Phản ứng khôn ngoan của cha mẹ khi con khóc lóc ăn vạ

GD&TĐ - Quản lý trẻ không phải là chuyện dễ dàng, nhất là khi trẻ đang bộc lộ cảm xúc thất thường, điều này làm nhiều bậc cha mẹ bối rối.



Có người chọn cách nhượng bộ, có người chọn la mắng, có người chọn im lặng, có người chọn dỗ dành… Khi gặp tình huống này, cha mẹ cần xử lý một cách thận trọng, nếu không lâu dài sẽ gây ra vấn đề lớn đối với khả năng quản lý cảm xúc và tâm lý của trẻ.

Thực tế, cảm xúc của trẻ chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cha mẹ, đồng thời cha mẹ cũng là nguồn ổn định cảm xúc quan trọng nhất của trẻ.

Theo cuộc khảo sát của Giáo sư Tâm lý học John Gottman từ Đại học Washington, Mỹ, trẻ có cha mẹ đóng vai trò huấn luyện cảm xúc thường có khả năng xử lý cảm xúc của bản thân tốt hơn, chịu đựng thất bại cao, khả năng xã hội và thành tích học tập cũng nổi bật hơn.

Do đó, đối với trẻ, phát triển khả năng cảm xúc là việc bắt đầu càng sớm càng tốt, nói cách khác, nâng cao khả năng cảm xúc của trẻ đã trở thành khóa học bắt buộc đối với cha mẹ hiện đại. Khi xử lý vấn đề cảm xúc của trẻ, bên cạnh việc chú trọng phương pháp và kỹ năng, cha mẹ có thể thực hiện theo ba bước sau:

Đặt mình vào vị trí người khác, đồng cảm và học cách lắng nghe



Ai cũng có những lúc tâm trạng không tốt, cảm thấy thất vọng, trẻ em cũng vậy, hơn nữa tâm hồn trẻ thường mỏng manh hơn so với người lớn. Nhà tâm lý học người Đức Carola Schuster nói:

"Thực ra khi trẻ khóc, điều cần xử lý trước tiên là cảm xúc của cha mẹ. Khi đối mặt với đứa trẻ khóc không ngừng, hãy bình tĩnh lại, lúc này trẻ cần sự chấp nhận từ bạn nhất, chỉ khi chấp nhận bạn mới có thể giải mã được cảm xúc của trẻ."

Cảm xúc là những cảm giác tự nhiên, là sự phản ứng chủ quan của mỗi người với mọi vật xung quanh, vì vậy không có đúng sai. Nó là một loại năng lượng, một khi xuất hiện sẽ không biến mất vô cớ, cần có những kênh để giải tỏa hiệu quả.

Nếu cha mẹ không tiếp nhận những cảm xúc tiêu cực, khi trẻ khóc lóc, người lớn thường sẽ phản ứng bằng cách nói “Không được như vậy”, hoặc coi nhẹ rồi kìm nén, mà không thể cung cấp cho trẻ cơ hội thực tế để luyện tập đối mặt và xử lý cảm xúc tiêu cực, hoặc cảm nhận rằng trẻ cần một quá trình để xử lý những cảm xúc đó.

Nhìn bề ngoài, trẻ có vẻ như không có vấn đề gì, nhưng bên trong vẫn tồn tại sự “nổi giận”, “cảm xúc tiêu cực”... Những cảm xúc này tích tụ ngày càng nhiều sẽ dẫn đến hậu quả không kiểm soát được.

Tuy nhiên, đồng cảm với cảm xúc của trẻ không có nghĩa là đồng ý với hành vi của trẻ, và càng không phải là buông lỏng để trẻ biến việc biểu hiện cảm xúc thành công cụ để trói buộc cha mẹ.

Cần để trẻ hiểu rằng tất cả cảm giác đều có thể được tiếp nhận, nhưng hành vi không đúng đắn phải được quy định rõ ràng.

Hướng dẫn trẻ làm rõ nguyên nhân

Cha mẹ cần đóng vai trò như một tấm gương phản chiếu cảm xúc, sử dụng lời nói để phản ánh cảm xúc thật của trẻ, giúp trẻ nhận thức cảm xúc của chính mình.

Ví dụ: “Nhìn con khóc buồn lắm, chắc hẳn con rất đau lòng, đúng không?”. Phản hồi cảm xúc của trẻ có thể giúp trẻ hiểu rõ cảm giác của mình. Sau đó, tiếp tục dùng cách đặt câu hỏi mở, ví dụ: “Hôm nay có chuyện gì xảy ra không?”. Đây là cách hỗ trợ trẻ biểu đạt cảm xúc, làm rõ nguyên nhân đằng sau cảm xúc.

Chỉ khi tìm ra nguyên nhân thực sự của phản ứng cảm xúc, nắm bắt được nhu cầu tâm lý của trẻ, cha mẹ mới có thể đưa ra phương pháp phù hợp.

Hướng dẫn trẻ điều chỉnh nhận thức, suy nghĩ giải pháp

Khi trẻ đã bình tĩnh lại, hãy hướng dẫn trẻ điều chỉnh nhận thức, nhìn nhận sự việc gây phiền toái từ một góc độ khác.

Ví dụ: “Đồ chơi của con bị bạn làm hỏng, con cảm thấy rất tức giận. Nhưng đánh bạn không thể làm đồ chơi trở lại nguyên trạng. Chúng ta cùng nhau nghĩ xem có cách nào tốt hơn, được không con?”

Nuôi dạy trẻ là công việc cần sự kiên nhẫn từng bước, thêm một chút kiên nhẫn sẽ gặt hái được nhiều kết quả hơn. Do đó, khi trẻ khóc lóc để xả cảm xúc, cha mẹ cần chăm chú lắng nghe.



Có người chọn cách nhượng bộ, có người chọn la mắng, có người chọn im lặng, có người chọn dỗ dành… Khi gặp tình huống này, cha mẹ cần xử lý một cách thận trọng, nếu không lâu dài sẽ gây ra vấn đề lớn đối với khả năng quản lý cảm xúc và tâm lý của trẻ.

Thực tế, cảm xúc của trẻ chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cha mẹ, đồng thời cha mẹ cũng là nguồn ổn định cảm xúc quan trọng nhất của trẻ.

Theo cuộc khảo sát của Giáo sư Tâm lý học John Gottman từ Đại học Washington, Mỹ, trẻ có cha mẹ đóng vai trò huấn luyện cảm xúc thường có khả năng xử lý cảm xúc của bản thân tốt hơn, chịu đựng thất bại cao, khả năng xã hội và thành tích học tập cũng nổi bật hơn.

Do đó, đối với trẻ, phát triển khả năng cảm xúc là việc bắt đầu càng sớm càng tốt, nói cách khác, nâng cao khả năng cảm xúc của trẻ đã trở thành khóa học bắt buộc đối với cha mẹ hiện đại. Khi xử lý vấn đề cảm xúc của trẻ, bên cạnh việc chú trọng phương pháp và kỹ năng, cha mẹ có thể thực hiện theo ba bước sau:

Đặt mình vào vị trí người khác, đồng cảm và học cách lắng nghe



Ai cũng có những lúc tâm trạng không tốt, cảm thấy thất vọng, trẻ em cũng vậy, hơn nữa tâm hồn trẻ thường mỏng manh hơn so với người lớn. Nhà tâm lý học người Đức Carola Schuster nói:

"Thực ra khi trẻ khóc, điều cần xử lý trước tiên là cảm xúc của cha mẹ. Khi đối mặt với đứa trẻ khóc không ngừng, hãy bình tĩnh lại, lúc này trẻ cần sự chấp nhận từ bạn nhất, chỉ khi chấp nhận bạn mới có thể giải mã được cảm xúc của trẻ."

Cảm xúc là những cảm giác tự nhiên, là sự phản ứng chủ quan của mỗi người với mọi vật xung quanh, vì vậy không có đúng sai. Nó là một loại năng lượng, một khi xuất hiện sẽ không biến mất vô cớ, cần có những kênh để giải tỏa hiệu quả.

Nếu cha mẹ không tiếp nhận những cảm xúc tiêu cực, khi trẻ khóc lóc, người lớn thường sẽ phản ứng bằng cách nói “Không được như vậy”, hoặc coi nhẹ rồi kìm nén, mà không thể cung cấp cho trẻ cơ hội thực tế để luyện tập đối mặt và xử lý cảm xúc tiêu cực, hoặc cảm nhận rằng trẻ cần một quá trình để xử lý những cảm xúc đó.

Nhìn bề ngoài, trẻ có vẻ như không có vấn đề gì, nhưng bên trong vẫn tồn tại sự “nổi giận”, “cảm xúc tiêu cực”... Những cảm xúc này tích tụ ngày càng nhiều sẽ dẫn đến hậu quả không kiểm soát được.

Tuy nhiên, đồng cảm với cảm xúc của trẻ không có nghĩa là đồng ý với hành vi của trẻ, và càng không phải là buông lỏng để trẻ biến việc biểu hiện cảm xúc thành công cụ để trói buộc cha mẹ.

Cần để trẻ hiểu rằng tất cả cảm giác đều có thể được tiếp nhận, nhưng hành vi không đúng đắn phải được quy định rõ ràng.

Hướng dẫn trẻ làm rõ nguyên nhân

Cha mẹ cần đóng vai trò như một tấm gương phản chiếu cảm xúc, sử dụng lời nói để phản ánh cảm xúc thật của trẻ, giúp trẻ nhận thức cảm xúc của chính mình.

Ví dụ: “Nhìn con khóc buồn lắm, chắc hẳn con rất đau lòng, đúng không?”. Phản hồi cảm xúc của trẻ có thể giúp trẻ hiểu rõ cảm giác của mình. Sau đó, tiếp tục dùng cách đặt câu hỏi mở, ví dụ: “Hôm nay có chuyện gì xảy ra không?”. Đây là cách hỗ trợ trẻ biểu đạt cảm xúc, làm rõ nguyên nhân đằng sau cảm xúc.

Chỉ khi tìm ra nguyên nhân thực sự của phản ứng cảm xúc, nắm bắt được nhu cầu tâm lý của trẻ, cha mẹ mới có thể đưa ra phương pháp phù hợp.

Hướng dẫn trẻ điều chỉnh nhận thức, suy nghĩ giải pháp

Khi trẻ đã bình tĩnh lại, hãy hướng dẫn trẻ điều chỉnh nhận thức, nhìn nhận sự việc gây phiền toái từ một góc độ khác.

Ví dụ: “Đồ chơi của con bị bạn làm hỏng, con cảm thấy rất tức giận. Nhưng đánh bạn không thể làm đồ chơi trở lại nguyên trạng. Chúng ta cùng nhau nghĩ xem có cách nào tốt hơn, được không con?”

Nuôi dạy trẻ là công việc cần sự kiên nhẫn từng bước, thêm một chút kiên nhẫn sẽ gặt hái được nhiều kết quả hơn. Do đó, khi trẻ khóc lóc để xả cảm xúc, cha mẹ cần chăm chú lắng nghe.