Thời khắc lịch sử đặc biệt

Đất nước đang bước vào một giai đoạn lịch sử đặc biệt - thời điểm của những quyết sách lớn, vừa định hình hiện tại vừa mở ra tương lai xán lạn cho dân tộc. Trên bản đồ cải cách quốc gia, việc tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính, thiết kế lại không gian phát triển đã trở thành chương mới đầy khát vọng và trách nhiệm.

Tựa như cuộc Đổi mới năm 1986 hay làn sóng chuyển đổi số gần đây, chúng ta đang bước vào “cuộc cải cách trong lòng cải cách” - một quá trình đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, cả hệ thống chính trị và từng cán bộ đảng viên tuyến đầu.

Muốn phát triển phải “dọn sạch” gánh nặng để bước nhanh hơn. Những bộ máy cồng kềnh, đơn vị hành chính cũ, tầng lớp trung gian rườm rà… đang dần được gỡ bỏ để nhường chỗ cho cơ cấu tinh gọn, thông suốt, linh hoạt và hiệu quả.

Đây không phải hành động kỹ thuật hành chính đơn thuần mà là biểu hiện của tư duy đổi mới toàn diện; tầm nhìn, năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị và ý chí phát triển được đặt lên hàng đầu. Đó là thời điểm cần mở đường lớn trong quy hoạch địa giới, trách nhiệm và giá trị phục vụ trong bộ máy hành chính Nhà nước.

Một không gian phát triển mới đang hình thành. Không gian ấy không đo bằng diện tích hay dân số mà bằng khả năng lan tỏa động lực, năng lực tổ chức, điều hành và truyền cảm hứng đổi mới từ trong bộ máy ra ngoài xã hội. Những vùng đất, mô hình tổ chức, cách làm mới sẽ đồng hành cùng quốc gia trên hành trình vươn mình của dân tộc.

Mỗi cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy Nhà nước ở Trung ương hay địa phương đều mang tính lịch sử và thể hiện quyết tâm chính trị rất lớn lao; đồng thời gửi gắm niềm tin của Nhân dân vào tương lai. Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã thể hiện rõ tinh thần “tinh giản bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính, mở không gian phát triển” như một bước đi thiết yếu cho công cuộc đổi mới lớn hơn.

Tinh thần “thênh thang đường lớn” hôm nay chính là sự tiếp nối của các cuộc đổi mới toàn diện: Tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi số toàn diện, hiện đại hóa hành chính, xây dựng chính quyền của dân, do dân và vì dân. Những bước đi này giúp bộ máy hành chính vận hành hiệu quả, mở ra không gian cho sáng tạo và khát vọng vươn lên.

Sắp xếp địa giới, thiết kế lại không gian tư duy

Việc hợp nhất địa giới hành chính, sáp nhập xã phường hay giảm đầu mối hành chính không chỉ mang tính kỹ thuật, điều quan trọng hơn đó là sự mở rộng tư duy và hành động trong quản trị quốc gia.

Theo tinh thần các Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, Đảng ta đã thể hiện quyết tâm xóa bỏ các rào cản về địa giới không còn phù hợp với yêu cầu phát triển. Tư duy phát triển mới đòi hỏi nhìn vào năng lực tổ chức không gian sống, khả năng quản trị và hiệu quả điều hành. Như lời Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng khẳng định: “Chính sự đổi mới là yếu tố quyết định không gian và tốc độ phát triển của từng địa phương”. Bởi lẽ, không gian phát triển không còn phụ thuộc vào địa giới mà phụ thuộc vào khả năng liên kết vùng và tổ chức hiệu quả nguồn lực.

Các tỉnh, thành trong toàn quốc như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đà Nẵng, Ninh Bình… đã triển khai các đề án lớn sáp nhập xã, phường, thiết lập khu hành chính mới. Đó là minh chứng sống động cho tư duy quy hoạch vượt địa giới cũ để hình thành các trung tâm tài chính - công nghệ - đổi mới sáng tạo mới gắn kết các trường đại học, khu công nghệ cao, hệ sinh thái khởi nghiệp; tối ưu tài nguyên du lịch - đô thị - dịch vụ.

Tư duy “không gian phát triển mở”, “vành đai liên kết động lực” đang thay thế mô hình phát triển chia cắt theo địa giới cũ. Quản trị vùng theo cụm đô thị, hành lang kinh tế, chuỗi logistics đang trở thành xu hướng, mở lối cho Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới.

Chính quyền 2 cấp: Mô hình vì người dân, vì tương lai

Mô hình chính quyền đô thị 2 cấp tạo nên cú hích lịch sử trong cải cách hành chính; giúp tinh giản trung gian, tăng chủ động cho cấp cơ sở hiệu quả quản trị. Từ đó, bộ máy được tổ chức lại gọn nhẹ, trách nhiệm giữa các cấp rõ ràng. Thủ tục hành chính được giải quyết nhanh, thông suốt hơn; thời gian xử lý rút ngắn, cán bộ chịu trách nhiệm cụ thể theo kết quả đầu ra. Người dân được phục vụ qua nền tảng số, dữ liệu hành chính chia sẻ liên thông, chất lượng phục vụ được nâng cao.

Điểm cốt lõi không nằm ở việc “giảm cho gọn” mà ở thiết kế hiệu quả. Cắt tầng nấc trung gian phải đi cùng nâng cao năng lực vận hành, trách nhiệm của cán bộ. Mô hình này mở ra nền hành chính phục vụ - nơi người dân tiếp cận dịch vụ thuận tiện, minh bạch, chủ động. Tất cả đều hướng tới một Nhà nước kiến tạo, hiệu quả, đặt người dân ở trung tâm.

Việc sáp nhập các đơn vị hành chính đã tạo điều kiện để địa phương tái cấu trúc nguồn lực, đầu tư hạ tầng, quy hoạch đồng bộ và nâng cao liên kết vùng, mở rộng không gian đô thị, tăng khả năng phối hợp quy hoạch, khai thác hạ tầng hiệu quả.

Việc tinh gọn tổ chức bộ máy được thúc đẩy mạnh mẽ bởi chuyển đổi số trong quản trị hiện đại đang tạo nên thế song hành hiệu quả. Cơ cấu gọn nhẹ giúp tăng tích hợp dữ liệu, điều hành thông minh. Dữ liệu dân cư, đất đai, y tế, an sinh được tích hợp, phục vụ chính quyền trong ra quyết định và điều hành. Người dân nộp hồ sơ một lần, thông tin được liên thông giữa các cơ quan, thủ tục rút ngắn, trải nghiệm thuận tiện hơn.

Bên cạnh đó, thời gian vừa qua, các địa phương như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Đà Nẵng… đã triển khai hiệu quả nền tảng số, giải quyết phản ánh qua ứng dụng, cổng trực tuyến, rút ngắn thời gian từ nhiều ngày xuống vài giờ. Chuyển đổi số yêu cầu thay đổi cả tư duy công chức. Mỗi bước cải cách hành chính đều mở đường cho nhà đầu tư, người dân và cho một “chính quyền số” thực sự phục vụ. Đây là đổi mới tư duy quản lý quốc gia trong kỷ nguyên số.

Việc sắp xếp bộ máy và đơn vị hành chính là sự đột phá tư duy trong cách tổ chức quyền lực Nhà nước từ hành chính quản lý sang hành chính phục vụ; là bản lĩnh của một dân tộc bước vào kỷ nguyên Chính phủ kiến tạo, bộ máy hành động và đất nước vươn mình.

“Thênh thang đường lớn” là hình ảnh ẩn dụ kỳ vọng hiện thực về một đất nước đổi mới sâu sắc trong tư duy quản trị. Khi bộ máy được tổ chức tinh gọn, số hóa hiệu quả và vận hành hướng đến người dân, đó cũng là lúc Việt Nam sẵn sàng bứt phá trong hành trình phát triển bền vững, đồng đều và bao trùm trong kỷ nguyên số.

Hoàng Châu