Sửa đổi Luật Giáo dục đại học: Chú trọng nhân lực trình độ cao
Sửa đổi Luật Giáo dục đại học: Chú trọng nhân lực trình độ cao
2025/06/12 08:29
GD&TĐ - Một trong những chính sách được đề cập khi sửa đổi Luật Giáo dục đại học là, phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học xuất sắc và môi trường học thuật sáng tạo, liêm chính.
Luật hóa vị thế và định danh giảng viên
Theo ông Nguyễn Tiến Thảo - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT), chính sách đề xuất nêu trên nhằm luật hóa vị thế và định danh giảng viên đại học như lực lượng học thuật nòng cốt trong hệ thống giáo dục đại học. Theo đó, giảng viên không chỉ giảng dạy, mà còn là chủ thể của tri thức, đổi mới sáng tạo và kết nối xã hội, đóng vai trò trung tâm trong đào tạo, nghiên cứu, phục vụ cộng đồng và hội nhập quốc tế.
Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) sẽ quy định ngắn gọn, nguyên tắc và có chọn lọc về nhiệm vụ, quyền hạn của giảng viên trên cơ sở kế thừa Luật Giáo dục và dự thảo Luật Nhà giáo, nhưng có điểm nhấn riêng, bao gồm: Tham gia giảng dạy, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ; phát triển chuyên môn học thuật liên tục; tham gia hoạt động học thuật, phản biện xã hội, tư vấn chính sách…
Cùng đó, chính sách khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học xây dựng môi trường học thuật hiện đại, sáng tạo và liêm chính, thúc đẩy tự do học thuật đi đôi với trách nhiệm giải trình, đề cao giá trị minh bạch, trung thực trong giảng dạy và nghiên cứu.
Nhà nước có cơ chế thu hút, bồi dưỡng, đãi ngộ và phát triển giảng viên xuất sắc, nhất là ở các lĩnh vực then chốt, ngành đào tạo đặc thù, khu vực khó khăn hay trường đại học mới thành lập. Các trường được chủ động về cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm chức danh, trả lương theo năng lực và hiệu quả học thuật, gắn với chiến lược phát triển đội ngũ.
Chính sách này sẽ tạo nền tảng để hình thành đội ngũ giảng viên, nhà khoa học có bản sắc đại học, năng lực nghiên cứu, tinh thần đổi mới sáng tạo và đạo đức nghề nghiệp, đóng góp cho mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đại học, phát triển khoa học công nghệ và hội nhập tri thức toàn cầu.
Thực tiễn cho thấy việc thu hút nhà nghiên cứu, giảng viên giỏi đã khó, nhưng giữ chân họ còn khó hơn. TS Chu Đình Tới - Trưởng khoa Các khoa học ứng dụng, Giám đốc Trung tâm Y sinh và Sức khỏe cộng đồng, Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay, nhà trường đang triển khai nhiều chính sách thu hút giảng viên, nhà khoa học giỏi, trở thành nơi hội tụ các nhà khoa học xuất sắc và chuyên gia trong và ngoài nước. Ngoài các chính sách thu hút giảng viên, nhà khoa học xuất sắc và chuyên gia đến với trường còn bởi môi trường làm việc năng động, nhân văn, thấu hiểu và có sự chia sẻ.
Hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: VNU
Không chỉ là cơ chế, chính sách…
Chế độ đãi ngộ có tác dụng lớn trong việc thu hút người giỏi, nhưng TS Chu Đình Tới cho rằng, nếu chỉ chế độ cao vẫn chưa đủ giữ chân. Trong quá trình làm việc, việc giữ chân chuyên gia, giảng viên giỏi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách sử dụng, quản lý, môi trường làm việc, điều kiện làm việc để kích thích sự sáng tạo, khát khao cống hiến, tạo dựng sự gắn bó với cơ quan, tổ chức…
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Đăng Tính - Phó Giám đốc Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi tại TP Hồ Chí Minh cho rằng, phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học xuất sắc không chỉ là cơ chế, chính sách mà cần đến môi trường “dụng võ”. Thưởng nhiều tiền chưa chắc đã thu hút được giảng viên, nhà khoa học trẻ xuất sắc đầu quân về trường nếu không tạo dựng “đất dụng võ” đúng nghĩa.
Dù còn khá non trẻ nhưng PGS.TS Nguyễn Đăng Tính khẳng định, Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã khẳng định được vị thế đào tạo nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cho khu vực phía Nam.
Phân hiệu tập trung đào tạo kỹ sư và cán bộ kỹ thuật chuyên ngành thủy lợi, kỹ thuật xây dựng, tài nguyên nước, cơ sở hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền Nam. Với đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm và chất lượng, phân hiệu góp phần giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nhân lực chuyên môn tại khu vực này, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong các dự án thủy lợi lớn của quốc gia.
Phân hiệu đã xây dựng cơ chế chính sách đặc thù cho các nhà nghiên cứu. “Chúng tôi cũng đầu tư cho cán bộ, giảng viên tham gia hội nghị - hội thảo chung với nhóm nghiên cứu mạnh của các trường đại học; đồng thời “nhúng” giảng viên, nhà khoa học vào thực tiễn bằng cách tham gia các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản lý tài nguyên nước, phòng chống lũ lụt, xâm nhập mặn, và các vấn đề khác tại khu vực miền Nam, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long - nơi đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu.
“Thực tế cho thấy, các kết quả nghiên cứu từ phân hiệu đã góp phần vào quá trình xây dựng chính sách, giải pháp ứng phó với thách thức lớn trong quản lý tài nguyên nước và phòng chống thiên tai”, PGS.TS Nguyễn Đăng Tính cho hay.
Một trong những kết quả nổi bật của hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo là số lượng công bố khoa học trên các tạp chí uy tín quốc tế đã gia tăng mạnh mẽ. Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc, qua đó, thể hiện sự đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam trong việc phát triển nền tri thức của nhân loại, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao vị thế và tiềm lực khoa học công nghệ của quốc gia.
Cụ thể, theo cơ sở dữ liệu của Elsevier, tổng số công bố khoa học của Việt Nam trong danh mục Scopus năm 2013 khoảng 3.800 bài và năm 2022 gần 18.500 bài, tăng khoảng 5 lần, đưa xếp hạng của Việt Nam lên đứng thứ 5 trong khu vực ASEAN, đứng thứ 12 châu Á và thứ 45 trên thế giới về số lượng công bố quốc tế trên Scopus.
Bà Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho biết, xây dựng Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) trên nguyên tắc: Thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển giáo dục đại học; phù hợp Hiến pháp, kế thừa và khắc phục vướng mắc pháp lý trong thực tế; tăng cường quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình; đổi mới quản trị, nâng cao chất lượng, phục vụ cộng đồng; khuyến khích xã hội hóa, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số; tiếp cận xu thế quốc tế, phát triển giáo dục mở, học tập suốt đời.
Chuyến thực địa về địa phương của giảng viên, nhà khoa học Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi. Ảnh: HP
Luật hóa vị thế và định danh giảng viên
Theo ông Nguyễn Tiến Thảo - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT), chính sách đề xuất nêu trên nhằm luật hóa vị thế và định danh giảng viên đại học như lực lượng học thuật nòng cốt trong hệ thống giáo dục đại học. Theo đó, giảng viên không chỉ giảng dạy, mà còn là chủ thể của tri thức, đổi mới sáng tạo và kết nối xã hội, đóng vai trò trung tâm trong đào tạo, nghiên cứu, phục vụ cộng đồng và hội nhập quốc tế.
Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) sẽ quy định ngắn gọn, nguyên tắc và có chọn lọc về nhiệm vụ, quyền hạn của giảng viên trên cơ sở kế thừa Luật Giáo dục và dự thảo Luật Nhà giáo, nhưng có điểm nhấn riêng, bao gồm: Tham gia giảng dạy, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ; phát triển chuyên môn học thuật liên tục; tham gia hoạt động học thuật, phản biện xã hội, tư vấn chính sách…
Cùng đó, chính sách khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học xây dựng môi trường học thuật hiện đại, sáng tạo và liêm chính, thúc đẩy tự do học thuật đi đôi với trách nhiệm giải trình, đề cao giá trị minh bạch, trung thực trong giảng dạy và nghiên cứu.
Nhà nước có cơ chế thu hút, bồi dưỡng, đãi ngộ và phát triển giảng viên xuất sắc, nhất là ở các lĩnh vực then chốt, ngành đào tạo đặc thù, khu vực khó khăn hay trường đại học mới thành lập. Các trường được chủ động về cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm chức danh, trả lương theo năng lực và hiệu quả học thuật, gắn với chiến lược phát triển đội ngũ.
Chính sách này sẽ tạo nền tảng để hình thành đội ngũ giảng viên, nhà khoa học có bản sắc đại học, năng lực nghiên cứu, tinh thần đổi mới sáng tạo và đạo đức nghề nghiệp, đóng góp cho mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đại học, phát triển khoa học công nghệ và hội nhập tri thức toàn cầu.
Thực tiễn cho thấy việc thu hút nhà nghiên cứu, giảng viên giỏi đã khó, nhưng giữ chân họ còn khó hơn. TS Chu Đình Tới - Trưởng khoa Các khoa học ứng dụng, Giám đốc Trung tâm Y sinh và Sức khỏe cộng đồng, Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay, nhà trường đang triển khai nhiều chính sách thu hút giảng viên, nhà khoa học giỏi, trở thành nơi hội tụ các nhà khoa học xuất sắc và chuyên gia trong và ngoài nước. Ngoài các chính sách thu hút giảng viên, nhà khoa học xuất sắc và chuyên gia đến với trường còn bởi môi trường làm việc năng động, nhân văn, thấu hiểu và có sự chia sẻ.
Hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: VNU
Không chỉ là cơ chế, chính sách…
Chế độ đãi ngộ có tác dụng lớn trong việc thu hút người giỏi, nhưng TS Chu Đình Tới cho rằng, nếu chỉ chế độ cao vẫn chưa đủ giữ chân. Trong quá trình làm việc, việc giữ chân chuyên gia, giảng viên giỏi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách sử dụng, quản lý, môi trường làm việc, điều kiện làm việc để kích thích sự sáng tạo, khát khao cống hiến, tạo dựng sự gắn bó với cơ quan, tổ chức…
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Đăng Tính - Phó Giám đốc Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi tại TP Hồ Chí Minh cho rằng, phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học xuất sắc không chỉ là cơ chế, chính sách mà cần đến môi trường “dụng võ”. Thưởng nhiều tiền chưa chắc đã thu hút được giảng viên, nhà khoa học trẻ xuất sắc đầu quân về trường nếu không tạo dựng “đất dụng võ” đúng nghĩa.
Dù còn khá non trẻ nhưng PGS.TS Nguyễn Đăng Tính khẳng định, Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã khẳng định được vị thế đào tạo nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cho khu vực phía Nam.
Phân hiệu tập trung đào tạo kỹ sư và cán bộ kỹ thuật chuyên ngành thủy lợi, kỹ thuật xây dựng, tài nguyên nước, cơ sở hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền Nam. Với đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm và chất lượng, phân hiệu góp phần giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nhân lực chuyên môn tại khu vực này, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong các dự án thủy lợi lớn của quốc gia.
Phân hiệu đã xây dựng cơ chế chính sách đặc thù cho các nhà nghiên cứu. “Chúng tôi cũng đầu tư cho cán bộ, giảng viên tham gia hội nghị - hội thảo chung với nhóm nghiên cứu mạnh của các trường đại học; đồng thời “nhúng” giảng viên, nhà khoa học vào thực tiễn bằng cách tham gia các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản lý tài nguyên nước, phòng chống lũ lụt, xâm nhập mặn, và các vấn đề khác tại khu vực miền Nam, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long - nơi đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu.
“Thực tế cho thấy, các kết quả nghiên cứu từ phân hiệu đã góp phần vào quá trình xây dựng chính sách, giải pháp ứng phó với thách thức lớn trong quản lý tài nguyên nước và phòng chống thiên tai”, PGS.TS Nguyễn Đăng Tính cho hay.
Một trong những kết quả nổi bật của hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo là số lượng công bố khoa học trên các tạp chí uy tín quốc tế đã gia tăng mạnh mẽ. Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc, qua đó, thể hiện sự đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam trong việc phát triển nền tri thức của nhân loại, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong nghiên cứu khoa học, góp phần nâng cao vị thế và tiềm lực khoa học công nghệ của quốc gia.
Cụ thể, theo cơ sở dữ liệu của Elsevier, tổng số công bố khoa học của Việt Nam trong danh mục Scopus năm 2013 khoảng 3.800 bài và năm 2022 gần 18.500 bài, tăng khoảng 5 lần, đưa xếp hạng của Việt Nam lên đứng thứ 5 trong khu vực ASEAN, đứng thứ 12 châu Á và thứ 45 trên thế giới về số lượng công bố quốc tế trên Scopus.
Bà Nguyễn Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho biết, xây dựng Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) trên nguyên tắc: Thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển giáo dục đại học; phù hợp Hiến pháp, kế thừa và khắc phục vướng mắc pháp lý trong thực tế; tăng cường quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình; đổi mới quản trị, nâng cao chất lượng, phục vụ cộng đồng; khuyến khích xã hội hóa, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số; tiếp cận xu thế quốc tế, phát triển giáo dục mở, học tập suốt đời.
Đại học Quốc gia TPHCM: 5 năm thi đua đổi mới, vươn tầm quốc tế
GD&TĐ - Sau 5 năm triển khai phong trào thi đua gắn với chiến lược phát triển, Đại học Quốc gia TPHCM đã ghi dấu bằng những thành tựu nổi bật.
2025-08-15 06:45
Kiểm tra công tác quản lý nhà nước về giáo dục tại Cao Bằng
GD&TĐ - Đoàn công tác của Bộ GD&ĐT đề nghị Sở GD&ĐT tỉnh Cao Bằng đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn khi thực hiện chính quyền 2 cấp.
2025-08-15 06:44
Màng mỏng nano cho điện tử từ tính
GD&TĐ - Việc sử dụng màng mỏng đa lớp với cấu trúc nano xốp không chỉ giúp tối ưu hóa tương tác từ, mà còn nâng cao hiệu suất vận chuyển điện tử, đồng thời tiết kiệm chi phí và có thể ứng dụng trực tiếp tại Việt Nam.
2025-08-15 06:43
Nạn bắt nạt 'bám rễ' trong trường học Nhật Bản
GD&TĐ - Trường Trung học Koryo, Nhật Bản, rút lui khỏi giải đấu thể thao học đường nổi tiếng toàn quốc vì có dấu hiệu bạo lực học đường trong đội.
2025-08-15 06:42
TPHCM thông báo tuyển dụng hơn 6.000 giáo viên cho năm học mới
GD&TĐ - Sở GD&ĐT TPHCM công bố kế hoạch tuyển dụng giáo viên năm học 2025-2026 cho tất cả cấp học từ mầm non đến THPT.
2025-08-15 06:42
TRƯỜNG CAO ĐẲNG ĐẠI VIỆT SÀI GÒN: Ngôi trường năng động, thực học thực hành
GD&TĐ - Trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn khẳng định vị thế là một trong những cơ sở giáo dục nghề nghiệp hàng đầu tại TPHCM
2025-08-15 06:41
Giảng đường 4.0 ươm mầm những startup tương lai
GD&TĐ - Không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức, giảng đường ngày nay đã trở thành “vườn ươm” cho những ý tưởng đột phá.
2025-08-15 06:41
Trường học 160 tỷ đồng ở Quảng Ninh trước ngày khánh thành
GD&TĐ - Trường THCS Trọng Điểm được xây mới tại phường Hạ Long (Quảng Ninh), với quy mô 45 lớp học, tổng mức đầu tư 160 tỷ đồng từ ngân sách.
2025-08-15 06:38
Lạng Sơn lan tỏa nhiều điển hình tiên tiến đổi mới sáng tạo trong giáo dục
GD&TĐ - Ngày 15/8, Hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2020 - 2025 được tổ chức.
2025-08-15 06:37
Quảng Ninh tổ chức cuộc thi sáng tác, quảng bá về tư tưởng Hồ Chí Minh
(CLO) Tỉnh Quảng Ninh vừa chính thức phát động một cuộc thi quy mô lớn nhằm sáng tác và quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật và báo chí về chủ đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn liền với việc giáo dục cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
