Vượt tự ti đến lớp học xóa mù chữ

Tự tin khi biết chữ

Ở tuổi 35, cuối cùng Vừ Y Xê (bản Hợp Thành, xã Tương Dương, Nghệ An) cũng đã biết đọc, biết viết. Người phụ nữ dân tộc Mông vừa phấn khởi, xen lẫn chút ngại ngùng nói: “Chồng là bác sĩ, nhưng bản thân mình lại không biết chữ nên trước đây luôn cảm thấy tự ti lắm. Hồi nhỏ mình cũng được đi học, nhưng chỉ được mấy năm là ở nhà đi rẫy. Lâu dần thì cũng quên hết con chữ… Lớn lên muốn đi xin làm công nhân ở công ty, nhưng lúc nói không biết chữ thì không nơi nào nhận”.

Dịp hè năm ngoái, Vừ Y Xê thấy có một số người trong bản rủ nhau đi học lớp xóa mù chữ ở bản bên cạnh, nên chị cũng thử đi theo. Lúc đó, Y Xê đang mang bầu, nhưng vẫn xin thầy cô được học. Vậy là chị được cho sách vở, giấy bút đến lớp.

Lớp học được mở vào buổi tối, bắt đầu từ 19h đến 21h do ban ngày bà con bận đi làm rẫy. Chồng bận rộn, đứa con đầu còn nhỏ phải có người trông nom, nên mỗi buổi đi học, Vừ Y Xê lại mang theo cả con lên lớp.

Chị kể, lớn tuổi rồi mới đi học nên “cái chữ khó vào đầu lắm”, nếu vắng học là hôm sau khó để tiếp tục. Vậy là Vừ Y Xê cố gắng kiên trì đi học đều đặn.

Thầy giáo Cụt Hồng Quân (giáo viên Trường Tiểu học Xá Lượng, Tương Dương, Nghệ An) đến nhà vận động bà con đi học xóa mù chữ.

Nhà ngoại của Vừ Y Xê cũng là một bản người Mông, nhưng ở cách xa hơn 100km. Có hôm, chị về thăm bố mẹ nhưng vẫn kịp về sớm để kịp đi học.

Kết thúc khóa học xóa mù chữ ở bản, Vừ Y Xê đã có thể đọc viết thành thạo. “Bây giờ mình sẽ thường xuyên đọc và viết để không quên mặt chữ nữa. Mình cũng tự tin hơn, sau khi con lớn đi học, thì có thể ra ngoài đi làm công nhân kiếm tiền”, Vừ Y Xê nói.

Thầy Cụt Hồng Quân (giáo viên Trường Tiểu học Xá Lượng, xã Tương Dương, Nghệ An) là người trực tiếp dạy học lớp xóa mù chữ cho biết: Vừ Y Xê là học viên hiếm hoi đi học rất chuyên cần, kết quả học tập tốt, được nhận giấy khen sau khi hoàn thành lớp học. Những thành viên còn lại trong lớp dù không chuyên cần bằng, nhưng sau thời gian rèn luyện, kiên trì của thầy cô giáo thì cũng đã biết đọc, biết viết cơ bản.

Gian nan giữ hiệu quả lớp xóa mù chữ

Thầy Cụt Hồng Quân là 1 trong 2 giáo viên của Trường Tiểu học Xá Lượng (có nhiều năm được phân công phụ trách lớp xóa mù chữ tại địa phương. Trong đó, các lớp học chủ yếu đặt tại bản Ba Bè – một bản người Khơ Mú có mật dân cư khá đông. Thầy Quân cũng là người bản địa, dân tộc Khơ Mú, nên hiểu được tâm lý, thực trạng học chữ của bà con nơi đây.

“Lớp học mỗi khóa có từ 20-30 học viên, chủ yếu là phụ nữ ở 2 bản Na Bè và Hợp Thành. Nhưng sau thời gian, sỹ số rơi rụng dần chỉ còn khoảng 20 học viên là theo hết khóa học. Có người bận rộn làm nương rẫy, có người bỏ đi làm thuê ở địa phương khác”, thầy Quân cho biết.

Mỗi buổi học, thầy Quân là người đến đúng giờ nhất, khi đó lớp học chỉ mới lác đác 1 -2 người. Lúc này, thầy trực tiếp gọi điện cho từng học viên nhắc nhở đi học, nhà ai gần thì đến tận nơi gọi. “Giờ vào lớp là 19h nhưng thường phải nửa tiếng sau mới bắt đầu được, có khi phải nhờ loa phát thanh của bản để gọi học viên”, thầy Quân nói.

Theo thầy giáo người Khơ Mú, ở đây, tỷ lệ nam giới mù chữ cũng còn rất nhiều, nhưng đến lớp học chỉ toàn phụ nữ. Xóa mù chữ cho đàn ông ở miền núi cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vô cùng khó khăn. Họ mặc cảm, tự ái rất cao, khiến việc vận động đàn ông lớn tuổi đến lớp xóa mù chữ rất khó. “Tôi mong rằng sẽ có thêm các tình nguyện viên, các đồng nghiệp cùng tham gia công tác xóa mù chữ, vận động không chỉ phụ nữ mà cả nam giới ở vùng sâu vùng xa, chưa biết chữ đến lớp”, thầy Cụt Hồng Quân bày tỏ.

Ông Nguyễn Xuân Hiền – Trưởng phòng Văn hóa xã hội xã Tương Dương, Nghệ An cho biết: Tương Dương là xã mới được thành lập trên cơ sở các xã cũ của huyện Tương Dương gồm: thị trấn Thạch Giám, xã Lưu Kiền và xã Xá Lượng. Từ năm 2023, các xã này đã đạt xóa mù chữ mức độ 2, nhưng số lượng người mù chữ, tái mù chữ trên địa bàn vẫn biến động.

Vì vậy, địa phương đặt mục tiêu rà soát, thống kê số lượng người chưa biết chữ, tái mù chữ ở các bản làng để lập các lớp xóa mù chữ, đặc biệt là các bản làng thuộc vùng Xá Lượng cũ.

Ông Nguyễn Xuân Hiền cho biết thêm, chương trình xóa mù chữ có 2 giai đoạn, nhưng hầu hết các học viên chỉ học được hết giai đoạn 1 là thôi. Sau khi biết đọc biết viết cơ bản, hầu hết bà con đi làm công ty, muốn đến nhà vận động họ đi học tiếp nâng cao trình độ cũng rất khó khăn. Vì vậy, để hiệu quả xóa mù chữ được bền vững, bên cạnh sự vào cuộc tổ chức các lớp học xóa mù chữ của địa phương, cần có sự ủng hộ của gia đình, nỗ lực của cá nhân học viên.

Lớp học xóa mù chữ ở vùng cao Nghệ An. Ảnh: NVCC

Tự tin khi biết chữ

Nhà ngoại của Vừ Y Xê cũng là một bản người Mông, nhưng ở cách xa hơn 100km. Có hôm, chị về thăm bố mẹ nhưng vẫn kịp về sớm để kịp đi học.

Gian nan giữ hiệu quả lớp xóa mù chữ

Ông Nguyễn Xuân Hiền cho biết thêm, chương trình xóa mù chữ có 2 giai đoạn, nhưng hầu hết các học viên chỉ học được hết giai đoạn 1 là thôi. Sau khi biết đọc biết viết cơ bản, hầu hết bà con đi làm công ty, muốn đến nhà vận động họ đi học tiếp nâng cao trình độ cũng rất khó khăn. Vì vậy, để hiệu quả xóa mù chữ được bền vững, bên cạnh sự vào cuộc tổ chức các lớp học xóa mù chữ của địa phương, cần có sự ủng hộ của gia đình, nỗ lực của cá nhân học viên.