Phổ cập số - 'đòn bẩy' giúp giáo viên vùng cao hội nhập

Sự phát triển của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo không chỉ là xu thế toàn cầu, mà còn trở thành “đòn bẩy” giúp giáo viên Điện Biên nâng cao chuyên môn, rút ngắn khoảng cách với miền xuôi, từng bước hội nhập nền giáo dục hiện đại.

Nâng tầm đội ngũ

Điện Biên có tỷ lệ giáo viên công tác tại vùng sâu, xa, đồng bào dân tộc thiểu số cao nhất cả nước, nên gặp không ít khó khăn trong việc cập nhật tri thức, phương pháp giảng dạy mới. Điều kiện địa hình chia cắt, cơ sở vật chất hạn chế càng khiến khoảng cách về trình độ, tiếp cận công nghệ giữa vùng cao và miền xuôi thêm chênh lệch. Nhưng thực tế đó đang dần thay đổi tích cực.

Thực hiện Đề án phổ cập số giai đoạn 2021 - 2025, Sở GD&ĐT Điện Biên đã phối hợp cùng các đơn vị chuyên môn tổ chức hàng loạt khóa tập huấn về ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) trong dạy học. Các chương trình được thiết kế linh hoạt, kết hợp trực tiếp và trực tuyến, mở ra cơ hội học tập mọi lúc, mọi nơi cho giáo viên vùng cao.

Cô Nguyễn Thị Chuyên - giáo viên Trường PTDTBT Tiểu học Mường Toong số 1 (xã Mường Toong), chia sẻ: “Trước đây, mỗi lần tập huấn phải xuống trung tâm huyện hoặc tỉnh, rất vất vả. Giờ có lớp học trực tuyến, tôi học ngay tại điểm trường, được giảng viên hỗ trợ qua Zalo, Google Meet nên tiếp cận kiến thức mới thuận tiện và nhanh hơn”.

Không chỉ dừng lại ở kỹ năng phần mềm, giáo viên còn được đào tạo thiết kế bài giảng E-learning, sử dụng ChatGPT để xây dựng kế hoạch bài dạy, khai thác kho học liệu số quốc gia, ứng dụng LMS (Learning Management System)…

Phổ cập số không thể thành công nếu thiếu hạ tầng và chính sách hỗ trợ. Nhờ các nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đến nay hàng trăm điểm trường vùng sâu, xa tại Điện Biên đã được phủ sóng Internet cáp quang hoặc 4G. Nhiều cơ sở được trang bị máy tính bảng, tivi thông minh, tạo điều kiện ứng dụng công nghệ vào giảng dạy.

Một bước tiến lớn khác, tỉnh đã chủ động phối hợp với tổ chức STEAM for Vietnam triển khai Dự án “Train the Trainers 2025: Phổ cập AI cho giáo viên tỉnh Điện Biên”. Chương trình có quy mô đào tạo lên tới 17.000 giáo viên từ mầm non đến THPT, hướng đến trang bị kiến thức về Gen AI và các công nghệ mới như ChatGPT, Copilot...

Cô Lò Thị Mai - giáo viên Trường THCS Hua Thanh (xã Thanh Nưa), cho biết: “Trước đây, tôi không nghĩ công nghệ AI có thể hỗ trợ giảng dạy hiệu quả như vậy. Nhờ tập huấn, tôi đã biết cách thiết kế bài giảng sinh động, tạo bài tập phù hợp với từng nhóm học sinh, công việc giảng dạy nhẹ nhàng và hiệu quả hơn”.

Tại các địa bàn khó khăn như Tủa Chùa, Mường Nhé, Mường Chà, phong trào xã hội hóa đầu tư cho công nghệ thông tin trong trường học cũng lan rộng. Nhiều nơi xây dựng được hệ thống website, thư viện bài giảng điện tử, tổ chức sinh hoạt chuyên môn trực tuyến định kỳ, từng bước hình thành hệ sinh thái số trong giáo dục.

Không chỉ tập trung vào kỹ năng giảng dạy, tỉnh Điện Biên còn khuyến khích giáo viên học tập nâng cao trình độ thông qua đào tạo từ xa. Cô Phạm Thị Thanh Nhàn - giáo viên Trường PTDTNT huyện Mường Nhé (xã Mường Nhé) đang theo học cao học trực tuyến chia sẻ: “Nhờ học online, tôi nâng cao chuyên môn mà vẫn đảm bảo giảng dạy tại điểm trường”.

Cơ sở vật chất trường học ngày càng được đầu tư là tiền đề giúp giáo viên vùng cao có nhiều cơ hội ứng dụng CNTT, AI trong giảng dạy.

Làm chủ công nghệ

Phổ cập số chỉ thực sự bền vững khi người thầy là trung tâm của sự thay đổi. Ở vùng cao Điện Biên, ngày càng nhiều giáo viên, từ trẻ đến lớn tuổi không ngại làm mới mình. Các thầy, cô giáo đã chủ động học sử dụng phần mềm thiết kế bài giảng Canva, Google Form, Quizizz, dựng video minh họa, làm kiểm tra trực tuyến, ứng dụng ChatGPT để chuẩn bị giáo án sáng tạo.

Cô Nguyễn Phương Thảo - giáo viên Trường Tiểu học Thanh Luông (xã Thanh Nưa), chia sẻ: “Lúc đầu tôi bỡ ngỡ với các phần thiết kế bài giảng. Nhưng khi thành thạo, tôi thấy học sinh hứng thú, lớp học sôi nổi hơn. Công nghệ số đã rút ngắn khoảng cách giữa lớp học vùng cao và thành thị”.

Chuyên gia của tổ chức STEAM for Vietnam trao đổi, làm rõ những nội dung chuyên sâu về Gen AI cho cán bộ, giáo viên Điện Biên.

Không riêng giáo viên trẻ, các thầy cô lớn tuổi cũng chủ động thích nghi. Thầy Nguyễn Văn Việt (51 tuổi) - giáo viên Trường Tiểu học & THCS xã Pa Thơm, khẳng định: “Tôi không muốn bị tụt lại. Học sinh giờ tiếp cận công nghệ nhanh, giáo viên không đổi mới khó tạo được sự chú ý, hứng thú cho các em”.

Phổ cập số không đơn thuần là đưa công nghệ vào lớp học. Đây là quá trình chuyển từ tư duy giảng dạy truyền thống sang hội nhập, sáng tạo, thích ứng với đổi thay. Những “hạt nhân đổi mới” đang nảy mầm từ chính thầy cô vùng cao, từng bước tạo nên cộng đồng giáo viên Điện Biên năng động, sáng tạo, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên giáo dục số.

Tại Lễ khai giảng khóa học “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) thế hệ mới” với hơn 480 điểm cầu tham gia trực tiếp và trực tuyến, ông Lê Thành Đô - Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, nhấn mạnh: Phổ cập số là yêu cầu tất yếu để rút ngắn khoảng cách giáo dục vùng miền. Việc đưa công nghệ, AI vào nhà trường không chỉ giúp đổi mới phương pháp giảng dạy, mà còn khơi dậy tinh thần tự học, đổi mới trong mỗi nhà giáo.

Cán bộ, giáo viên tham gia tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo thế hệ mới chăm chú tập làm quen với việc sử dụng các ứng dụng liên quan đến AI.

Nâng tầm đội ngũ

Làm chủ công nghệ

Tại Lễ khai giảng khóa học “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) thế hệ mới” với hơn 480 điểm cầu tham gia trực tiếp và trực tuyến, ông Lê Thành Đô - Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, nhấn mạnh: Phổ cập số là yêu cầu tất yếu để rút ngắn khoảng cách giáo dục vùng miền. Việc đưa công nghệ, AI vào nhà trường không chỉ giúp đổi mới phương pháp giảng dạy, mà còn khơi dậy tinh thần tự học, đổi mới trong mỗi nhà giáo.