Vào guồng dạy - học ngay tuần đầu năm học

Những lớp học đầu cấp được ưu tiên trong hướng dẫn phương pháp học tập, tạo không khí để học sinh có tâm thế tốt nhất trong hòa nhập với môi trường học tập, sinh hoạt mới.

Nỗ lực vận động học sinh vùng cao ra lớp

Những ngày đầu tháng 9, khi học sinh cả nước nô nức tựu trường, thì ở những địa bàn vùng sâu, xa, đồng bào dân tộc thiểu số, công tác vận động học sinh ra lớp đã và đang được các nhà trường, chính quyền và cộng đồng xã hội tích cực triển khai.

Tại Trường PTDTBT THCS Văn Lăng (xã Văn Lăng, Thái Nguyên) năm học 2025 - 2026, nhà trường có 377 học sinh, với 10 lớp học. Trong đó, học sinh là người dân tộc thiểu số chiếm tới 95%. Với đặc thù vùng miền, công tác duy trì sĩ số học sinh luôn là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường.

Bà Long Thị Anh - Hiệu trưởng cho biết: Từ tháng 8, Ban giám hiệu đã phân công giáo viên chủ nhiệm, tổ nội trú phối hợp cùng trưởng thôn, xóm để đến từng gia đình học sinh vận động học sinh đến trường. Trong ngày đi học đầu tiên sau kỳ nghỉ hè, nhà trường rà soát sĩ số từng lớp, nếu phát hiện học sinh vắng không lý do, giáo viên cùng thành viên tổ công tác sẽ lập tức đến nhà tìm hiểu nguyên nhân và kịp thời tuyên truyền, động viên.

“Với đặc thù học sinh dân tộc, nhiều em phải ở nhà trông em, phụ giúp nương rẫy nên công tác vận động cần phải kiên trì, bền bỉ, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và chính quyền địa phương để thay đổi nhận thức phụ huynh”, bà Long Thị Anh nhấn mạnh.

Khác với Văn Lăng, tại Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc (Thái Nguyên), nơi có gần 2.500 học sinh, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền và hỗ trợ học sinh ổn định nơi ăn ở từ đầu tháng 9, tỷ lệ học sinh ra lớp ngày đầu tiên đạt 100%. Bà Trần Thị Thanh Huệ - Phó Hiệu trưởng chia sẻ: “Học sinh có mặt tại trường từ đầu tháng 9 để ổn định chỗ ở, làm quen môi trường học tập, nắm rõ nội quy. Điều này giúp nhà trường duy trì được sĩ số học sinh sớm, tạo tâm thế sẵn sàng bước vào năm học mới”.

Còn tại Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Đức Hạnh (xã Cốc Pàng, tỉnh Cao Bằng), ông Hoàng Cao Cường - Hiệu trưởng cho biết: Để duy trì sĩ số chúng tôi phối hợp chặt chẽ với xã, xóm, đến tận nơi vận động học sinh đến trường. Một số học sinh ở quá xa, đường đi lại nguy hiểm, nhà trường đã cử giáo viên đến đón và bố trí nội trú cho các em”, ông Cường thông tin.

Theo ông Cường, nếu còn học sinh THCS chưa ra lớp thì chủ yếu do đã lập gia đình hoặc đi làm xa; học sinh tiểu học thì theo bố mẹ đi làm ăn. Với các trường hợp này, nhà trường sẽ tiếp tục phối hợp với địa phương kiên trì vận động.

Tại các địa bàn miền núi, vùng sâu, xa thuộc tỉnh Quảng Trị, công tác vận động học sinh đến trường dù còn nhiều khó khăn, nhưng với sự nỗ lực của cán bộ, giáo viên và học sinh đã nhanh chóng “bắt nhịp” học tập từ đầu năm.

Trường Tiểu học và THCS Hướng Việt (xã Hướng Lập, tỉnh Quảng Trị) có 356 học sinh thuộc 2 cấp học. Ngoài điểm trung tâm, trường có điểm khác tại thôn Trăng - Tà Puồng. Ông Võ Hoàng Anh - Hiệu trưởng chia sẻ: Hiện học sinh cơ bản đến trường học tập đầy đủ. Để đảm bảo sĩ số, trước đó giáo viên đến từng nhà vận động gia đình, học sinh. Với sự phối hợp của bộ đội biên phòng và chính quyền địa phương nên phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập.

Để giúp đỡ học sinh, ngoài cho mượn sách giáo khoa, vào đầu năm học trường kêu gọi hỗ trợ cho mỗi em 10 cuốn vở và bút, mực... để chia sẻ gánh nặng với phụ huynh. Ngoài ra, trường kêu gọi các tổ chức, cá nhân hảo tâm hỗ trợ về trang phục và các vật dụng thiết yếu. Bộ đội biên phòng cũng nhận đỡ đầu học sinh khó khăn. Với sự nỗ lực của nhà trường, thầy cô và các ngành… công tác duy trì sĩ số đầu năm học cơ bản được thực hiện tốt.

Học sinh Trường THPT Kim Ngọc, tỉnh Phú Thọ trong giờ học trên lớp sáng 8/9. Ảnh: NTCC

Ổn định nền nếp, nội quy trường lớp

Với hơn 2.000 học sinh đang theo học, nhà giáo Cao Thị Lan Hương - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yên Nghĩa (Yên Nghĩa, Hà Nội) nhấn mạnh, ngay buổi học đầu tiên năm học mới, nhà trường chuẩn bị các điều kiện tốt nhất giúp học sinh bắt nhịp với nếp học tập, giờ ăn, ngủ để phụ huynh yên tâm. Giáo viên chủ nhiệm luôn sát sao tình hình chuyên cần của lớp và báo cáo hàng ngày.

“Giáo viên chủ nhiệm các lớp thường xuyên thông tin, trao đổi với phụ huynh về những việc cần chuẩn bị cho con trước giờ học ngày hôm sau. Trong đó có vấn đề sách vở, đồng phục, giờ vào lớp - giờ tan học, cách sắp xếp xe trước cổng trường khi đón học sinh… Tất cả nhằm mục tiêu tạo thói quen chấp hành kỷ luật, nền nếp trường lớp cho các em từ những buổi học đầu tiên”, nhà giáo Cao Thị Lan Hương trao đổi thêm.

Là hoạt động thường niên được thực hiện ngay sau khai giảng, sáng 8/9, Trường THCS Chương Dương (Hồng Hà, Hà Nội) tổ chức cho học sinh ký cam kết tuân thủ các quy định của pháp luật và nội quy của nhà trường.

Bà Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng khẳng định, điều này có ý nghĩa quan trọng và góp phần nâng cao nhận thức cho học sinh, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, kỷ cương, thân thiện, hạnh phúc; đồng thời giúp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội và bạo lực học đường.

Lễ ký kết được thực hiện giữa 4 bên: Nhà trường - Công an phường Hồng Hà - Ban đại diện cha mẹ học sinh - học sinh. Các bên thống nhất cam kết tuân thủ pháp luật, đảm bảo an toàn giao thông, an toàn mạng, nói không với thuốc lá điện tử, chất cấm, pháo nổ; thực hiện nghiêm túc nội quy, góp phần xây dựng môi trường học tập lành mạnh.

Học sinh lớp 6, Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm giao lưu với chuyên gia trong chuyên đề sinh hoạt đầu năm học. Ảnh: NTCC

Nhà giáo Phan Thị Hằng Hải - Hiệu trưởng Trường THPT Kim Ngọc (Phú Thọ) chia sẻ, để ổn định nền nếp ngay đầu năm học, trong những buổi sinh hoạt đầu tiên tựu trường, nhà trường đã tổ chức một số giờ ngoại khoá giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh; trong đó chú trọng đến giáo dục ý thức kỷ luật, học sinh các lớp cùng xây dựng nội quy cho lớp học và cam kết thực hiện nghiêm túc.

Bên cạnh đó, Đoàn Thanh niên, Ban An toàn trường học cùng tích cực phối hợp việc giáo dục ý thức, nền nếp học sinh như: Thực hiện phân luồng đảm bảo an toàn giao thông từ cổng trường trước và sau mỗi buổi học; kiểm tra việc đi xe theo đúng quy định; các quy tắc về đồng phục, giờ giấc, điểm danh khuôn mặt… Tiết học đầu tiên trong buổi sáng nay (8/9) là tiết học Kỹ năng sống do giáo viên chủ nhiệm dạy cũng nhắc lại những quy tắc trên để các em nắm vững.

Ông Trần Xuân Linh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS A Túc (xã Lìa) cho biết, dù đầu năm nhưng việc dạy và học ở nhà trường đã đi vào ổn định. Năm học 2025 - 2026, Trường Tiểu học và THCS A Túc có khoảng 605 học sinh của 2 bậc, trong đó Tiểu học khoảng 400 em và THCS hơn 200 em.

Để duy trì sĩ số, nhà trường đã phân công giáo viên đến từng nhà để vận động, động viên và nhắc nhở học sinh. Đối với những lớp khó, đông học sinh, trường cử thêm giáo viên hỗ trợ. Nhờ công tác chủ động kết hợp với tổ chức các hoạt động đầu năm đã góp phần thu hút các em đến trường.

Theo ông Linh, trường có đa số học sinh Vân Kiều, hoàn cảnh khó khăn nên trường đã vận động các nguồn để trao tặng xe đạp cho các em ở xa, hỗ trợ vở viết, bút mực, cặp sách, sách giáo khoa... để chia sẻ với các em. Một số tổ chức cũng hỗ trợ máy tính cho trường để nâng cao hoạt động dạy học. Trường đã chủ động xây dựng chương trình và chỉ đạo các giáo viên tập trung công tác chuyên môn, đảm bảo nền nếp dạy học nghiêm túc.

Giáo viên Trường Tiểu học và THCS A Túc (Quảng Trị) đến nhà vận động học sinh. Ảnh: Đăng Đức

Chống sốc cho học sinh đầu cấp

Những tiết học đầu tiên của khối 1, Trường Tiểu học Tiểu La (phường An Hải, TP Đà Nẵng), trong tổ chức các hoạt động, giáo viên lồng ghép trò chơi theo mô hình học thông qua chơi.

Bà Lê Thị Nga - Hiệu trưởng cho biết: “Các phương pháp dạy học tích cực được giáo viên sử dụng phù hợp với môn học và nội dung kiến thức để các em có thể thích nghi với môi trường học tập chuyển từ chơi là chủ yếu sang học chủ yếu. Mục tiêu của nhà trường là làm sao để những bài học đầu tiên, các em không sợ học mà háo hức với việc tìm hiểu, khám phá kiến thức mới”.

Trước khai giảng, học sinh khối lớp Một đã có 3 ngày tập làm quen với các khu vực trong trường học, nhất là dãy nhà vệ sinh, phòng y tế, phòng làm việc của thầy cô ban giám hiệu để có thể hỗ trợ những tình huống khẩn cấp. Các em cũng được làm quen với thời gian của một tiết học, cách tập trung khi ngồi học, tư thế ngồi viết, giờ giấc, nền nếp lớp học, cách tự phục vụ bản thân và vệ sinh cá nhân...

Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Hòa Khánh, TP Đà Nẵng) tổ chức chuyên đề “Khám phá hành trình mới” cho học sinh và phụ huynh khối lớp 6 do giảng viên khoa Tâm lý giáo dục của Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng trình bày.

Ông Bùi Duy Quốc - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm chia sẻ: “Học sinh sẽ có sự chuẩn bị tâm thế để sớm hòa nhập với môi trường học tập mới, có những hình dung ban đầu về thay đổi trong phương pháp học tập, các môn học mới, cách ghi chép bài vở...

Với phụ huynh, có những chuẩn bị đúng để đồng hành cùng con trong giai đoạn chuyển cấp mà với một số em, sẽ gặp không ít khó khăn do không điều chỉnh kịp thời cách học. Phụ huynh bắt đầu quan sát những môn học thế mạnh của con cũng như nghề nghiệp mơ ước để có sự định hướng ban đầu cho phù hợp”.

Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm lưu ý với phụ huynh không phải cứ đăng ký cho con học thêm nhiều môn là hỗ trợ tốt học tập của con. “Việc học phải cân bằng được giữa học chính khóa và học thêm để học sinh có thời gian tự học ở nhà.

Quan điểm và phương pháp kiểm tra, đánh giá của Chương trình GDPT 2018 đã khác so với trước đây, nếu học sinh chỉ học tủ, luyện đề... mà không rèn khả năng vận dụng, tư duy... thì khó đạt được điểm cao, do vậy, cần có thời gian tự học, tự chuyển hóa kiến thức thành kỹ năng”.

Ông Bùi Duy Quốc - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Hòa Khánh, TP Đà Nẵng): “Trong những tiết học đầu tiên của bộ môn, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh phương pháp học tập, cách ghi vở..., số lượng bài kiểm tra, hình thức kiểm tra, những lưu ý về ký hiệu các kiến thức trọng tâm của bài.
Các em phải chú ý ghi nhớ để áp dụng phù hợp cho từng môn. Về phía giáo viên, nhà trường lưu ý các thầy cô cần có sự hướng dẫn tỉ mỉ, những bài đầu tiên có thể “đi chậm” lại, có sự bao quát trong quan sát lớp học và hướng dẫn học sinh cách ghi chép”.

Cô và trò Trường Tiểu học Yên Nghĩa (Yên Nghĩa, Hà Nội) trong giờ sinh hoạt dưới cờ. Ảnh: Đình Tuệ

Nỗ lực vận động học sinh vùng cao ra lớp

Ổn định nền nếp, nội quy trường lớp

Chống sốc cho học sinh đầu cấp

Ông Bùi Duy Quốc - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Hòa Khánh, TP Đà Nẵng): “Trong những tiết học đầu tiên của bộ môn, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh phương pháp học tập, cách ghi vở..., số lượng bài kiểm tra, hình thức kiểm tra, những lưu ý về ký hiệu các kiến thức trọng tâm của bài.
Các em phải chú ý ghi nhớ để áp dụng phù hợp cho từng môn. Về phía giáo viên, nhà trường lưu ý các thầy cô cần có sự hướng dẫn tỉ mỉ, những bài đầu tiên có thể “đi chậm” lại, có sự bao quát trong quan sát lớp học và hướng dẫn học sinh cách ghi chép”.