Nỗ lực xóa mù chữ và nâng cao dân trí ở khu vực biên giới Mường Nhà

GD&TĐ - Giữa vùng biên giới còn nhiều gian khó, xã Mường Nhà đang bền bỉ nâng cao dân trí, xóa mù chữ, mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân.



Hành trình gieo chữ nơi tuyến lửa biên cương

Ở Mường Nhà là xã biên giới của tỉnh Điện Biên, rộng 463 km² với 28 bản, trong đó có 8 bản giáp Lào, hành trình nâng cao dân trí chưa bao giờ dễ dàng. Địa hình chia cắt, dân cư phân tán, nhiều bản cách trung tâm xã hàng chục kilômét khiến việc đến lớp của người dân, nhất là đồng bào Mông, Khơ Mú, Lào… gặp không ít trở ngại. Thế nhưng chính trong gian khó ấy, tinh thần quyết tâm của chính quyền và ngành giáo dục xã lại càng được hun đúc để “gieo chữ” bền bỉ hơn mỗi ngày.

Những năm qua, cùng với nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội, Đảng ủy và chính quyền xã Mường Nhà đặc biệt ưu tiên cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Theo báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ xã lần thứ Nhất, công tác giáo dục có “chuyển biến tích cực”, mạng lưới trường lớp được sắp xếp hợp lý, quy mô toàn xã lên tới 9 trường, 129 lớp với 3.624 học sinh .

Điều đáng mừng là tỷ lệ huy động học sinh ra lớp luôn duy trì ở mức cao; 100% học sinh hoàn thành chương trình tiểu học, 100% tốt nghiệp THCS và trên 99% học sinh đỗ tốt nghiệp THPT. Đây là những con số ấn tượng với một xã vùng biên còn nhiều khó khăn.

Chia sẻ với phóng viên, anh Lò Văn Thụ – người dân bản địa phương cho biết: “Ngày trước đi học vất vả lắm, đường xa, nhà nghèo nên nhiều người trong bản bỏ học giữa chừng. Nhưng giờ chính quyền quan tâm nhiều, trường lớp kiên cố, thầy cô xuống tận bản vận động nên trẻ con đi học đông vui lắm. Người lớn như chúng tôi cũng được tham gia lớp xóa mù, mừng lắm!”.



Nền tảng quan trọng

Với xuất phát điểm thấp, chất lượng giáo dục không thể cải thiện nếu thiếu cơ sở vật chất. Xã Mường Nhà đã ưu tiên nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung xây dựng trường lớp, nhà công vụ giáo viên, cải thiện điều kiện học tập cho học sinh.

Theo Đảng ủy xã, trên địa bàn hiện có 113 phòng học, trong đó 102 phòng được kiên cố hoá, đạt 90,27%. 62/62 phòng bán trú được kiên cố hóa đạt tỷ lệ 100%. Tỷ lệ phòng công vụ kiên cố và bán kiên cố đạt 95,83% .

Các trường học được đầu tư thêm đồ dùng dạy học, phòng chức năng, sân chơi, bếp ăn… tạo môi trường học tập khang trang, an toàn cho học sinh vùng cao. Nhờ đó, xã có 7/9 trường đạt chuẩn quốc gia (77,78%), 7/9 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục.

Song hành với đầu tư cơ sở vật chất là sự quan tâm tới đội ngũ giáo viên. Các chương trình bồi dưỡng, tập huấn được tổ chức thường xuyên, giúp giáo viên nâng cao chuyên môn và phương pháp giảng dạy hiện đại. Việc duy trì các lớp cắm bản, lớp nhô, lớp ghép tại vùng sâu cũng giúp trẻ em dân tộc thiểu số được tiếp cận giáo dục thuận lợi hơn.

Là địa bàn biên giới có nhiều dân tộc sinh sống, trình độ dân trí chưa đồng đều, Mường Nhà coi xóa mù chữ là nhiệm vụ then chốt để tạo chuyển biến bền vững trong phát triển xã hội.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, xã đã duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, một kết quả rất đáng ghi nhận với xã biên giới nhiều khó khăn. Công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học mức độ 3 và phổ cập THCS mức độ 3 được giữ vững liên tục nhiều năm liền .

Các lớp xóa mù được mở tại những bản xa với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, giáo viên cắm bản và bộ đội biên phòng. Chính những lớp học buổi tối, những buổi “cầm tay chỉ chữ” đã giúp người dân từng bước đọc thông, viết thạo để có thể tham gia tốt hơn vào đời sống kinh tế, xã hội.

Chị Giàng Thị Dua, một học viên lớp xóa mù xúc động nói: “Ngày xưa tôi không biết đọc chữ, đi đâu cũng phải nhờ người xem hộ giấy tờ. Từ khi tham gia lớp học, tôi đọc được tên mình, đọc được hướng dẫn thuốc cho con. Tôi vui lắm, cứ tối là đi học không bỏ buổi nào”.



Niềm tin cho chặng đường mới

Nâng cao dân trí không chỉ là nhiệm vụ giáo dục, mà còn góp phần quan trọng trong giảm nghèo bền vững. Nhờ biết chữ, nhiều người dân đã thay đổi tư duy canh tác, biết ghi chép sổ sách, tiếp cận khoa học kỹ thuật mới. Chính nhờ vậy, mô hình trồng dứa mật Điện Biên, cây trồng chủ lực của xã, được nhân rộng lên hơn 150 ha, giúp nhiều hộ thoát nghèo.

Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của xã giảm mạnh từ 29,94% (năm 2021) xuống còn 14,46% (năm 2024), bình quân mỗi năm giảm 3,87%, mức giảm đáng kể với một xã có 8 bản giáp biên giới, dân trí không đồng đều .

Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cũng được đẩy mạnh. Toàn xã đã đào tạo nghề cho 525 lao động, tạo việc làm mới cho 1.662 lao động; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 57,05%. Đây là nền tảng quan trọng để người dân từng bước tự chủ kinh tế, thoát nghèo bền vững.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của ngành giáo dục và lực lượng biên phòng, hành trình nâng cao dân trí ở Mường Nhà đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhưng phía trước vẫn còn nhiều thách thức: đường sá khó khăn, nguồn lực đầu tư còn hạn chế, đội ngũ giáo viên thiếu ở một số cấp học…

Tuy vậy, người Mường Nhà vẫn vững niềm tin. Như lời anh Lò Văn Thụ chia sẻ: “Giờ dân bản ai cũng hiểu muốn thoát nghèo thì phải học. Trẻ con đi học đông, người lớn cũng học chữ. Bản mình rồi sẽ khác”.

Với quyết tâm ấy, cùng định hướng rõ ràng trong giai đoạn 2026–2030, Mường Nhà đang từng bước xây dựng một diện mạo mới: nơi biên giới không chỉ vững chắc về quốc phòng – an ninh, mà còn sáng lên từ tri thức, từ những lớp học không ngừng sáng đèn.



Hành trình gieo chữ nơi tuyến lửa biên cương

Ở Mường Nhà là xã biên giới của tỉnh Điện Biên, rộng 463 km² với 28 bản, trong đó có 8 bản giáp Lào, hành trình nâng cao dân trí chưa bao giờ dễ dàng. Địa hình chia cắt, dân cư phân tán, nhiều bản cách trung tâm xã hàng chục kilômét khiến việc đến lớp của người dân, nhất là đồng bào Mông, Khơ Mú, Lào… gặp không ít trở ngại. Thế nhưng chính trong gian khó ấy, tinh thần quyết tâm của chính quyền và ngành giáo dục xã lại càng được hun đúc để “gieo chữ” bền bỉ hơn mỗi ngày.

Những năm qua, cùng với nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội, Đảng ủy và chính quyền xã Mường Nhà đặc biệt ưu tiên cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Theo báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ xã lần thứ Nhất, công tác giáo dục có “chuyển biến tích cực”, mạng lưới trường lớp được sắp xếp hợp lý, quy mô toàn xã lên tới 9 trường, 129 lớp với 3.624 học sinh .

Điều đáng mừng là tỷ lệ huy động học sinh ra lớp luôn duy trì ở mức cao; 100% học sinh hoàn thành chương trình tiểu học, 100% tốt nghiệp THCS và trên 99% học sinh đỗ tốt nghiệp THPT. Đây là những con số ấn tượng với một xã vùng biên còn nhiều khó khăn.

Chia sẻ với phóng viên, anh Lò Văn Thụ – người dân bản địa phương cho biết: “Ngày trước đi học vất vả lắm, đường xa, nhà nghèo nên nhiều người trong bản bỏ học giữa chừng. Nhưng giờ chính quyền quan tâm nhiều, trường lớp kiên cố, thầy cô xuống tận bản vận động nên trẻ con đi học đông vui lắm. Người lớn như chúng tôi cũng được tham gia lớp xóa mù, mừng lắm!”.



Nền tảng quan trọng

Với xuất phát điểm thấp, chất lượng giáo dục không thể cải thiện nếu thiếu cơ sở vật chất. Xã Mường Nhà đã ưu tiên nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung xây dựng trường lớp, nhà công vụ giáo viên, cải thiện điều kiện học tập cho học sinh.

Theo Đảng ủy xã, trên địa bàn hiện có 113 phòng học, trong đó 102 phòng được kiên cố hoá, đạt 90,27%. 62/62 phòng bán trú được kiên cố hóa đạt tỷ lệ 100%. Tỷ lệ phòng công vụ kiên cố và bán kiên cố đạt 95,83% .

Các trường học được đầu tư thêm đồ dùng dạy học, phòng chức năng, sân chơi, bếp ăn… tạo môi trường học tập khang trang, an toàn cho học sinh vùng cao. Nhờ đó, xã có 7/9 trường đạt chuẩn quốc gia (77,78%), 7/9 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục.

Song hành với đầu tư cơ sở vật chất là sự quan tâm tới đội ngũ giáo viên. Các chương trình bồi dưỡng, tập huấn được tổ chức thường xuyên, giúp giáo viên nâng cao chuyên môn và phương pháp giảng dạy hiện đại. Việc duy trì các lớp cắm bản, lớp nhô, lớp ghép tại vùng sâu cũng giúp trẻ em dân tộc thiểu số được tiếp cận giáo dục thuận lợi hơn.

Là địa bàn biên giới có nhiều dân tộc sinh sống, trình độ dân trí chưa đồng đều, Mường Nhà coi xóa mù chữ là nhiệm vụ then chốt để tạo chuyển biến bền vững trong phát triển xã hội.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, xã đã duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, một kết quả rất đáng ghi nhận với xã biên giới nhiều khó khăn. Công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học mức độ 3 và phổ cập THCS mức độ 3 được giữ vững liên tục nhiều năm liền .

Các lớp xóa mù được mở tại những bản xa với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, giáo viên cắm bản và bộ đội biên phòng. Chính những lớp học buổi tối, những buổi “cầm tay chỉ chữ” đã giúp người dân từng bước đọc thông, viết thạo để có thể tham gia tốt hơn vào đời sống kinh tế, xã hội.

Chị Giàng Thị Dua, một học viên lớp xóa mù xúc động nói: “Ngày xưa tôi không biết đọc chữ, đi đâu cũng phải nhờ người xem hộ giấy tờ. Từ khi tham gia lớp học, tôi đọc được tên mình, đọc được hướng dẫn thuốc cho con. Tôi vui lắm, cứ tối là đi học không bỏ buổi nào”.



Niềm tin cho chặng đường mới

Nâng cao dân trí không chỉ là nhiệm vụ giáo dục, mà còn góp phần quan trọng trong giảm nghèo bền vững. Nhờ biết chữ, nhiều người dân đã thay đổi tư duy canh tác, biết ghi chép sổ sách, tiếp cận khoa học kỹ thuật mới. Chính nhờ vậy, mô hình trồng dứa mật Điện Biên, cây trồng chủ lực của xã, được nhân rộng lên hơn 150 ha, giúp nhiều hộ thoát nghèo.

Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của xã giảm mạnh từ 29,94% (năm 2021) xuống còn 14,46% (năm 2024), bình quân mỗi năm giảm 3,87%, mức giảm đáng kể với một xã có 8 bản giáp biên giới, dân trí không đồng đều .

Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cũng được đẩy mạnh. Toàn xã đã đào tạo nghề cho 525 lao động, tạo việc làm mới cho 1.662 lao động; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 57,05%. Đây là nền tảng quan trọng để người dân từng bước tự chủ kinh tế, thoát nghèo bền vững.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của ngành giáo dục và lực lượng biên phòng, hành trình nâng cao dân trí ở Mường Nhà đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhưng phía trước vẫn còn nhiều thách thức: đường sá khó khăn, nguồn lực đầu tư còn hạn chế, đội ngũ giáo viên thiếu ở một số cấp học…

Tuy vậy, người Mường Nhà vẫn vững niềm tin. Như lời anh Lò Văn Thụ chia sẻ: “Giờ dân bản ai cũng hiểu muốn thoát nghèo thì phải học. Trẻ con đi học đông, người lớn cũng học chữ. Bản mình rồi sẽ khác”.

Với quyết tâm ấy, cùng định hướng rõ ràng trong giai đoạn 2026–2030, Mường Nhà đang từng bước xây dựng một diện mạo mới: nơi biên giới không chỉ vững chắc về quốc phòng – an ninh, mà còn sáng lên từ tri thức, từ những lớp học không ngừng sáng đèn.