Lớp học không điện thoại: Nỗ lực lấy lại sự tập trung

Nhiều quốc gia, từ Mỹ, Phần Lan đến Albania, đang thử nghiệm các quy định cấm điện thoại nhằm xây dựng môi trường học tập tập trung và gắn kết hơn.

Cuộc chiến chống xao nhãng

Carey Gallagher bước vào năm cuối cấp tại Trường Trung học Cơ sở Yonkers, New York (Mỹ), cùng 1.438 bạn học khác. Theo quy định mới, tất cả học sinh phải cất điện thoại di động vào những chiếc túi nam châm khóa chặt.

Gallagher, 16 tuổi, cho biết cô đã bắt đầu tự đặt giới hạn sử dụng điện thoại từ mùa Hè vừa qua. Một số bạn vui mừng trước chính sách cấm điện thoại, nhưng cũng không ít học sinh bày tỏ sự phản đối.

Trong thời đại công nghệ “lên ngôi”, nhiều nhà giáo dục và phụ huynh đồng tình rằng cần một giải pháp để hạn chế sự phụ thuộc vào điện thoại di động. Tiến sĩ Sandy Hattar, hiệu trưởng nhà trường và cũng là nhà giáo với 20 năm kinh nghiệm, nhận định: “Con chúng ta dễ bị phân tâm bởi điện thoại. Học sinh luôn quan tâm đến những gì xảy ra trong nhà vệ sinh, phòng bên cạnh hay hành lang phía xa, thay vì tập trung vào lớp và nắm bắt những gì đang diễn ra ngay trước mắt”.

Ở Mỹ, học sinh tại 35 tiểu bang, bao gồm New York, Florida, Texas, California, Massachusetts và Georgia, hiện phải đối mặt với các luật lệ hoặc quy định hạn chế điện thoại cũng như các thiết bị điện tử khác trong trường học. Theo quy định, mỗi học sinh sẽ được nhận một chiếc túi để cất điện thoại ngay từ ngày đầu tiên đến trường.

Người học có thể mang theo túi đựng điện thoại bên mình, nhưng để lấy được thiết bị ra, các em buộc phải sử dụng dụng cụ mở từ tính do trường cung cấp. Một số học sinh cho biết đã phải xếp hàng rất lâu khi chờ mở túi. Song, Fidelis - một nữ sinh tại Yonkers chia sẻ rằng, việc xếp hàng diễn ra khá suôn sẻ. Với cô, thay vì dán mắt vào điện thoại suốt giờ ăn trưa như trước, đây là cơ hội để dành nhiều thời gian hơn trò chuyện, kết nối cùng bạn bè.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, hơn 70% giáo viên trung học ở Mỹ cho rằng điện thoại di động là một trong những nguyên nhân chính khiến học sinh mất tập trung trong lớp. Cô Leila Pasqualini – giáo viên toán tại Yonkers với 27 năm kinh nghiệm kỳ vọng hệ thống quản lý điện thoại mới sẽ vận hành hiệu quả và được duy trì lâu dài. Cô bày tỏ mong muốn học sinh của mình biết phân biệt đúng sai, rèn luyện tư duy phản biện. “Điều đó là không thể với công nghệ”, cô thẳng thắn cho biết.

Trong khi đó, TS Sandy Hattar thừa nhận ban đầu bà lo ngại việc cấm học sinh sử dụng điện thoại sẽ là một thách thức không nhỏ. Nhưng giờ đây, bà tin rằng việc loại bỏ thiết bị này khỏi lớp học sẽ mở ra cơ hội để học sinh tập trung hơn vào bài vở, thay vì bị cuốn đi bởi những xao nhãng vô hình từ màn hình điện thoại.

Chính sách hạn chế điện thoại trong lớp học nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ giáo viên. Ảnh: INT

Không gian dành cho sự quan tâm

Mỹ không phải là quốc gia duy nhất áp dụng quy tắc này. Từ Phần Lan, Pháp đến Brazil, Albania, Hàn Quốc…, ngày càng nhiều quốc gia ban hành quy định yêu cầu học sinh hạn chế hoặc không sử dụng điện thoại thông minh trong trường học.

Tại Phần Lan, Quốc hội vừa thông qua một đạo luật mới, quy định việc sử dụng điện thoại trong giờ học ở cả bậc tiểu học lẫn trung học chỉ được phép khi có sự đồng ý của giáo viên.

Động thái này, theo các nhà lập pháp, không chỉ đơn thuần nhằm giảm thời gian trẻ nhìn vào màn hình, mà còn hướng tới mục tiêu sâu xa hơn: Bảo vệ việc học, duy trì sự tập trung và chăm lo cho sức khỏe tinh thần của học sinh.

Luật pháp Phần Lan không kêu gọi cấm hoàn toàn việc sử dụng điện thoại trong trường học, mà thay vào đó thiết lập một ranh giới rõ ràng. Theo quy định, điện thoại phải được cất ở nơi khuất tầm nhìn trong giờ học, trừ khi có sự cho phép của giáo viên vì lý do giáo dục hoặc sức khỏe cá nhân.

Trong trường hợp thiết bị làm gián đoạn việc học, giáo viên hoàn toàn có quyền tịch thu. Phản ứng của học sinh trước quy định này khá trái chiều. Một số em đồng tình rằng điện thoại thực sự gây mất tập trung, nhưng cũng có em cho rằng luật đang đi quá xa. Với nhiều bạn trẻ, điện thoại không chỉ là công cụ, mà còn là phương tiện giao tiếp, kết nối. Trong khi đó, người lớn lại ngày càng lo ngại về cái giá phải trả cho sự “kết nối liên tục” ấy.

Tại Albania, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Thể thao Ogerta Manastirliu đã nhấn mạnh việc sẽ thực thi nghiêm ngặt lệnh cấm sử dụng điện thoại di động trong trường học, đồng thời kêu gọi sự chung tay từ giáo viên, phụ huynh và học sinh. Trong thông điệp gửi tới toàn xã hội, bà Ogerta Manastirliu khẳng định: trường học phải là không gian an toàn, nơi tập trung cho việc học tập và phát triển của học sinh.

“Trường học là nơi chúng ta xây dựng tương lai cho con em mình, là không gian của sự quan tâm, tập trung và tôn trọng lẫn nhau. Việc học tập trong lớp học cần được đặt lên hàng đầu. Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã có quy định cấm sử dụng điện thoại di động trong lớp.

Song năm học này, dựa trên kinh nghiệm quốc tế và những nghiên cứu mới nhất, chúng tôi quyết tâm tăng cường thực hiện để quy định thực sự hiệu quả”, bà Ogerta Manastirliu nhấn mạnh và cho biết, quyết định này không nhằm loại bỏ công nghệ, mà hướng tới việc sử dụng đúng cách.

“Giờ học là để học tập, thảo luận và hợp tác với nhau. Các nghiên cứu của OECD và WHO chỉ ra rằng, việc trẻ em thường xuyên sử dụng điện thoại làm giảm khả năng tập trung, hạn chế sự năng động trong lớp, thậm chí trong một số trường hợp còn làm gia tăng nguy cơ bắt nạt”, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Thể thao Albania nói thêm.

Theo quy định mới, học sinh không được mang điện thoại di động đến trường. Trong trường hợp phụ huynh có lý do đặc biệt và chính đáng, ban giám hiệu có thể cho phép nhưng điện thoại bắt buộc phải được tắt nguồn. Sau đó, học sinh phải nộp lại vào ngăn kéo hoặc hộp lưu giữ được chỉ định trong lớp học, và chỉ được nhận lại khi kết thúc giờ học.

Trách nhiệm giám sát và thực hiện quy định này thuộc về giáo viên chủ nhiệm cùng ban giám hiệu. Trong tình huống khẩn cấp, việc liên lạc giữa học sinh và phụ huynh chỉ được tiến hành thông qua giáo viên hoặc ban giám hiệu, nhằm bảo đảm trật tự và sự nghiêm túc trong môi trường học đường.

Đặc biệt, giáo viên được xem là tấm gương trong việc tuân thủ và lan tỏa thông điệp này, trong khi phụ huynh giữ vai trò đồng hành, nhắc nhở và củng cố nhận thức cho con em mình ngay tại gia đình. Thông điệp cốt lõi được nhấn mạnh: lệnh cấm điện thoại không phải để gây khó khăn, mà để bảo vệ lợi ích học tập, sự tập trung và phát triển toàn diện của chính các em học sinh.

Nghiên cứu chỉ ra việc dùng điện thoại thường xuyên khiến trẻ giảm tập trung và kém năng động trong giờ học. Ảnh: INT

Cần sự nhất quán khi thực thi

Mặc dù chính sách cấm sử dụng điện thoại di động trong trường học nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ phía giáo viên, song vẫn còn những vấn đề cần lưu tâm. Điều quan trọng nhất là phải có hướng dẫn rõ ràng về hậu quả của việc vi phạm để tránh tình trạng xử lý tùy tiện. Nhiều nhà giáo nhấn mạnh mong muốn xây dựng một khung kỷ luật minh bạch, thống nhất và được áp dụng đồng bộ trong toàn trường.

Bên cạnh đó, sự trao đổi thường xuyên giữa ban giám hiệu với học sinh và phụ huynh cũng được xem là yếu tố then chốt, nhằm giúp mọi người hiểu đúng về ý nghĩa của chính sách. UNESCO cũng nhấn mạnh rằng, việc xây dựng sự đồng thuận xã hội là nền tảng để bất kỳ chính sách giáo dục nào thực sự đi vào đời sống.

Đặc biệt, trong những trường hợp phụ huynh còn nhiều băn khoăn, việc đối thoại cởi mở, liên tục sẽ đóng vai trò cầu nối, tạo nên sự đồng thuận và củng cố niềm tin rằng đây là một quyết định vì lợi ích tốt nhất của học sinh.

Một giáo viên trung học cơ sở tại Mỹ chia sẻ: “Điều quan trọng là giáo viên phải nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ phía ban giám hiệu, đồng thời cần có những biện pháp xử lý cụ thể đối với học sinh vi phạm chính sách”. Quan điểm này cũng được một giáo viên trung học phổ thông đồng tình: “Tôi muốn thấy việc thực thi các biện pháp kỷ luật một cách rõ ràng, không chỉ với học sinh mà cả trách nhiệm giải trình của giáo viên khi để xảy ra vi phạm”.

Trong khi đó, một giáo viên trung học phổ thông khác bày tỏ lo ngại về tính hiệu quả của chính sách cấm điện thoại di động do tiểu bang ban hành. Thầy cho rằng, nếu ban giám hiệu và học khu chủ động thông báo đầy đủ cho phụ huynh, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách đối với học sinh, việc tuân thủ sẽ được cải thiện đáng kể.

Không chỉ dừng lại ở sự hỗ trợ từ ban giám hiệu, nhiều ý kiến cho rằng đội ngũ giáo viên trong trường cũng cần thực sự đồng thuận và chấp nhận hậu quả của lệnh cấm, thay vì coi đây chỉ là nhiệm vụ bắt buộc. Bởi lẽ, sự thiếu thống nhất giữa các thầy cô có thể dẫn đến tình trạng thực thi không nhất quán, làm giảm hiệu quả của chính sách.

Những quan điểm trên cho thấy, dù đa số đều đồng tình rằng chính sách quản lý điện thoại di động là bước đi đúng hướng, nhưng thành công của nó lại phụ thuộc vào cách triển khai nhất quán và sự hậu thuẫn vững chắc từ phía nhà trường.

Những lo ngại mà giáo viên nêu ra đồng thời cũng gợi mở một lộ trình để khắc phục những cạm bẫy tiềm ẩn, nhằm bảo đảm chính sách đạt được kết quả mong muốn. Nhiều ý kiến nhấn mạnh, sự ủng hộ rộng rãi từ đội ngũ giáo viên là điều kiện tiên quyết.

Nếu thiếu đi sự đồng thuận toàn diện của ban quản lý, nhân viên trường học và các lực lượng giáo dục trong trường, giáo viên sẽ bị đẩy vào tình thế “đơn thương độc mã” trong việc ngăn chặn học sinh sử dụng điện thoại di động.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc loại bỏ điện thoại di động khỏi lớp học có thể tạo ra một môi trường học tập tập trung hơn, gắn kết hơn và mang lại hiệu quả học thuật cao hơn. Tuy nhiên, đó mới chỉ là lý thuyết. Trên thực tế, thành công của chính sách này phụ thuộc vào cách nó được triển khai, truyền đạt, khuyến khích và thực thi trong từng ngôi trường.

Học sinh tại nhiều trường ở Mỹ được phát túi khóa từ tính để cất điện thoại ngay từ ngày đầu tiên năm học. Ảnh: INT

Nhiều quốc gia, từ Mỹ, Phần Lan đến Albania, đang thử nghiệm các quy định cấm điện thoại nhằm xây dựng môi trường học tập tập trung và gắn kết hơn.

Cuộc chiến chống xao nhãng

Không gian dành cho sự quan tâm

Cần sự nhất quán khi thực thi

Nhiều ý kiến cho rằng, việc loại bỏ điện thoại di động khỏi lớp học có thể tạo ra một môi trường học tập tập trung hơn, gắn kết hơn và mang lại hiệu quả học thuật cao hơn. Tuy nhiên, đó mới chỉ là lý thuyết. Trên thực tế, thành công của chính sách này phụ thuộc vào cách nó được triển khai, truyền đạt, khuyến khích và thực thi trong từng ngôi trường.