Đảm bảo 20% tổng chi ngân sách cho giáo dục để phát triển nhân lực công nghệ cao

Sinh viên Trường ĐH Việt Nhật (ĐH Quốc gia Hà Nội) được học nhiều kiến thức thực tế.

Những dự báo về nguồn nhân lực chất lượng cao

Số lượng chuyên gia an ninh mạng tăng trưởng ít nhất 15-20% mỗi năm so với hiện tại. Cùng với đó, nhu cầu nguồn nhân lực trí tuệ nhân tạo (AI), kỹ sư máy học, nhà khoa học dữ liệu dự kiến sẽ tăng gấp 2-3 lần trong 5 năm tới so với hiện nay.

Ông Phạm Mạnh Thùy - Trưởng Ban Xã hội, Môi trường và Phát triển bền vững, Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế-Tài chính (Bộ Tài chính).

Ngày 21/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”, Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo khoảng 50.000 người trong lĩnh vực bán dẫn đến năm 2030.

Một số ngành, lĩnh vực khác như công nghệ sinh học, vật liệu mới, STEM… dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh trong giai đoạn tới năm 2030 đặt ra yêu cầu cấp thiết về phát triển nhanh, đủ về số lượng, hài hòa về cơ cấu ngành nghề, đạt chất lượng theo tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế.

Để phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao đến năm 2030, ông Phạm Mạnh Thùy đề xuất một số giải pháp như: Hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; Khẩn trương ban hành, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương về đột phá phát triển giáo dục đào tạo; Xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050; Xây dựng Trung tâm thông tin và dự báo cung - cầu nhân lực quốc gia…

Cần bảo đảm nguồn vốn cho phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, cần đảm bảo vốn cho phát triển nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao; trọng tâm là bảo đảm nguồn vốn cho phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Theo đó, phát triển nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao phải được đảm bảo đáp ứng đủ 20% tổng chi ngân sách nhà nước hàng năm cho giáo dục - đào tạo và từ 3-5% tổng chi ngân sách cho khoa học và công nghệ trong những năm tới đây.

Cần cải cách thể chế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Thế giới chứng kiến những biến đổi sâu sắc của lực lượng sản xuất toàn cầu. PGS.TS Nguyễn Đào Tùng - Giám đốc Học viện Tài chính nhận định, với sự bùng nổ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học, vật liệu mới và năng lượng sạch… đang tạo nên một thế hệ tư liệu sản xuất mới - nơi tri thức, sáng tạo và dữ liệu ngày càng đóng vai trò trung tâm, thay thế dần các yếu tố truyền thống như: lao động, vốn và tài nguyên.

“Những thay đổi mang tính nền tảng này đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải cách thể chế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đổi mới chiến lược phát triển quốc gia” - PGS.TS Nguyễn Đào Tùng nhấn mạnh.

Tại Hội thảo khoa học quốc gia “Lực lượng sản xuất mới - Xu hướng thế giới và thực tiễn Việt Nam” do Học viện Tài chính phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế - Tài chính tổ chức; Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung chia sẻ, các công nghệ tiên tiến đang tái định hình các mô hình tổ chức sản xuất và tạo ra hệ sinh thái kinh tế mới - nơi ranh giới giữa vật chất và phi vật chất, giữa con người và máy móc dần bị xóa nhòa.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, lực lượng sản xuất mới đang trở thành nền tảng cho sự phát triển bền vững, sáng tạo, thông minh và nhân văn. Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển chiến lược mới với mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045. Đảng ta xác định khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là những trụ cột then chốt.

Cần xây dựng hệ sinh thái thu hút và trọng dụng nhân tài công nghệ trọng tâm.

Ông Phạm Mạnh Thùy đề xuất, cần rà soát, hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến tự chủ toàn diện về giáo dục - đào tạo; huy động sự tham gia ngày càng nhiều doanh nghiệp trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao. Đồng thời, thực hiện nghiêm các quy định về chuẩn hóa và kiểm định chất lượng đào tạo các cấp, nhất là giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Mặt khác, xây dựng hệ sinh thái thu hút và trọng dụng nhân tài công nghệ trọng tâm; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.