Kế hoạch giáo dục nhà trường: Đáp ứng yêu cầu mới

Xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường không còn dừng lại ở mức phân phối chương trình theo quy định, mà phải trở thành công cụ quản trị chất lượng giáo dục, thể hiện rõ bản sắc, định hướng phát triển và trách nhiệm tự chủ của từng cơ sở.

Chú trọng dạy học 2 buổi/ngày

Trường THCS&THPT Sư phạm (Trường Đại học Sư phạm 2) triển khai xây dựng Chương trình giáo dục nhà trường từ sớm, với đội ngũ chuyên gia gồm giảng viên trình độ cao đến từ Trường Đại học Sư phạm 2. Nhà trường đã truyền thông thường xuyên việc xây dựng chương trình giáo dục nhà trường gắn với từng môn học để phụ huynh, học sinh hiểu rõ trước khi năm học mới bắt đầu.

Riêng với điểm nhấn về dạy học 2 buổi/ngày, TS Phạm Văn Giềng - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết, đây không đơn thuần tăng số tiết, mà quan trọng là tổ chức lại không gian, thời gian học tập, để học sinh được tiếp cận cả học thuật, trải nghiệm, hoạt động cá nhân và các câu lạc bộ.

Nhà trường tăng cường các môn cốt lõi và định hướng nghề nghiệp; điều chỉnh khung chương trình, bổ sung tiết học các môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Tin học, Khoa học Tự nhiên… nhằm vừa đáp ứng chuẩn kiến thức, vừa tạo điều kiện cho học sinh rèn kỹ năng vận dụng và chuẩn bị thi cử.

Điểm nhấn rõ nét năm nay của trường là tích hợp Tin học với các chuẩn quốc tế (như IC3, MOS), đưa các khái niệm, ứng dụng AI vào chương trình học từ THCS, THPT. Cùng với đó, chú trọng giáo dục STEM, hoạt động trải nghiệm và giáo dục cảm xúc - xã hội.

Kế hoạch giáo dục không chỉ giới hạn trong lớp học, mà còn mở rộng qua các câu lạc bộ tranh biện, STEM, nghệ thuật, thể thao, các chương trình ngoại khóa, dự án cộng đồng. Điều này giúp học sinh phát triển toàn diện cả tri thức, kỹ năng, thái độ. Việc xây dựng kế hoạch giáo dục năm học mới cũng thể hiện vai trò gắn kết giữa nhà trường - gia đình - cộng đồng thông qua talkshow, ngày hội, giao lưu chuyên đề.

Triển khai hiệu quả, đúng quy định của việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày là yêu cầu quan trọng Trường THPT Vĩnh Long (Phước Hậu, Vĩnh Long) đặt ra khi xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường. Theo Hiệu trưởng Võ Tấn Phát, nhà trường rà soát lại điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên để bố trí phòng học; sắp xếp bảo đảm thời khóa biểu học tập tối thiểu 5 ngày/tuần, tối đa 11 buổi/tuần, mỗi ngày không quá 7 tiết học/lớp.

Nội dung học buổi 1, buổi 2 cũng được xác định cụ thể; bố trí tiết học của buổi 1 và buổi 2 linh hoạt, phù hợp với điều kiện của nhà trường, không gây áp lực cho học sinh. Kế hoạch cũng chú trọng đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học; cân đối lại nguồn ngân sách để đảm bảo kinh phí chi cho thực hiện dạy học 2 buổi/ngày; đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân đóng góp, đầu tư nguồn lực cho giáo dục theo quy định của pháp luật.

“Có 4 điểm mới, điểm nhấn trong triển khai nhiệm vụ năm học, đặc biệt thực hiện dạy học 2 buổi/ngày tại Trường THPT Vĩnh Long. Thứ nhất, xác định mục tiêu cốt lõi, xuyên suốt nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, phù hợp với Chương trình GDPT 2018 và định hướng đổi mới toàn ngành.

Thứ hai, phân định rõ buổi 1, buổi 2 trong kế hoạch, bảo đảm khoa học, linh hoạt, phát triển toàn diện học sinh; không bắt buộc buổi sáng là buổi 1, buổi chiều là buổi 2. Thứ ba, không gây quá tải cho học sinh, giáo viên, phụ huynh học sinh. Thứ tư, ưu tiên bố trí ngân sách để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, thực hiện hiệu quả chủ trương xã hội hóa giáo dục bảo đảm nguyên tắc tự nguyện, công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật”, ông Võ Tấn Phát chia sẻ.

TS Phạm Văn Giềng trong giờ dạy. Ảnh: NVCC

Lấy học sinh làm trung tâm

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường để đáp ứng yêu cầu mới, đặc biệt việc dạy học 2 buổi/ngày, TS Phạm Văn Giềng cho biết: Nhà trường quan điểm dạy học 2 buổi/ngày không chỉ giúp học sinh củng cố, nâng cao kiến thức học thuật mà còn rèn luyện kỹ năng sống, năng lực số và ngoại ngữ theo chuẩn quốc tế.

Buổi chiều trở thành không gian trải nghiệm với câu lạc bộ, hoạt động liên môn và dự án gắn với thực tiễn để phát triển kỹ năng xã hội, tư duy sáng tạo, cá nhân hóa hoạt động học tập. Từ đó, học sinh được học toàn diện hơn, chủ động hơn, sẵn sàng hội nhập quốc tế.

Cách làm cụ thể, TS Phạm Văn Giềng nhấn mạnh đầu tiên việc tăng tiết đúng chỗ, đúng nhu cầu, đúng mục tiêu năng lực, phù hợp với định hướng của nhà trường. Trường ưu tiên các môn phục vụ mục đích học tăng cường gắn với định hướng nghề nghiệp (Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, nhóm Khoa học tự nhiên/ Khoa học xã hội), nhưng tránh tình trạng “nhồi giờ”. Mỗi tiết tăng phải gắn đầu ra năng lực (giải quyết vấn đề, giao tiếp học thuật, tư duy dữ liệu) và minh chứng đánh giá (bài thực hành, dự án, hồ sơ học tập).

Cùng với đó, tăng tiết để mở rộng không gian trải nghiệm và câu lạc bộ. Các buổi học chiều không được biến thành “ca học thêm trong trường”, mà phải là cơ hội cho học sinh phát triển năng lực toàn diện.

Đồng thời, huy động nguồn lực mở để vận hành 2 buổi/ngày bền vững là giải pháp quan trọng nhằm vừa nâng cao chất lượng, vừa đảm bảo tính khả thi trong điều kiện thực tiễn. Xây dựng thời khóa biểu phù hợp, tránh quá tải cho học sinh trong quá trình xây dựng kế hoạch; coi trọng các năng lực riêng biệt của từng môn học gắn với STEM, AI, định hướng hội nhập quốc tế.

Cũng chia sẻ kinh nghiệm xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, ThS Đàm Thị Mai - Tổ trưởng chuyên môn Khoa học xã hội, Trường THPT Thuận Hóa (thành phố Huế) nhắc tới các điểm mấu chốt để nhà trường triển khai thành công việc dạy 2 buổi/ngày như sau:

Lấy học sinh làm trung tâm: Phân hóa chương trình theo từng khối, vừa đáp ứng mục tiêu chung vừa phù hợp nhu cầu cá nhân (cho học sinh đăng ký theo nguyện vọng tổ hợp và khả năng, sở trường); thường xuyên khảo sát ý kiến, điều chỉnh kế hoạch phù hợp thực tiễn.

Kết hợp học - rèn luyện - ngoại ngữ: Buổi sáng học kiến thức; buổi chiều bổ trợ, rèn luyện, tham gia câu lạc bộ và bồi dưỡng ngoại ngữ (tiếng Anh, Hàn, Trung). Cách này giúp học sinh phát triển toàn diện, sẵn sàng hội nhập.

Đồng thuận từ phụ huynh: Nhà trường minh bạch, công khai nội dung, mục tiêu, kinh phí và nhận được sự đồng hành, chia sẻ trách nhiệm của phụ huynh. Sự tận tâm của thầy cô, nỗ lực của học sinh cũng là điều quyết định đến sự triển khai thực chất, hiệu quả cho chương trình buổi 2.

Bên cạnh đội ngũ giáo viên nòng cốt giữ vai trò chủ đạo, nhà trường huy động các câu lạc bộ sinh viên (đến từ Đoàn trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2) tham gia hỗ trợ các giờ học tăng cường, tiết học lựa chọn, hoạt động trải nghiệm.
Đồng thời, sự tham gia của các chuyên gia trong từng lĩnh vực cụ thể sẽ mang đến hơi thở thực tiễn, giúp học sinh có thêm góc nhìn nghề nghiệp, kết nối tri thức với cuộc sống. Huy động nguồn lực mở thể hiện sự kết nối giữa nhà trường, đại học và xã hội, giúp mô hình 2 buổi/ngày không khép kín mà mang tính cộng đồng. Đây chính là hướng đi bền vững để giáo dục phổ thông thích ứng với yêu cầu đổi mới, hội nhập - TS Phạm Văn Giềng

Giờ học tại Trường THPT Vĩnh Long. Ảnh: NTCC

Chú trọng dạy học 2 buổi/ngày

Lấy học sinh làm trung tâm

Bên cạnh đội ngũ giáo viên nòng cốt giữ vai trò chủ đạo, nhà trường huy động các câu lạc bộ sinh viên (đến từ Đoàn trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2) tham gia hỗ trợ các giờ học tăng cường, tiết học lựa chọn, hoạt động trải nghiệm.
Đồng thời, sự tham gia của các chuyên gia trong từng lĩnh vực cụ thể sẽ mang đến hơi thở thực tiễn, giúp học sinh có thêm góc nhìn nghề nghiệp, kết nối tri thức với cuộc sống. Huy động nguồn lực mở thể hiện sự kết nối giữa nhà trường, đại học và xã hội, giúp mô hình 2 buổi/ngày không khép kín mà mang tính cộng đồng. Đây chính là hướng đi bền vững để giáo dục phổ thông thích ứng với yêu cầu đổi mới, hội nhập - TS Phạm Văn Giềng