Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn giải trình về chính sách miễn, hỗ trợ học phí

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại phiên thảo luận sáng 16/6.

Thể hiện tính ưu việt của chế độ

Sáng 16/6, Quốc hội thảo luận ở Hội trường dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.

Tại phiên thảo luận, có 14 ý kiến phát biểu, cho ý kiến về 2 dự thảo Nghị quyết của Quốc hội nêu trên. Sau phần thảo luận của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Bộ trưởng ghi nhận, các ý kiến bày tỏ ủng hộ, với tinh thần nhất trí cao và vui mừng chào đón hai nghị quyết này.

Theo Bộ trưởng, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, có 38 quốc gia thực hiện miễn hoàn toàn học học sinh mầm non. 9 quốc gia thực hiện miễn một phần học phí hoặc hỗ trợ các nhóm đối tượng khác nhau trong xã hội.

Với Việt Nam, trong khi tiềm lực kinh tế còn nhiều khó khăn, với nhiều nhiệm vụ quan trọng cần phải đầu tư, thu nhập của chúng ta còn chưa cao, nhưng Bộ Chính trị, Ban Bí thư Đảng, Chính phủ, Quốc hội đã thống nhất thực hiện miễn học phí.

Qua đó thể hiện sự quan tâm, nỗ lực trong việc phát triển giáo dục, đào tạo; điều kiện cho trẻ em được tiếp cận giáo dục, giảm gánh nặng cho phụ huynh. “Điều này thể hiện sự ưu việt của chế độ chúng ta” – Bộ trưởng nói.

Một số ý kiến băn khoăn về phương thức chi trả cho đối tượng các trường ngoài công lập, Bộ trưởng nhìn nhận, cách nào cũng có những ưu, nhược điểm nhất định. Việc này, Chính phủ sẽ cân nhắc thêm về mặt kỹ thuật.

Bộ GD&ĐT sẽ tiếp thu, lắng nghe và tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện chính sách

Đặt vấn đề, tại sao các trường ngoài công lập lại chi trả cấp bù học phí cho phụ huynh, người giám hộ? Bộ trưởng chia sẻ, với các trường ngoài công lập, phụ huynh đã thực hiện đóng học phí cho con em họ, với mức cao hơn mức hỗ trợ ở trường công.

Do đó, chúng ta hỗ trợ, bù lại 1 phần cho phụ huynh, khi họ đã bỏ tiền đóng học phí cho con. Việc này có khả thi vì cơ sở dữ liệu đối với học sinh mầm non cũng đầy đủ.

Về việc xác định mức hỗ trợ cho học sinh ở các địa phương khác nhau, Bộ trưởng cho biết, mức học phí được quy định tại Nghị định số: 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 và được sửa đổi bởi Nghị định số: 97/2023/NĐ-CP ngày 31/12/2023 của Chính phủ. Theo đó, dựa theo mức chi phí sinh hoạt, học phí được chia làm 3 khu vực, gồm: đô thị; đồng bằng; miền núi, biên giới, hải đảo và các vùng khó khăn.

Căn cứ vào nhu cầu sinh hoạt và khả năng đóng góp, mức học phí sẽ khác nhau tương ứng với 3 khu vực nêu trên. Do đó, để triển khai miễn học phí cho kịp năm học mới, Bộ GD&ĐT tích cực xây dựng Nghị định để thay thế hai nghị định trên.

Mục tiêu trong tháng 6 này sẽ hoàn tất, để có thể ban hành cùng thời điểm khi Nghị quyết về miễn học phí khi Quốc hội được thông qua và có hiệu lực.

Theo xu hướng của các địa phương, khi xác định mức học phí, phần lớn Hội đồng nhân dân các tỉnh tính theo mức sàn để hỗ trợ. Con số 30.000 tỷ mà Bộ GD&ĐT phối hợp cùng Bộ Tài chính tính toán là căn cứ vào mức hỗ trợ thực tế đang chi của Hội đồng nhân dân các tỉnh và thành phố.

Trước ý kiến của đại biểu, Nếu các tỉnh, thành phố có điều kiện, muốn hỗ trợ cao hơn mức trần thì sao? Bộ trưởng cho rằng, nếu các địa phương có nguồn lực tốt, thì còn rất nhiều thứ thể chi cho trường học như: về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học, hỗ trợ nhân viên trường học, hỗ trợ bữa ăn…

Bộ GD&ĐT sẽ trao đổi thêm với Bộ Tài chính để bảo đảm tính khả thi và phù hợp với tình hình các địa phương. Khi tính toán 30.000 tỷ trong tổng số chi, thì đều là ngân sách của Trung ương hoặc ngân sách địa phương. Tổng chung vẫn là ngân sách Nhà nước.

Khi tính 30.000 tỷ là đã tính đến 10 tỉnh, thành phố thực hiện miễn học phí và thực hiện bằng nguồn ngân sách địa phương. Trong 30.000 tỷ đã tính đến, nếu các địa phương không tự cân đối được, thì đã bù và tính đủ trong tổng số 30.000 đó. Vì thế, các tỉnh chưa cân đối không phải lo lắng lắm.

Đại biểu Quốc hội phát biểu thảo luận tại hội trường - sáng 16/6.

Về tăng cường cơ sở vật chất, đảm bảo đủ trường kiên cố hóa và đủ đảm bảo các điều kiện cho việc phổ cập giáo dục mầm non từ 3 đến 5 tuổi, Bộ trưởng trao đổi, việc này được Thủ tướng chỉ đạo cho ngành Giáo dục bắt tay vào xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia; trong đó có nội dung quan trọng là: tăng cường việc kiên cố hóa trường học, đảm bảo hệ thống các cơ sở trường học đối với trường mầm non. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GD&ĐT đang tích cực xây dựng và triển khai.

Về lực lượng đảm bảo giáo viên, theo Bộ trưởng, trong tổng số giáo viên còn thiếu, nhiều nhất là bậc mầm non. Số giáo viên có biến động do nghỉ việc - nhiều nhất cũng là mầm non. Nhiều nơi có chỉ tiêu không tuyển được giáo viên - nhiều nhất cũng là bậc mầm non.

Giáo viên mầm non cũng chiếm số lượng lớn nhưng thiếu nhiều nhất cũng là bậc học này. Lương và thu nhập thấp nhất, cường độ lao động, áp lực và sự vất vả nhất cũng là giáo viên mầm non. Hiện, đội ngũ này đang được tăng cường và dành nhiều sự quan tâm.

Về đối tượng áp dụng hai nghị quyết của Quốc hội, một số ý kiến đề nghị bổ sung áp dụng với học sinh mầm non học thuộc các trường yếu tố nước ngoài và mở rộng các đối tượng được hỗ trợ về học tập, sinh hoạt… Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện.

Ngày hôm nay rất đặc biệt đối với ngành giáo dục, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà giáo. Đây là sự kiện quan trọng với ngành giáo dục. Thay mặt cho 1,6 triệu nhà giáo và toàn thể ngành giáo dục, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn gửi lời cảm ơn đến Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Trung ương Đảng, Quốc hội, Nhà nước, Chính phủ và toàn thể người dân đã quan tâm đến ngành Giáo dục, quan tâm đến các nhà giáo - một khâu quan trọng để đảm bảo chất lượng và phát triển giáo dục của đất nước.
Trong thời gian tới và quá trình đưa Luật vào cuộc sống, thực hiện được đầy đủ các quy định của luật cũng có thể tạo ra bước phát triển mới cho lực lượng nhà giáo. Đây cũng là điều kiện để có thể thực hiện được 2 nghị quyết mà Quốc hội thảo luận sáng 16/6.