Học nghề sau tốt nghiệp THCS: Thay đổi tư duy

Tuy nhiên, hiện nay tư duy đó đã thay đổi, nhiều gia đình định hướng con học nghề để phù hợp với năng lực bản thân, giảm áp lực thi cử.

Thay đổi tư duy, nhận thức

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm, em Hoàng Hồng Phong đỗ nguyện vọng 1 vào Trường THPT Hiệp Hoà 6 (Bắc Ninh) thế nhưng em lựa chọn đi học ngành cơ điện tử tại Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật Công nghệ. “Bố mẹ biết tin em đỗ THPT công lập và muốn em theo học. Tuy nhiên, em chia sẻ mong muốn được học nghề và học văn hoá song song, kết thúc khoá học, sẽ sở hữu bằng tốt nghiệp THPT và bằng nghề. Sau thời gian suy nghĩ, tìm hiểu bố mẹ đồng ý để em theo học hệ 9+”, Phong chia sẻ.

Tương tự, gia đình chị Nguyễn Thị Thiên Kim (An Hội Đông, TPHCM), có hai con đỗ nguyện vọng 1 vào lớp 10 THPT công lập, tuy nhiên cả hai lựa học hệ 9+ vừa học nghề vừa học văn hoá. Chị Kim chia sẻ: “Cách đây 4 năm, con gái đầu đỗ NV1 vào trường THPT công lập, trước đó 4 năm liền con học đạt loại giỏi. Dù vậy, con vẫn quyết định chọn học cao đẳng nghề nhằm rút ngắn thời gian học, sớm tham gia thị trường lao động để giúp đỡ gia đình.

Nghe con tâm sự, tôi khá bất ngờ và lo lắng liệu học nghề sớm thì cơ hội việc làm ra sao. Tuy nhiên, cùng con tìm hiểu trường, hỏi ý kiến người đi trước tôi tôn trọng quyết định này. Khi con học đúng ngành yêu thích, sẽ phát triển được năng lực sở trường và không bị áp lực. Mặt khác, hiện nay cơ chế liên thông các trường đã chú trọng; học văn hoá và học nghề đều được phân bố thời gian phù hợp do đó tôi khá yên tâm”.

Ở kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2025 của TPHCM, con út của chị Kim đạt 22,25 điểm, đỗ nguyện vọng 1 Trường THPT Nguyễn Công Trứ (TPHCM). “4 năm liền cấp THCS con đạt học sinh xuất sắc nhưng vẫn chọn nghề công nghệ thông tin Trường cao đẳng Viễn Đông. Thấy được nguyện vọng chính đáng và mong muốn của con nên gia đình tôi tôn trọng”, chị Kim chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Văn Toàn - Giám đốc Trung tâm GDNN - GDTX (Sơn Tây, Hà Nội): “Hiện nay, học sinh sau khi tốt nghiệp THCS có nhiều hướng đi để đạt được mục tiêu học tập. Do đó, việc các em lựa chọn học nghề tại các trung tâm GDNN-GDTX hay học trường cao đẳng nghề cũng là tín hiệu đáng mừng. Bởi quá trình học THCS, học trò đã xác định rõ hướng đi cho bản thân.

Đồng thời, những học sinh có hoàn cảnh khó khăn lựa chọn học nghề và học văn hoá sau khi tốt nghiệp có thể đi làm sớm để hỗ trợ gia đình. Đáng nói, tại nhiều doanh nghiệp khi học viên đến thực tập vẫn có cơ chế trả lương - đó cũng là cơ chế khuyến khích học sinh lựa chọn học nghề sau khi tốt nghiệp THCS”.

Trường THCS Thạch Bàn (Long Biên, Hà Nội) tư vấn hướng nghiệp cho học sinh. Ảnh: NT

Tín hiệu phân luồng tốt

Theo đánh giá của ông Nguyễn Hữu Nhân - nguyên Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ: “Việc học sinh, phụ huynh có xu hướng chọn học nghề sau khi tốt nghiệp THCS là tín hiệu mừng vì công tác phân luông giáo dục đã hiệu quả, tư duy, đánh giá về các cấp học của phụ huynh dần thay đổi thực tế hơn”.

Ông Nhân dẫn chứng, thực tế thị trường việc làm hiện nay thừa thầy, thiếu thợ. Phụ huynh, học sinh học căn cứ vào thị trường lao động để đưa ra lựa chọn sao cho phù hợp, học xong các em có thể đi làm ngay. Bên cạnh đó, trong thời gian đi làm nếu muốn học lên cao hơn, các em có thể lựa chọn hình thức vừa học, vừa làm hoặc liên thông. Đích cuối cùng hướng đến vẫn là làm việc phù hợp với năng lực, chuyên ngành mình học.

Để học sinh có lựa chọn phù hợp năng lực, nhiều năm qua Trường THCS Thạch Bàn (Long Biên, Hà Nội) đã tổ chức các hoạt động thực tế để tư vấn, hướng nghiệp cho các em cũng như mời thêm phụ huynh tham gia.

Bà Khúc Thị Mỹ Hạnh - Hiệu trưởng Trường THCS Thạch Bàn (Long Biên, Hà Nội) cho biết: “Công tác tư vấn hướng nghiệp được nhà trường triển khai tích hợp trong quá trình giảng dạy các bộ môn văn hóa, hoạt động trải nghiệm để học sinh hình thành thói quen tìm hiểu các ngành học, chương trình đào tạo đang có hiện nay. Riêng đối với học sinh lớp 9, chúng tôi đặc biệt chú trọng đến công tác phân luồng dựa trên năng lực của các em”.

Bà Hạnh cho biết thêm, học sinh học tốt các môn văn hoá sẽ định hướng lựa chọn nguyện vọng 1, nguyện vọng 2 sao cho phù hợp sức học, và căn cứ trên dự báo điểm chuẩn, tỷ lệ chọi trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT. Những em có khả năng thực hành tốt sẽ định hướng lựa chọn sao cho phát triển được năng lực… để phụ huynh và học sinh không bị áp lực khi cuối cấp.

Với học sinh lớp 9, quá trình phân luồng hướng nghiệp chúng tôi đã mời chuyên gia, đại diện các trường cao đẳng nghề tham gia tư vấn trong buổi họp cha mẹ học sinh toàn khối 9. Từ đó, phụ huynh được tư vấn về cách hỗ trợ con cả tâm lý trong những ngày ôn thi căng thẳng và lựa chọn trường NV1, NV2, hiểu được lợi ích, thế mạnh các chương trình đào tạo nghề song song với học văn hóa cấp THPT, và căn cứ vào năng lực của con để tư vấn phù hợp.

“Nhờ các giải pháp phong phú, phù hợp nên công tác phân luồng học sinh sau THCS của trường đã có hiệu quả hơn; tư duy của phụ huynh, học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đã có sự thay đổi tích cực”, bà Hạnh cho biết.

“Hiện nay, cơ hội học tập ngày càng rộng mở, do đó, phụ huynh và học sinh dần thay đổi tư duy trong việc tư vấn và hướng nghiệp. Đồng thời, Chương trình GDPT 2018 với mục tiêu giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kỹ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, nên đã có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp”, ông Nguyễn Hữu Nhân - nguyên Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ chia sẻ.

Học sinh tham gia nhập học hệ 9+ ở Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật Công nghệ (Hà Nội). Ảnh: NC

Tuy nhiên, hiện nay tư duy đó đã thay đổi, nhiều gia đình định hướng con học nghề để phù hợp với năng lực bản thân, giảm áp lực thi cử.

Thay đổi tư duy, nhận thức

Tín hiệu phân luồng tốt

“Hiện nay, cơ hội học tập ngày càng rộng mở, do đó, phụ huynh và học sinh dần thay đổi tư duy trong việc tư vấn và hướng nghiệp. Đồng thời, Chương trình GDPT 2018 với mục tiêu giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kỹ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, nên đã có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp”, ông Nguyễn Hữu Nhân - nguyên Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ chia sẻ.