Dạy học 2 buổi/ngày: Mục tiêu không xa nếu quyết tâm đủ lớn

Hướng tới triển khai dạy học 2 buổi/ngày ở cấp THCS và THPT, các trường và địa phương đồng loạt rà soát điều kiện về phòng học, chức năng, đội ngũ giáo viên theo từng môn học và hoạt động giáo dục… để đảm bảo triển khai hiệu quả trong năm học 2025 - 2026 tại những nơi đáp ứng yêu cầu.

“Chạy đua” để có thêm phòng học

Công trình xây dựng một số hạng mục của Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (Trà Đốc, TP Đà Nẵng) đang vào giai đoạn hoàn thiện để kịp đưa vào sử dụng trước năm học mới. Công trình gồm một khối phòng học và nhà bán trú, với kinh phí khoảng 10 tỷ đồng, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2024.

Ông Vũ Hoàng Tâm - Hiệu trưởng, chia sẻ: “Nhà trường có 716 học sinh, 19 lớp với 11 phòng học. Khối phòng học đang xây dựng, khi đưa vào sử dụng, có thêm 8 phòng học mới, khu nội trú được bổ sung 26 phòng ở, thay thế dãy phòng đã xuống cấp. Về cơ bản, nhà trường sẽ đủ điều kiện về số phòng để dạy học 2 buổi/ngày theo đúng chủ trương của Bộ GD&ĐT”.

Trường THCS Hùng Vương (Hòa Sơn, Đắk Lắk) cũng đang gấp rút hoàn tất cơ sở vật chất, sắp xếp đội ngũ cho 10 lớp học với khoảng 370 học sinh, trong đó gần 40% là con em đồng bào dân tộc thiểu số, nhiều em thuộc hộ nghèo, cận nghèo, gia đình thường đi làm rẫy xa. Đây là nhóm học sinh có nguy cơ không theo đủ chương trình 2 buổi/ngày, nên việc duy trì sĩ số vẫn là “bài toán khó” cần sự chung tay của nhà trường, gia đình và xã hội.

“Toàn trường có 10 lớp với 10 phòng học và 3 phòng bộ môn, cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày. Về thiết bị, chúng tôi tận dụng đồ dùng, thí nghiệm sẵn có, kết hợp sự sáng tạo của giáo viên để xây dựng kế hoạch sử dụng thiết bị tối thiểu, bảo đảm đủ số tiết thực hành, thí nghiệm mô phỏng theo yêu cầu Chương trình GDPT 2018”, ông Trần Ngọc Thịnh, Hiệu trưởng cho hay.

Tại Trường THPT Trần Quang Khải (Cư M’gar, Đắk Lắk), ban giám hiệu cùng 45 cán bộ, giáo viên khẩn trương chuẩn bị cho 22 lớp với gần 900 học sinh, trong đó khoảng 40% là học sinh dân tộc thiểu số. “Nhà trường đã hoàn thành sửa chữa 22 phòng học chính, 6 phòng bộ môn; rà soát chương trình, kế hoạch giảng dạy với dự kiến 10 buổi/tuần.

Các buổi chiều sẽ dành cho hoạt động giáo dục và môn năng khiếu. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu đều đáp ứng quy định cho năm học mới”, Hiệu trưởng Lê Chí Khai thông tin, đồng thời chia sẻ hai vấn đề tồn tại lâu nay vẫn chưa khắc phục được là duy trì tỷ lệ chuyên cần và thiếu giáo viên môn nghệ thuật.

Để giữ sĩ số, Trường THPT Trần Quang Khải phân công giáo viên nhiều kinh nghiệm chủ nhiệm các lớp. Riêng Âm nhạc, Mỹ thuật, tạm thời hợp đồng giáo viên tiểu học có trình độ đại học để giảng dạy theo tiết. Nhưng về lâu dài, ông Khai mong sở bổ sung biên chế để trường chủ động hơn trong giảng dạy.

Trường THCS Lê Hồng Phong (Hải Châu, TP Đà Nẵng) dự kiến triển khai phương án dạy - học 8 buổi/tuần trong năm học 2025 - 2026. Với 24 lớp và 12 phòng học, theo Hiệu trưởng Đặng Ngọc Lam, không đủ phòng để có thể tổ chức dạy học 10 buổi/tuần.

“Trước mắt, nhà trường chọn phương án tổ chức dạy học 8 buổi/tuần, trong đó một số môn như Thể dục, Giáo dục địa phương và các môn có sử dụng phòng học bộ môn như Tin học, Âm nhạc, Khoa học tự nhiên sẽ chuyển sang thời khóa biểu ở buổi thứ 2. Ngoài ra, ở buổi thứ 2, có thêm hoạt động giáo dục khác như câu lạc bộ STEM, các môn văn hóa và môn năng khiếu, tổ chức trên cơ sở nguyện vọng đăng ký của học sinh”, ông Lam trao đổi.

Học sinh Trường THCS Nguyễn Huệ (Đà Nẵng) với hoạt động Ngày hội STEM. Ảnh: PV

Cái khó của vùng thuận lợi

Bà Trần Thị Thúy Hà - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội phường Hòa Xuân (TP Đà Nẵng) cho biết, với 3 trường THCS trên địa bàn, ưu tiên trước mắt là đủ phòng học cho phương án dạy, học 1 buổi/ngày.

Như Trường THCS Nguyễn Thiện Thuật năm học này có 72 lớp học nhưng chỉ có 22 phòng học. Nhà trường buộc phải sử dụng sảnh chơi để làm 4 phòng học lắp ghép, phòng học bộ môn tạm thời được trưng dụng để làm phòng học. Tình trạng sử dụng phòng học tạm dự kiến kéo dài cho đến hết học kỳ I năm học 2025 - 2026 khi công trình xây dựng khối 9 phòng học tại cơ sở 2 của trường được đưa vào sử dụng.

Trong khi đó, Trường THCS Nguyễn Hồng Ánh có một dãy phòng học sử dụng hơn 20 năm, bắt đầu xuống cấp. Năm 2024, UBND thành phố Đà Nẵng phê duyệt và có Quyết định số 738 về chủ trương xây mới thay thế khối lớp học, bộ môn nhưng đến nay vẫn chưa được triển khai.

“Để có thể tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở các trường THCS thuộc địa bàn phường Hòa Xuân cần bổ sung số lượng phòng học gấp đôi so với phòng học hiện có. Trong đó, cần phải tính toán thêm tốc độ tăng dân số cơ học do đây là khu đô thị mới, nhiều gia đình trẻ chuyển về sinh sống nên học sinh ở độ tuổi tiểu học và THCS tăng nhanh theo từng năm. Như năm học 2025 - 2026, Trường THCS Nguyễn Thiện Thuật tăng 10 lớp so với năm trước”, bà Hà đề xuất.

Tại Trường THPT Ông Ích Khiêm (Hòa Vang, TP Đà Nẵng), câu chuyện về cơ sở vật chất xuống cấp đang trở thành nỗi trăn trở của cả thầy và trò. Dù đã đủ số lượng giáo viên, nhưng nhà trường vẫn chưa thể triển khai phương án dạy học 2 buổi/ngày ngay trong năm học 2025 - 2026.

Chia sẻ của ông Thái Quang Bình - Hiệu trưởng Trường THPT Ông Ích Khiêm: “Trường hiện có 23 phòng học, 44 lớp với hơn 600 học sinh. Tuy nhiên có 9 phòng học xuống cấp nghiêm trọng. Mùa mưa đến, trần nhà dột, tường thấm nước, ảnh hưởng trực tiếp đến việc học của các em. Với điều kiện như thế, chúng tôi chưa thể triển khai dạy học 2 buổi/ngày, dù đây là nhu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng giáo dục”.

Trường THPT Ông Ích Khiêm đã gửi văn bản kiến nghị đến Sở GD&ĐT đầu tư, sửa chữa mái tôn trước khi mùa mưa đến và đầu tư xây dựng thêm các khối phòng học mới. Theo ông Bình, đây không chỉ là giải pháp tạm thời, mà còn là bước đi chiến lược để Trường THPT Ông Ích Khiêm có thể bắt kịp xu thế phát triển chung của ngành Giáo dục.

Giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (Đà Nẵng) chuẩn bị đón học sinh tựu trường. Ảnh: Hoàng Vinh Trường

Tính chuyện dài lâu

Phường Liên Chiểu (TP Đà Nẵng) hiện có 2 trường THCS gồm Nguyễn Lương Bằng và Huỳnh Bá Phát. Ông Nguyễn Thanh Lịch - Phó Chủ tịch UBND phường, cho biết: “Dù vẫn đang triển khai phương án dạy - học 1 buổi/ngày nhưng các trường THCS trên địa bàn vẫn đang thiếu phòng học.

Học sinh cư trú trên địa bàn phường hiện vẫn phải “học gửi” ở 3 trường THCS của phường giáp ranh như Hải Vân, Hòa Khánh. Do thời điểm tuyển sinh lớp 6 của năm học 2025 - 2026 vẫn còn phòng GD&ĐT nên có thể chủ động áp dụng phương án điều tiết học sinh, nhưng năm học tới, việc gửi “học sinh” phải tính toán lại”.

Trong lộ trình xây dựng phương án tổ chức dạy - học 2 buổi/ngày ở cấp THCS, theo tính toán, phường Hòa Khánh cần phải có thêm ít nhất là 60 phòng học, tương đương với việc xây mới khoảng 2 trường THCS. Hiện, UBND phường Hòa Khánh tiến hành khảo sát địa điểm để xây dựng đề án xây mới thêm một trường THCS với quy mô khoảng từ 25 - 30 phòng học, giảm bớt áp lực tuyển sinh đầu cấp cho Trường THCS Nguyễn Lương Bằng vốn đã hết quỹ đất để xây dựng thêm phòng học.

Trường THCS Nguyễn Huệ (Hải Châu, TP Đà Nẵng) đang làm đề xuất để xin sử dụng trụ sở của UBND phường Thạch Thang cũ. Nhà trường hiện chưa có nhà thi đấu đa năng và cũng hết quỹ đất để xây dựng. Nếu được giao lại trụ sở này để xây dựng nhà thi đấu đa năng thì đây là tiền đề để có thể triển khai phương án dạy - học 2 buổi/ngày với các môn năng khiếu thể thao.

Năm học 2025 - 2026, Trường THCS Nguyễn Huệ có 51 lớp nhưng chỉ có 30 phòng học, 3 phòng bộ môn Khoa học tự nhiên và 2 phòng Tin học, 1 phòng Âm nhạc; thiếu 21 phòng nếu triển khai dạy - học 2 buổi/ngày. Quỹ đất của nhà trường đã khai thác hết, nếu xây dựng mới thêm phòng học thì chỉ có thể nâng tầng. Nhưng hiện nay, các khối nhà làm phòng học đều được xây dựng 3 hoặc 4 tầng.

Bài toán về phòng làm việc của giáo viên khi tổ chức dạy - học 2 buổi/ngày cũng được Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Huệ tính đến.

“Hiện, nhà trường có một phòng hội đồng với diện tích khoảng 80m2. Ngoài ra còn có 1 phòng nghỉ lớn và một phòng nghỉ nhỏ dành cho giáo viên. Trong điều kiện tổ chức dạy - học 1 buổi/ngày, với số phòng này, về cơ bản đáp ứng được. Tuy nhiên, khi tổ chức 2 buổi/ngày, giáo viên ở lại trường làm việc đủ 8 tiếng/ngày thay vì chỉ chờ 45 phút trống tiết như hiện nay. Vì vậy, cần tăng thêm số phòng chờ cho giáo viên để đáp ứng nhu cầu làm việc”, ông Võ Thanh Phước - Hiệu trưởng nhà trường thông tin thêm.

Sở GD&ĐT Đà Nẵng đã đề nghị các xã, phường rà soát, chuẩn bị điều kiện để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày từ năm học 2025 - 2026 tại cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn. Đối với trường THCS, THPT chỉ tổ chức dạy - học 2 buổi/ngày khi bảo đảm tỷ lệ 1 phòng học/lớp.
Khi đáp ứng được điều kiện cơ sở vật chất, ngành sẽ có phương án đề xuất với các sở, ngành liên quan để tuyển dụng đội ngũ như cơ cấu giáo viên các môn học, hoạt động giáo dục, nhân viên theo quy định hiện hành... và tài chính - Ông Phạm Tấn Ngọc Thụy (Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đà Nẵng)

Học sinh miền núi Đắk Lắk đến trường trong vòng tay thầy cô. Ảnh tư liệu

“Chạy đua” để có thêm phòng học

Cái khó của vùng thuận lợi

Tính chuyện dài lâu

Bài toán về phòng làm việc của giáo viên khi tổ chức dạy - học 2 buổi/ngày cũng được Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Huệ tính đến.

Sở GD&ĐT Đà Nẵng đã đề nghị các xã, phường rà soát, chuẩn bị điều kiện để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày từ năm học 2025 - 2026 tại cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn. Đối với trường THCS, THPT chỉ tổ chức dạy - học 2 buổi/ngày khi bảo đảm tỷ lệ 1 phòng học/lớp.
Khi đáp ứng được điều kiện cơ sở vật chất, ngành sẽ có phương án đề xuất với các sở, ngành liên quan để tuyển dụng đội ngũ như cơ cấu giáo viên các môn học, hoạt động giáo dục, nhân viên theo quy định hiện hành... và tài chính - Ông Phạm Tấn Ngọc Thụy (Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đà Nẵng)