Những lớp học 'theo nhịp sống bản làng' giữa đại ngàn xứ Huế

Công tác xóa mù chữ (XMC) luôn giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội học tập (XHHT) và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đặc biệt là tại các vùng sâu, vùng xa, nơi sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Tại TP Huế, công tác vận động và duy trì lớp học XMC đã được triển khai đồng bộ, hướng tới mục tiêu phát triển giáo dục toàn diện.

Đến từng nhà đưa dân đi học chữ

Tỉnh Thừa Thiên Huế (cũ, nay là TP Huế) là tỉnh có địa hình trải dài, bao gồm 9 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó có 24 xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi, tập trung chủ yếu ở huyện A Lưới (16 xã) và Nam Đông (6 xã). Các dân tộc thiểu số chủ yếu tại đây là Pa Kô, Tà Ôi, Cơ tu, và Bru-Vân Kiều. Tổng số người DTTS trong độ tuổi 15-60 là 35.514 người.

Mặc dù đối diện với những khó khăn về địa lý và đời sống của người dân, Huế đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong công tác XMC: 100% số xã, phường, thị trấn (141/141) và 100% huyện, thị xã, thành phố (9/9) đều đạt chuẩn XMC mức độ 2 trong cả năm 2022 và năm 2023.

Số lượng học viên tham gia các lớp XMC tại các trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) đã tăng lên, từ 618 học viên năm học 2022-2023 lên 787 học viên năm học 2023-2024.

Cán bộ, giáo viên vận động đồng bào dân tộc thiểu số TP Huế đi học XMC vào ban đêm.

Công tác vận động người dân tham gia học tập XMC được coi là nhiệm vụ then chốt. Tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân và toàn xã hội về học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập (XHHT), và đặc biệt quan tâm đến vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, và vùng đồng bào DTTS.

Cách làm được triển khai theo cách “3 cùng”: cùng ăn, cùng ở, cùng làm với đồng bào. Việc huy động học viên ra lớp được thực hiện đồng bộ thông qua tổ chức họp toàn dân của cụm dân cư để vận động, đồng thời phân công cán bộ đến trực tiếp từng đối tượng mù chữ. Công tác này cũng kết hợp giữa các tổ chức, cơ quan, đoàn thể để đẩy mạnh tuyên truyền XMC với việc xây dựng XHHT. Năm 2023, đã có 3.854 người mù chữ được tuyên truyền và hướng dẫn tận tay.

Sở GD&ĐT đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về công tác tuyên truyền, tư vấn, hướng dẫn người mù chữ vùng đồng bào DTTS và miền núi, với 6 lớp tập huấn có 381 người tham gia. Đặc biệt, công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ còn chú trọng bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số và kiến thức, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ, giáo viên làm công tác XMC. Trong năm 2022, đã có 2 lớp tập huấn chuyên sâu về công tác XMC cho đồng bào DTTS với 105 giáo viên XMC tham gia.

Các giáo viên đứng lớp có kiến thức rộng, biết tiếng dân tộc thiểu số và công nghệ thông tin.

Bên cạnh đó, ngành Giáo dục đã chủ động tham mưu phối hợp chặt chẽ với các trung tâm học tập cộng đồng (HTCĐ), chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể cấp xã để điều tra và huy động mở lớp XMC. Các Trung tâm HTCĐ đã phối hợp chặt chẽ với các Trung tâm GDNN-GDTX để huy động người học.

Nổi bật là sự phối hợp tích cực của cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng tham gia dạy các lớp XMC ở khu vực biên giới. Cụ thể, các Đồn Biên phòng thuộc huyện A Lưới, khu vực giáp Lào, đã tích cực phối hợp với Trung tâm GDNN-GDTX huyện A Lưới, huy động và duy trì các lớp XMC, thu hút 167 học viên trong năm học 2023-2024.

Lớp học “theo nhịp sống bản làng”

Dù đạt được kết quả tích cực, công tác XMC vẫn đối diện với nhiều thách thức. Địa hình chia cắt gây khó khăn trong công tác vận động, giảng dạy, và duy trì sĩ số học viên. Đặc biệt, đời sống kinh tế khó khăn của một bộ phận người dân, nhất là vùng DTTS và miền núi. Đồng bào DTTS chủ yếu là lao động chính, địa hình chia cắt, đời sống khó khăn – đây là “rào cản kép”.

Chính từ thực tế này, Huế linh hoạt thời gian học theo mùa vụ. Các thầy cô XMC dạy buổi tối, cuối tuần, hoặc xen kẽ ngày rẫy. Không khí lớp học tạo sự thân thiện khi giáo viên vừa dạy vừa kể chuyện, hát dân ca, tặng quà nhỏ (vở, bút).

Ngoài việc linh động vừa học vừa lồng ghép kể chuyện, hát... giáo viên cũng giao lưu, ăn uống cùng học viên bà con dân tộc thiểu số để tăng cường mối quan hệ giữa thầy trò.

Về mặt chính sách đã có sự hỗ trợ mạnh mẽ về công tác XMC. Nguồn kinh phí cho công tác XMC tại các huyện cũng tăng lên đáng kể, từ hơn 478 triệu đồng năm 2023 lên hơn 692 triệu đồng năm 2024, chủ yếu dùng để tổ chức tập huấn và công tác phí cho người làm công tác XMC.

Kết quả từ những giải pháp quyết liệt trên, tỷ lệ bỏ học giảm mạnh, nhiều lớp duy trì sĩ số trên 90%.

Nhờ nhiều biện pháp mà sĩ số các lớp học XMC cho đồng bào dân tộc thiểu số được duy trì ở tỷ lệ cao.

Hành trình xóa mù chữ cho đồng bào DTTS ở Huế là một bản anh hùng ca thầm lặng, được viết nên bởi sự cam kết chính trị mạnh mẽ, sự đầu tư bài bản và tấm lòng yêu thương của những con người nơi đây. Mỗi nét chữ được viết ra hôm nay không chỉ là kiến thức, mà còn là niềm tin, là cơ hội để đồng bào vững bước thoát nghèo, tự tin hòa nhập và viết tiếp những ước mơ tươi sáng cho chính mình và cho cộng đồng.

Thông điệp “không để ai bị bỏ lại phía sau” đang được hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, thiết thực nhất.

TP Huế đã được công nhận đạt chuẩn XMC cấp độ 2 vào năm 2024. Địa phương đã hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục và xóa mù chữ giai đoạn 2021-2025, cho thấy nỗ lực bền bỉ trong công tác giáo dục tại địa phương.

Đoàn công tác của Bộ GD&ĐT kiểm tra công tác xóa mù chữ cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện vùng cao Nam Đông (cũ) của Huế.

Đến từng nhà đưa dân đi học chữ

Lớp học “theo nhịp sống bản làng”

Kết quả từ những giải pháp quyết liệt trên, tỷ lệ bỏ học giảm mạnh, nhiều lớp duy trì sĩ số trên 90%.

Thông điệp “không để ai bị bỏ lại phía sau” đang được hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, thiết thực nhất.

TP Huế đã được công nhận đạt chuẩn XMC cấp độ 2 vào năm 2024. Địa phương đã hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục và xóa mù chữ giai đoạn 2021-2025, cho thấy nỗ lực bền bỉ trong công tác giáo dục tại địa phương.