Cải tiến mạnh mẽ trong đề Toán thi vào lớp 10 Hà Nội

Thí sinh sau giờ thi môn Toán tại điểm thi Trường THCS Đống Đa (Hà Nội). Ảnh: Vân Anh.

Cô Nguyễn Thị Thanh Hà, giáo viên Trường THCS-THPT Ban Mai (Hà Đông, Hà Nội) cho biết: Năm học 2025–2026 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng khi kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 lần đầu tiên được tổ chức theo định hướng của Chương trình GDPT 2018.

Với môn Toán, đây là bài kiểm tra không chỉ đánh giá năng lực tính toán thuần túy mà còn nhấn mạnh đến khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tư duy logic và giải quyết vấn đề, đúng với tinh thần của chương trình mới.

Đề thi năm nay gồm 5 câu, tổng thời gian làm bài là 120 phút, tổng điểm 10, phản ánh rõ định hướng phát triển năng lực toàn diện cho học sinh.

Cấu trúc quen thuộc nhưng đổi mới về tư duy

Cô Nguyễn Thị Thanh Hà nhận định: Đề thi vẫn giữ cấu trúc truyền thống gồm 5 câu với các mức độ từ nhận biết đến vận dụng cao. Tuy nhiên, nội dung và cách đặt vấn đề đã thay đổi rõ nét theo hướng mở, đa chiều và thực tiễn hơn.

Câu I (1,5 điểm) kiểm tra kiến thức thống kê và xác suất, vốn là phần được tăng cường trong chương trình mới. Thay vì hỏi trực tiếp công thức, đề yêu cầu học sinh phân tích bảng số liệu, xác định tần số, tần số tương đối, rồi vận dụng xác suất vào tình huống thực tế – một yêu cầu sát với năng lực phân tích dữ liệu trong chương trình GDPT 2018.

Câu II (1,5 điểm) kiểm tra kiến thức đại số: biến đổi căn thức, bất đẳng thức và tìm giá trị nguyên. Các câu hỏi này vẫn mang phong cách truyền thống, nhưng đòi hỏi tư duy chính xác, khả năng biến đổi linh hoạt – điều đã được nhấn mạnh trong chương trình mới.

Tích hợp liên môn, tăng cường thực tiễn

Câu III (2,5 điểm) là điểm sáng thể hiện tinh thần đổi mới. Bài toán chuyển động giữa Hà Nội – Hải Phòng, kết hợp yếu tố thời tiết, tốc độ thay đổi theo điều kiện thực tế không chỉ yêu cầu kỹ năng toán học mà còn tích hợp yếu tố khoa học – công nghệ. Điều này, theo cô Nguyễn Thị Thanh Hà, đã phản ánh rõ hướng liên môn của chương trình GDPT 2018. Phần bài toán năng suất cũng được thiết kế gần gũi với thực tế lao động, sản xuất.

Đặc biệt, bài toán về mua ba lô, máy tính cầm tay có tính đến yếu tố sản lượng tiêu thụ, kích cầu mua sắm và lợi nhuận phản ánh tư duy kinh tế, hướng học sinh tiếp cận vấn đề theo góc nhìn đa chiều chứ không đơn thuần là giải phương trình.

Hình học có đổi mới về mặt trình bày và tư duy không gian

Câu IV (4 điểm) gồm hai phần: Hình học không gian về thể tích hình trụ - đặt trong tình huống thực tiễn (dùng thùng nước trong gia đình) - giúp học sinh vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thường gặp trong đời sống.

Hình học phẳng vẫn giữ nét quen thuộc với các yêu cầu chứng minh hình học trong tam giác và đường tròn, nhưng câu hỏi có chiều sâu tư duy và khuyến khích lập luận hình học chặt chẽ – đúng với định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong chương trình mới.

Câu hỏi phân loại, khơi gợi tư duy tổ hợp và lập luận logic rơi vào câu V (0,5 điểm). Cô Nguyễn Thị Thanh Hà cho rằng, đây là bài toán tổ hợp nâng cao, yêu cầu học sinh lập luận hợp lý, tối ưu hóa điều kiện - một hình thức ra đề phù hợp để phân loại thí sinh giỏi. Đây là điểm nhấn cho thấy đề thi không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn chú trọng năng lực tư duy và sáng tạo.

Một số điểm khác biệt quan trọng

So với các đề thi những năm trước, theo cô Nguyễn Thị Thanh Hà, đề Toán thi vào lớp 10 của Hà Nội năm nay có một số điểm khác biệt quan trọng như sau:

Gắn liền thực tế nhiều hơn: Các dữ kiện trong bài toán đến từ đời sống (thời tiết, giao thông, thùng nước, mua ba lô, máy tính...) giúp học sinh thấy được vai trò của toán học trong đời sống thực.

Đánh giá năng lực toàn diện hơn: Không còn đơn thuần là kiểm tra kỹ năng giải toán, đề yêu cầu phân tích, suy luận, tư duy phản biện và ra quyết định.

Giảm dần học vẹt, tăng cường vận dụng: Các câu hỏi yêu cầu học sinh hiểu bản chất vấn đề, thay vì chỉ ghi nhớ công thức.

Đề thi môn Toán vào lớp 10 Hà Nội năm 2025–2026 là một bước chuyển hợp lý trong bối cảnh đổi mới giáo dục toàn diện. Đề thi vẫn đảm bảo tính phân loại, giữ được nét truyền thống trong cấu trúc, nhưng đã có sự cải tiến mạnh mẽ về tư duy đề bài, cách đặt vấn đề và định hướng phát triển năng lực học sinh. Với việc kết hợp kiến thức cơ bản, năng lực vận dụng thực tiễn và tư duy sáng tạo, đề thi này là một minh chứng cho hiệu quả ban đầu của Chương trình GDPT 2018 khi đi vào kỳ thi chuyển cấp.
Cô Nguyễn Thị Thanh Hà