Khoa học, phù hợp xu thế và định hướng chuyển đổi số
Bộ GD&ĐT công bố dự thảo Hướng dẫn triển khai thí điểm nội dung giáo dục trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phổ thông.
Nhận định về dự thảo này, ông Trần Huy Hoàng - Hiệu trưởng Trường THPT Hoàng Công Chất (xã Thanh An, tỉnh Điện Biên) cho biết: Dự thảo được thiết kế theo 4 mạch kiến thức chính gồm:
Tư duy lấy con người làm trung tâm: Nhấn mạnh AI được tạo ra để phục vụ con người, học sinh biết đánh giá lợi ích, rủi ro và vai trò kiểm soát của con người trong hệ thống AI.
Đạo đức AI: Trang bị khả năng nhận diện các vấn đề như thiên vị thuật toán, quyền riêng tư, trách nhiệm xã hội, sử dụng AI một cách có trách nhiệm.
Các kỹ thuật và ứng dụng AI: Giúp học sinh hiểu dữ liệu, thuật toán, mô hình; biết sử dụng các công cụ AI trong học tập và đời sống.
Thiết kế hệ thống AI: Hướng học sinh từ sử dụng sang biết thiết kế giải pháp AI đơn giản, giải quyết vấn đề thực tiễn
Cách tiếp cận theo miền năng lực AI cũng thể hiện rõ ràng yêu cầu đầu ra ở từng cấp học: Từ làm quen - sử dụng ở Tiểu học, đến hiểu nguyên lý - ứng dụng ở THCS và phân tích - thiết kế - phát triển ứng dụng ở THPT.
Ông Trần Huy Hoàng cũng cho biết, dự thảo có lộ trình nội dung rõ ràng theo từng cấp:
Tiểu học: Trải nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, hiểu lợi ích và rủi ro, bảo vệ dữ liệu cá nhân.
THCS: Sử dụng các công cụ AI để tạo sản phẩm số, làm quen nguyên lý hoạt động của AI, ý thức đạo đức AI cơ bản.
THPT: Thiết kế, cải tiến sản phẩm AI đơn giản; phát triển tư duy giải quyết vấn đề bằng AI; liên hệ với định hướng nghề nghiệp tương lai.
Về lộ trình thực hiện, dự thảo nhấn mạnh yêu cầu không gây quá tải chương trình, linh hoạt theo điều kiện từng địa phương, khuyến khích tích hợp vào môn Tin học hoặc các chuyên đề tự chọn; đa dạng hoá hình thức triển khai: lồng ghép môn học, chuyên đề, câu lạc bộ, dự án, hoạt động trải nghiệm.
“Nhìn chung, đây là bản dự thảo khoa học, logic, tiệm cận quốc tế, phù hợp xu thế và định hướng chuyển đổi số quốc gia”, ông Trần Huy Hoàng nhận định.
Đề xuất để triển khai hiệu quả ở trường vùng khó
Bên cạnh những đánh giá tích cực về dự thảo, ông Trần Huy Hoàng cũng chỉ ra một số vấn đề khó khăn dưới góc nhìn của một cán bộ quản lý cơ sở giáo dục trường miền núi.
Theo đó, dự thảo quy định nhiều hoạt động trải nghiệm, dự án và tương tác với các công cụ AI. Tuy nhiên, đối với trường vùng cao thiếu thiết bị, đường truyền internet yếu, số lượng máy tính hạn chế, cần có hướng dẫn phân tầng cho từng nhóm địa phương. Từ đó, ông Hoàng đề xuất nên có phụ lục hướng dẫn tối thiểu, trong đó xác định trường có thể triển khai ở mức độ nào nếu thiếu máy tính hoặc thiếu giáo viên Tin học.
Bên cạnh đó, giáo viên Tin học ở miền núi hầu hết chưa được đào tạo bài bản về AI, trong khi chương trình yêu cầu hiểu cả dữ liệu, mô hình, thuật toán, ứng dụng và đạo đức AI. Bởi vậy, cần có chính sách đào tạo dài hơi, ưu tiên miền núi, thay vì chỉ tập huấn ngắn hạn.
Về tài nguyên dạy học, ông Trần Huy Hoàng đề xuất quy định rõ Bộ GD&ĐT sẽ cung cấp bộ học liệu chuẩn, tránh việc mỗi trường tự tìm nguồn, thiếu thống nhất; đồng thời, nên có danh mục các nền tảng AI miễn phí, nguồn mở, phù hợp với học sinh vùng khó.
Về đánh giá, theo dự thảo, học sinh làm sản phẩm AI, thuyết trình, phản biện… Điều này là phù hợp, nhưng học sinh miền núi còn hạn chế về kỹ năng công nghệ thông tin, do đó cần thêm phương án đánh giá linh hoạt hơn, tránh gây áp lực không cần thiết lên người học.
