GD&TĐ - Cứ mỗi tối, nhà văn hóa thôn Ngàn Phe, xã miền núi Lục Hồn (Quảng Ninh) lại sáng đèn, vang tiếng ê a của bà con người Dao.
Lớp học sáng đèn giữa bản làng
Lớp học xóa mù chữ (XMC) tại nhà văn hóa thôn Ngàn Phe được khai giảng từ tháng 4/2025. Lịch học từ tối thứ 2 đến thứ 7 hàng tuần, bắt đầu từ 19h đến 21h45, với sự tham gia của 18 học viên người Dao, có độ tuổi từ 32 đến 55.
Thôn Ngàn Phe có 99 hộ, 423 khẩu, 100% dân tộc thiểu số, kinh tế chủ yếu dựa vào nông lâm nghiệp. Đời sống của bà con còn nhiều khó khăn. Trình độ dân trí không đồng đều, nhiều người lớn tuổi chưa từng được cắp sách đến trường.
Xuất phát từ thực tế đó, lớp học được tổ chức nhằm giúp bà con có cơ hội học đọc, học viết, nâng cao nhận thức và từng bước cải thiện cuộc sống.
Đa phần các học viên là trụ cột chính của gia đình, nên luôn bận bịu với con cái, việc nhà, việc nương rẫy. Bàn tay chai sạn vốn quen cầm cuốc, cầm dao, nay run run cầm bút viết từng nét chữ giống như học sinh lớp 1.
Nhưng tất cả họ đều mong được học để biết đọc, biết viết chữ. Dù nét bút còn ngượng nghịu, vụng về, nhưng ai nấy đều rất hăng say học tập.
Cô Vòong Tài Múi (54 tuổi) cho biết, hồi nhỏ không được đi học nên không biết chữ. Mỗi lần xuống dưới xuôi thường hay lạc đường vì không đọc được bảng chỉ dẫn.
Muốn dùng điện thoại để đọc tin tức, nhắn tin cũng không biết. Hay những lúc đến xã để xin giấy tờ, vì không biết chữ mình phải đưa con đi cùng để viết chữ giúp, không thì lại phải nhờ cán bộ xã viết giúp nên khá bất tiện.
“Khi có lớp xóa mù chữ tôi vui lắm và đăng ký đi học ngay. Từ nhỏ đến giờ tôi chỉ quen cầm cuốc, cầm cày, nay phải tập cầm bút viết cũng hơi ngượng, nhưng vui. Ban ngày tôi đi làm nương, buổi tối tranh thủ ra lớp để học. Được thầy giáo chỉ bảo nhiệt tình nên quyết tâm không bỏ dở giữa chừng”, cô Múi nói.
Quang cảnh lớp học.
Chị Tằng Si Múi (35 tuổi) cho biết, gia đình khó khăn nên từ nhỏ ở nhà đi chăn trâu, vác củi nên không được đi học.
“Không biết chữ khổ lắm, nhiều cái rất bất tiện. Học chữ để nếu có ốm đau, đi viện còn biết lấy thuốc, ra đường còn biết đường đi. Hiện tại tôi đã biết đánh vần và viết được tên mình nên rất vui”, chị Múi nói.
Gian nan đưa con chữ đến với bà con vùng cao
Dạy học ở vùng cao vốn đã khó khăn, vất vả trăm bề, thì dạy chữ ở những lớp XMC khu vực này, nhất là cho người cao tuổi, khả năng tiếp thu cũng hạn chế, càng gian nan hơn.
Bởi vậy, để dạy con chữ, không chỉ là khắc phục khó khăn, lòng yêu nghề, mà hơn hết là tình yêu với vùng đất, đồng bào nơi đây của những thầy, cô giáo vùng cao.
Mỗi tối, thầy giáo Hoàng Văn Mười chạy xe máy hơn 11km để đến lớp.
Mỗi tối thầy giáo Hoàng Văn Mười (33 tuổi, người Tày) lại chạy xe máy từ nhà đến lớp học ở nhà văn hóa thôn Ngàn Phe hơn 11km để dạy chữ cho bà con.
Tuyến đường vào thôn Ngàn Phe không bóng đèn đường, bên dưới là vực, đường dốc quanh co, hẻo lánh, nhưng thầy Mười vẫn tận tụy, vượt qua khó khăn để mang con chữ đến với bà con nơi đây.
Thầy Mười cho biết, hiện đang công tác tại Trường TH&THCS Hoành Mô, xã Hoành Mô. Năm 2025 thầy Mười được phân công dạy lớp XMC ở xã Lục Hồn và đã gắn bó với công việc dạy XMC đến nay được hơn 4 năm.
Do bản Ngàn Phe ở xa nên điều kiện giao tiếp với bên ngoài còn nhiều hạn chế hơn các thôn bản dưới rất nhiều. Học viên phát âm không chuẩn, tay cầm bút rất cứng nên phải dùng phương pháp dạy chậm và tỉ mỉ.
“Công việc tại trường cả ngày, có những tối rất mệt nhưng chỉ cần nghĩ đến lớp, thấy các học viên chăm chú nghe giảng và cười rộn rã là tôi có thêm động lực đến lớp mỗi tối. Cảm thấy thật vui và hạnh phúc xen lẫn niềm tự hào khi những cố gắng và nỗ lực của cả thầy giáo và học viên đã đạt được kết quả”, thầy Mười nói.
Theo kết quả kiểm tra công nhận phổ cập giáo dục, xóa mù chữ năm 2024, toàn tỉnh Quảng Ninh còn 3.815 người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (chiếm 0,38%), trong đó có 1.424 người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 (chiếm 0,14%).
Phần lớn những người mù chữ và tái mù chữ đều là lao động chính trong gia đình, người dân tộc thiểu số; sống tại các khu vực khó khăn, có thu nhập thấp, không có điều kiện theo học thường xuyên.
Lớp học XMC tại nhà văn hóa thôn Ngàn Phe.
Lớp học sáng đèn giữa bản làng
Lớp học xóa mù chữ (XMC) tại nhà văn hóa thôn Ngàn Phe được khai giảng từ tháng 4/2025. Lịch học từ tối thứ 2 đến thứ 7 hàng tuần, bắt đầu từ 19h đến 21h45, với sự tham gia của 18 học viên người Dao, có độ tuổi từ 32 đến 55.
Thôn Ngàn Phe có 99 hộ, 423 khẩu, 100% dân tộc thiểu số, kinh tế chủ yếu dựa vào nông lâm nghiệp. Đời sống của bà con còn nhiều khó khăn. Trình độ dân trí không đồng đều, nhiều người lớn tuổi chưa từng được cắp sách đến trường.
Xuất phát từ thực tế đó, lớp học được tổ chức nhằm giúp bà con có cơ hội học đọc, học viết, nâng cao nhận thức và từng bước cải thiện cuộc sống.
Đa phần các học viên là trụ cột chính của gia đình, nên luôn bận bịu với con cái, việc nhà, việc nương rẫy. Bàn tay chai sạn vốn quen cầm cuốc, cầm dao, nay run run cầm bút viết từng nét chữ giống như học sinh lớp 1.
Nhưng tất cả họ đều mong được học để biết đọc, biết viết chữ. Dù nét bút còn ngượng nghịu, vụng về, nhưng ai nấy đều rất hăng say học tập.
Cô Vòong Tài Múi (54 tuổi) cho biết, hồi nhỏ không được đi học nên không biết chữ. Mỗi lần xuống dưới xuôi thường hay lạc đường vì không đọc được bảng chỉ dẫn.
Muốn dùng điện thoại để đọc tin tức, nhắn tin cũng không biết. Hay những lúc đến xã để xin giấy tờ, vì không biết chữ mình phải đưa con đi cùng để viết chữ giúp, không thì lại phải nhờ cán bộ xã viết giúp nên khá bất tiện.
“Khi có lớp xóa mù chữ tôi vui lắm và đăng ký đi học ngay. Từ nhỏ đến giờ tôi chỉ quen cầm cuốc, cầm cày, nay phải tập cầm bút viết cũng hơi ngượng, nhưng vui. Ban ngày tôi đi làm nương, buổi tối tranh thủ ra lớp để học. Được thầy giáo chỉ bảo nhiệt tình nên quyết tâm không bỏ dở giữa chừng”, cô Múi nói.
Quang cảnh lớp học.
Chị Tằng Si Múi (35 tuổi) cho biết, gia đình khó khăn nên từ nhỏ ở nhà đi chăn trâu, vác củi nên không được đi học.
“Không biết chữ khổ lắm, nhiều cái rất bất tiện. Học chữ để nếu có ốm đau, đi viện còn biết lấy thuốc, ra đường còn biết đường đi. Hiện tại tôi đã biết đánh vần và viết được tên mình nên rất vui”, chị Múi nói.
Gian nan đưa con chữ đến với bà con vùng cao
Dạy học ở vùng cao vốn đã khó khăn, vất vả trăm bề, thì dạy chữ ở những lớp XMC khu vực này, nhất là cho người cao tuổi, khả năng tiếp thu cũng hạn chế, càng gian nan hơn.
Bởi vậy, để dạy con chữ, không chỉ là khắc phục khó khăn, lòng yêu nghề, mà hơn hết là tình yêu với vùng đất, đồng bào nơi đây của những thầy, cô giáo vùng cao.
Mỗi tối, thầy giáo Hoàng Văn Mười chạy xe máy hơn 11km để đến lớp.
Mỗi tối thầy giáo Hoàng Văn Mười (33 tuổi, người Tày) lại chạy xe máy từ nhà đến lớp học ở nhà văn hóa thôn Ngàn Phe hơn 11km để dạy chữ cho bà con.
Tuyến đường vào thôn Ngàn Phe không bóng đèn đường, bên dưới là vực, đường dốc quanh co, hẻo lánh, nhưng thầy Mười vẫn tận tụy, vượt qua khó khăn để mang con chữ đến với bà con nơi đây.
Thầy Mười cho biết, hiện đang công tác tại Trường TH&THCS Hoành Mô, xã Hoành Mô. Năm 2025 thầy Mười được phân công dạy lớp XMC ở xã Lục Hồn và đã gắn bó với công việc dạy XMC đến nay được hơn 4 năm.
Do bản Ngàn Phe ở xa nên điều kiện giao tiếp với bên ngoài còn nhiều hạn chế hơn các thôn bản dưới rất nhiều. Học viên phát âm không chuẩn, tay cầm bút rất cứng nên phải dùng phương pháp dạy chậm và tỉ mỉ.
“Công việc tại trường cả ngày, có những tối rất mệt nhưng chỉ cần nghĩ đến lớp, thấy các học viên chăm chú nghe giảng và cười rộn rã là tôi có thêm động lực đến lớp mỗi tối. Cảm thấy thật vui và hạnh phúc xen lẫn niềm tự hào khi những cố gắng và nỗ lực của cả thầy giáo và học viên đã đạt được kết quả”, thầy Mười nói.
Theo kết quả kiểm tra công nhận phổ cập giáo dục, xóa mù chữ năm 2024, toàn tỉnh Quảng Ninh còn 3.815 người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (chiếm 0,38%), trong đó có 1.424 người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 (chiếm 0,14%).
Phần lớn những người mù chữ và tái mù chữ đều là lao động chính trong gia đình, người dân tộc thiểu số; sống tại các khu vực khó khăn, có thu nhập thấp, không có điều kiện theo học thường xuyên.
