Tiếp cận tri thức bằng ngoại ngữ

Với sự gợi mở từ Nghị định 222/2025 của Chính phủ quy định về dạy và học bằng tiếng nước ngoài trong cơ sở giáo dục, một số trường học bắt đầu khởi động để bắt nhịp xu hướng mới.

Học ngoại ngữ trong môi trường tiếng

Cô Phạm Thị Thu Dung - Tổ trưởng Tổ Hóa học, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (An Hải, Đà Nẵng) chia sẻ: “Với các lớp chuyên Hóa học, giáo viên tổ chức dạy học một số chuyên đề bằng tiếng Anh. Mức độ yêu cầu được giáo viên xây dựng tùy theo từng khối và bám sát dự thảo chương trình của trường. Ví dụ, khối lớp 10, những chuyên đề đầu tiên, giáo viên chủ yếu để học sinh làm quen với từ vựng chuyên ngành, nâng cao khả năng đọc - hiểu, sau đó mới chuyển tiếp những yêu cầu khác như nghe - nói, làm bài tập bằng tiếng Anh...”.

Tài liệu học tập được thầy cô giáo chuyển trước cho học sinh để chuẩn bị, thực hiện một số nội dung theo yêu cầu của mô hình lớp học đảo ngược. “Với cách tổ chức như vậy, học sinh và giáo viên có nhiều thời gian để tương tác, giải đáp thắc mắc”, cô Dung lý giải.

Ông Lê Thanh Hải - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Với 5 môn học Toán - Vật lí - Hóa học - Sinh học và Tin học, nhà trường hiện có khoảng 20 giáo viên có thể đáp ứng tốt việc dạy - học bằng ngoại ngữ do được đi đào tạo ngắn hạn, dài hạn ở trong nước và nước ngoài.

Bên cạnh đó, năng lực tiếng Anh của học sinh đóng vai trò quan trọng trong triển khai dạy - học một số môn học bằng ngoại ngữ. Việc thi tuyển đầu vào có bộ môn Tiếng Anh, quá trình tổ chức dạy và học Anh văn trên lớp, các hoạt động ngoại khóa như sinh hoạt Câu lạc bộ tiếng Anh... đã từng bước giúp học sinh nâng cao vốn từ và đáp ứng yêu cầu đề ra.

Tại Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm (Bàn Thạch, Đà Nẵng), một số tiết học bằng tiếng Anh ở các môn Toán - Vật lí - Hóa học - Sinh học và Tin học được giáo viên chủ động xây dựng và dạy xen kẽ.

Để bảo đảm hiệu quả dạy - học, ông Phan Văn Chương - Hiệu trưởng cho hay: “Nhà trường chọn giải pháp dạy xen kẽ cả tiếng Anh và tiếng Việt trong các tiết dạy. Học sinh hứng thú tiếp nhận kiến thức thông qua những clip, thí nghiệm được chuyển tải bằng tiếng Anh. Việc tương tác thường xuyên giúp nâng cao kỹ năng sử dụng ngoại ngữ cho học sinh trong môi trường thực tế và giáo viên cũng có cơ hội sử dụng tiếng Anh để không bị mai một”.

Theo ông Lê Thanh Hải, với những học sinh trong đội tuyển, giáo viên thường cho các em tiếp cận tài liệu bằng tiếng Anh là chủ yếu. “Trừ kiến thức căn bản được xuất bản sách tiếng Việt, giáo viên chủ yếu tiếp cận với các tài liệu chuyên ngành bằng tiếng Anh vì ít người dịch. Với cách học này, học sinh có vốn từ vựng về kiến thức chuyên ngành khi lên học ở bậc học cao hơn”, ông Hải thông tin.

Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn đón 2 học sinh đoạt giải cuộc thi Olympic Trí tuệ nhân tạo quốc tế lần thứ 2. Ảnh: NTCC

Khởi động từ hệ thống trường công lập

Ban Giám hiệu Trường Tiểu học Phù Đổng (Hải Châu, Đà Nẵng) đã họp với giáo viên tổ Ngoại ngữ để cùng nghiên cứu phương án tổ chức dạy một số môn học bằng tiếng Anh.

Chia sẻ của bà Trương Thị Nhã Trúc - Hiệu trưởng nhà trường: Trên cơ sở đề xuất của tổ Ngoại ngữ, năm học 2025 - 2026, nhà trường đẩy mạnh hoạt động của Câu lạc bộ tiếng Anh theo hình thức gắn chuyên đề với một số môn học cụ thể. Giáo viên các môn học cùng hỗ trợ tổ Ngoại ngữ để xây dựng nội dung phù hợp, bảo đảm các câu hỏi, tình huống đưa ra được diễn đạt đơn giản, dễ hiểu, đúng kiến thức bộ môn.

Những kinh nghiệm trong tổ chức mô hình câu lạc bộ Anh văn theo chuyên đề các môn học sẽ giúp Trường Tiểu học Phù Đổng tổ chức thí điểm dạy - học một số môn bằng ngoại ngữ trong năm học tiếp theo.

Tương tự, Trường THPT Phan Châu Trinh (Hải Châu, Đà Nẵng) dự kiến xây dựng một số chuyên đề học tập và tổ chức dạy - học bằng ngoại ngữ trong năm học 2026 - 2027.

“Trong năm học 2025 - 2026, chúng tôi tập trung xây dựng đề án để trình sở GD&ĐT, tham khảo chương trình dạy học của các môn học này từ các trường đại học đóng chân trên địa bàn thành phố. Chủ trương của nhà trường là không sử dụng sách giáo khoa của Chương trình GDPT 2018 rồi giáo viên soạn giảng, dạy học bằng tiếng Anh mà xây dựng các chuyên đề có sự khớp nối với chương trình đại học.

Ví dụ, học sinh dự kiến theo học ngành kinh tế, du lịch, các môn học bằng tiếng Anh được thiết kế những chuyên đề phù hợp, khối ngành kỹ thuật cần những kiến thức gì để nối tiếp lên bậc học trên. Điều này sẽ giúp học sinh thích ứng nhanh khi chuyển môi trường học tập”, Hiệu trưởng Nguyễn Quang Hưng trao đổi.

“Học sinh tiếp cận và đọc được tài liệu môn chuyên bằng tiếng Anh là thuận lợi lớn, không chỉ ở phương diện phong phú về tài liệu mà còn giúp các em cập nhật trình độ giáo dục thế giới cả về lý thuyết lẫn thực hành… Với học sinh trong đội tuyển, nếu trình độ tiếng Anh tốt cộng thêm định hướng của giáo viên, các em bứt phá rất nhanh so với các bạn hạn chế về ngoại ngữ”. - Cô Phạm Thị Thu Dung - Tổ trưởng tổ Hóa học, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn

Học sinh Trường THPT Phan Châu Trinh (Hải Châu, Đà Nẵng) sinh hoạt Câu lạc bộ Anh văn. Ảnh: NTCC

Học ngoại ngữ trong môi trường tiếng

Khởi động từ hệ thống trường công lập

“Học sinh tiếp cận và đọc được tài liệu môn chuyên bằng tiếng Anh là thuận lợi lớn, không chỉ ở phương diện phong phú về tài liệu mà còn giúp các em cập nhật trình độ giáo dục thế giới cả về lý thuyết lẫn thực hành… Với học sinh trong đội tuyển, nếu trình độ tiếng Anh tốt cộng thêm định hướng của giáo viên, các em bứt phá rất nhanh so với các bạn hạn chế về ngoại ngữ”. - Cô Phạm Thị Thu Dung - Tổ trưởng tổ Hóa học, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn