màu về lòng dũng cảm, sự hy sinh và tinh thần trách nhiệm của những thành viên trong Đội cứu hộ giao thông 911.

Trần Thúy Hường - Đội trưởng nhóm Minh tinh màn bạc, trong vai trò đạo diễn, chia sẻ về hành trình đầy gian nan nhưng cũng không kém phần thú vị khi thực hiện: “Ý tưởng về “Cuộc gọi 911” xuất phát từ những trăn trở của chúng tôi về những giá trị nhân văn trong xã hội hiện đại.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, chúng tôi quyết định chọn đội cứu hộ của chị Ngân làm nhân vật chính bởi đây là một tập thể trẻ trung và nhiệt huyết. Điểm đặc biệt làm nên thành công của “Cuộc gọi 911” chính là cách nhóm tác giả khéo léo lồng ghép nhiều tầng ý nghĩa nhân văn”.

Không chỉ đơn thuần ghi lại công việc thường nhật của đội cứu hộ, tác phẩm còn là tiếng nói phá bỏ những định kiến xã hội về khả năng của phụ nữ, khẳng định họ hoàn toàn có thể làm những công việc đầy thử thách, thậm chí nguy hiểm. Đồng thời truyền tải thông điệp mạnh mẽ về sức mạnh cộng đồng và tinh thần tương thân tương ái.

Chị Nguyễn Hoàng Kim Ngân trong một phân cảnh quay của phóng sự 'Cuộc gọi 911'. Ảnh: NVCC

Ảnh cắt từ phim phóng sự 'Cuộc gọi 911'. Ảnh: NVCC

Thức đêm, lay lắt ngoài đường

Thực hiện một phóng sự truyền hình chưa bao giờ là điều dễ dàng, nhất là khi nội dung gắn liền với những tình huống khẩn cấp, thậm chí có tính chất nguy hiểm như “Cuộc gọi 911”.

Với nhóm sinh viên lớp K21C, việc đồng hành cùng Đội cứu nạn giao thông tình nguyện 911 trong quá trình ghi hình không chỉ là một thử thách nghề nghiệp đầu đời, mà còn là hành trình trải nghiệm đầy cảm xúc.

Một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất đối với họ chính là lần đầu tiên theo chân đội ra hiện trường. Nhóm trưởng Thúy Hường kể: “Đang ngồi cùng đội, bỗng có cuộc gọi đến. Tôi chưa kịp định thần thì mọi người đã chuẩn bị sẵn sàng lên đường. Ngồi trên xe, tay tôi cầm máy quay nhưng lòng thì thấp thỏm không yên.

Lo lắng không biết ca tai nạn có nghiêm trọng không, nếu nghiêm trọng thì liệu mình có đủ bình tĩnh và can đảm để hoàn thành nhiệm vụ không”. Cảm giác bối rối, lo lắng ấy là điều ai cũng có thể cảm thông. Nhưng chính từ sự lo lắng đó, nhóm sinh viên càng thêm quyết tâm, tự tin và bản lĩnh hơn trong suốt hành trình thực hiện tác phẩm.

Trong quá trình sản xuất, nhóm gặp không ít thử thách, đặc biệt là khi quay những vụ tai nạn nơi địa hình hiểm trở, nhiều rủi ro và đòi hỏi sự phản ứng nhanh chóng. Không chỉ phải đối mặt với những tình huống căng thẳng, họ còn phải vượt qua rào cản kỹ thuật: Quay phim trong điều kiện thiếu sáng, thiết bị hạn chế, thậm chí không đủ công cụ chuyên nghiệp.

Dẫu vậy, khó khăn không khiến họ lùi bước, mà càng làm nổi bật tinh thần bền bỉ và niềm đam mê với nghề. “Những trải nghiệm thực tế đó là những bài học vô giá mà mỗi thành viên trong nhóm đều cảm nhận sâu sắc”, đội trưởng Thúy Hường bộc bạch.

ThS Nguyễn Thị Minh Diệu - giảng viên Bộ môn Phim tài liệu (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), người hướng dẫn nhóm sinh viên, không giấu được niềm xúc động khi nói về các học trò của mình: “Mặc dù là nữ nhưng các bạn ấy lại chọn một đề tài khá “kinh khủng”, độ bám hiện trường cao, nhiều cảnh quay cực kỳ nguy hiểm.

Quá trình thực hiện bộ phim khiến tôi thực sự hồi hộp. Các bạn ấy rất yêu nghề, rất lăn xả, dấn thân. Với đề tài phức tạp như vậy, việc có mặt tại hiện trường, bám sát nhân vật để ghi lại những khung hình quý giá là điều tôi đánh giá rất cao”.

Không chỉ là nhân vật trung tâm của phóng sự, chị Nguyễn Hoàng Kim Ngân còn là người đồng hành, hỗ trợ đắc lực cho nhóm sinh viên trong suốt quá trình ghi hình. Khi xem lại bộ phim về chính mình và các đồng đội trong Đội cứu hộ 911, chị không giấu được sự xúc động. Đội trưởng 911 càng bất ngờ hơn khi thấy gương mặt mình được đưa lên poster của phim.

“Tôi chưa từng dám nghĩ mình sẽ là nhân vật chính trong một bộ phim tài liệu. Khi xem lại, tôi cảm động vì các bạn sinh viên đã thể hiện và truyền tải thông điệp của đội cứu hộ một cách rất ý nghĩa, rất trân trọng. Các bạn ấy phải ngồi lay lắt ngoài đường suốt hơn một tháng, nhiều khi phải quay vào lúc 1 - 2 giờ sáng, khi có tai nạn xảy ra. Sự dũng cảm và quyết tâm của nhóm khiến tôi thực sự cảm phục”, chị Ngân chia sẻ.

Poster phim tài liệu 'Nội Mai'. Ảnh: HCMUSSH

Dám dấn thân

Nếu phóng sự truyền hình “Cuộc gọi 911” chạm đến người xem bằng những hình ảnh mạnh mẽ và dữ dội, thì phim tài liệu “Nội Mai” lại khơi gợi cảm xúc bằng những khuôn hình tĩnh lặng và dịu dàng.

Bộ phim kể về bà Tuyết Mai, cụ bà ngoài 70 tuổi, bán đồ chơi trước cổng Thảo Cầm Viên để dành tiền chăm sóc mèo hoang và chim chóc bị bỏ rơi. Hình ảnh bà cụ lặng lẽ giữa lòng đô thị hiện đại chính là biểu tượng cho lòng trắc ẩn, sự sẻ chia và tình yêu thương không biên giới giữa con người với động vật.

Chia sẻ về ý tưởng khởi nguồn, đội trưởng Quách Khánh Huy cho biết, anh biết đến bà Tuyết Mai vào cuối năm 2022 qua một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội. Là người yêu động vật, Huy cảm thấy thu hút bởi “nguồn năng lượng tích cực” mà bà lan tỏa. Không chỉ dừng lại ở sự cảm mến, Huy và nhóm bạn thường xuyên lui tới thăm hỏi bà, duy trì mối quan hệ thân thiết - tiền đề quan trọng giúp quá trình sản xuất phim diễn ra suôn sẻ hơn.

“Nhóm chúng tôi từng trăn trở rất nhiều vì câu chuyện về bà Mai vốn không còn xa lạ, từng được báo chí khai thác từ năm 2015. Nhưng thay vì chỉ kể lại, chúng tôi chọn cách để Nội Mai tự lên tiếng, không lời bình, không áp đặt. Bộ phim chỉ là một chiếc cầu nối để khán giả được lắng nghe cảm xúc thật từ chính nhân vật”, Khánh Huy chia sẻ.

Việc hai tác phẩm sinh viên cùng lúc được vinh danh ở một sân chơi chuyên nghiệp như Liên hoan Truyền hình toàn quốc là dấu mốc đáng nhớ, minh chứng cho chất lượng đào tạo và tinh thần dấn thân của sinh viên Báo chí hôm nay.

Đây không chỉ là phần thưởng cho quá trình học làm nghề nghiêm túc, mà còn là động lực để các bạn trẻ thêm tự tin trên hành trình theo đuổi nghề báo, góp phần tạo nên những tác phẩm báo chí tử tế, nhân văn và lan tỏa giá trị tích cực đến cộng đồng.

Khi được hỏi về cảm xúc khi nhận giải Bạc tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42, Trần Thúy Hường không giấu được niềm vui: “Tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc và tự hào khi nhận được giải thưởng này. Đây không chỉ là sự ghi nhận cho những nỗ lực mà nhóm đã bỏ ra, mà còn là nguồn động viên to lớn, tiếp thêm động lực để tôi và sinh viên Báo chí tiếp tục nuôi dưỡng đam mê, vững bước trên con đường làm báo”.

Cả nhóm tâm niệm, giải thưởng này chính là cú hích mạnh mẽ để họ tiếp tục dấn thân vào những dự án mới. “Giải thưởng là nguồn cảm hứng giúp chúng tôi có thêm niềm tin vào nghề báo. Cá nhân tôi xác định sẽ gắn bó lâu dài với lĩnh vực này, nên đây không chỉ là sự ghi nhận, mà còn là động lực để tôi không ngừng tìm kiếm, khám phá và kể những câu chuyện ý nghĩa hơn nữa”, Phạm Thanh Thư (thành viên nhóm Minh tinh màn bạc) bày tỏ.

Trong khi đó, với Quách Khánh Huy, anh tin rằng phim tài liệu “Nội Mai” không chỉ là một thanh xuân tươi đẹp, mà còn là một nguồn động lực to lớn, một niềm tin vững chắc để “cầm chặt hơn nữa chiếc ống kính làm phim của mình”: “Từ việc đoạt giải Nhất tại Liên hoan Phim tài liệu sinh viên lần 1 năm 2024 do Khoa Báo chí và Truyền thông tổ chức cho đến một sân chơi mang tầm cỡ quốc gia như Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42, đã phần nào minh chứng cho những nỗ lực của cả ê-kíp.

Các thành viên 2 nhóm sinh viên chụp ảnh cùng lãnh đạo nhà trường và giảng viên hướng dẫn. Ảnh: Quỳnh Như

Chúng tôi vô cùng xúc động vì đã có được sự công nhận từ các thế hệ tiền bối nhiều kinh nghiệm trong nghề. Từ đó, cả ê-kíp cũng như tôi có thêm nhiều động lực và vững tin bước tiếp chặng đường làm nghề phía trước”.

Ở góc độ chuyên môn, ThS Nguyễn Thị Minh Diệu cho biết, từ những bài tập đầu tiên, cô đã nhận thấy tiềm năng và tố chất ở các thành viên của cả 2 nhóm làm phim. Tuy nhiên, phóng sự truyền hình, phim tài liệu là một thể loại khó, đòi hỏi sự trăn trở, sáng tạo và chiều sâu trong tư duy.

“Khi bộ phim hoàn thiện, tôi thấy các bạn đã lột xác. Phim có cấu trúc rõ ràng, thông tin mạch lạc và câu chuyện được kể một cách đầy cảm xúc. Các em đã chọn một hướng đi không dễ, nhưng lại vô cùng có ý nghĩa. Tôi rất khâm phục tinh thần dấn thân, nghiêm túc và tình yêu nghề mà các bạn ấy thể hiện trong quá trình làm phim. Việc đoạt giải tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc là phần thưởng hoàn toàn xứng đáng cho những nỗ lực nghiêm túc và đầy tâm huyết đó”, cô chia sẻ.

Nữ giảng viên cũng bày tỏ niềm tin vào tương lai của các sinh viên: “Hiện nay, ngành Báo chí đang đối mặt với không ít thách thức. Vì vậy, nếu các em được đầu tư bài bản, tham gia vào những ê-kíp chuyên nghiệp để mở rộng đề tài và rèn luyện tư duy nhạy bén, thì tôi tin đây sẽ là thế hệ đầy triển vọng. Nhiệt huyết, sáng tạo và tinh thần dấn thân - đó chính là những phẩm chất không thể thiếu của người làm phim, và các bạn trẻ đang có điều đó”.

Trong buổi gặp mặt và tuyên dương các tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42, GS.TS Ngô Thị Phương Lan - Hiệu trưởng nhà trường hy vọng 2 nhóm sinh viên sẽ tiếp tục phát huy tinh thần “thực hành, tương tác, dấn thân” để giữ vững phong độ và không ngừng tiến bộ trong chặng đường sắp tới.
“Thành tích này là nguồn động lực để các bạn sinh viên tiếp tục kiến tạo những giá trị tốt đẹp cho cuộc sống, thể hiện khát vọng vươn tới thành công và tinh thần tự hào với những đóng góp thiết thực cho cộng đồng, xã hội”, bà Lan nhấn mạnh.