Giáo viên ở Cà Mau sử dụng AI bảo tồn và phát huy di sản truyện Bác Ba Phi

“Khoác áo mới” cho những câu chuyện xưa

Bác Ba Phi tên thật là Nguyễn Long Phi (1884 - 1964) là Nghệ nhân dân gian, được đánh giá là hiện tượng văn hóa độc đáo của vùng đất Cà Mau nói riêng, Nam Bộ nói chung.

Những chuyện kể của ông không chỉ hóm hỉnh, hài hước, giải trí, lôi cuốn người nghe, người đọc, tạo cảm giác lạc quan, vui tươi, mà còn giúp hiểu thêm về hành trình đi khẩn hoang, mở cõi vùng đất Phương Nam của các bậc tiền nhân.

Giai thoại về Bác Ba Phi đã được tỉnh Cà Mau đưa vào danh mục 40 di sản văn hoá phi vật thể trên địa bàn tỉnh để các ngành, địa phương bảo tồn, phát huy các giá trị và thực hiện quản lý theo quy định của pháp luật.

Thế nhưng, trong bối cảnh hiện đại hóa, những câu chuyện tiếu lâm, hóm hỉnh và đầy trí tuệ của Bác Ba Phi đang đứng trước nguy cơ mai một. Các phương pháp bảo tồn truyền thống như truyền miệng hay sách vở đôi khi gặp khó khăn trong việc tiếp cận và thu hút thế hệ trẻ.

Trang TikTok truyện BacBaPhiAI của cô Tuyền và cô Ngân.

Xuất phát từ thực tế trên, cô Phan Ngọc Tuyền, giảng viên Khoa Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau và cô Võ Thị Tuyết Ngân, giảng viên Khoa Tiếng Anh - Công nghệ thông tin - Du lịch, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau đã tận dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là ứng dụng AI để tạo ra các video clip sinh động, hấp dẫn không chỉ giúp lưu giữ các câu chuyện kể của Bác Ba Phi một cách bền vững mà còn góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa đến với giới trẻ và cộng đồng một cách hiệu quả hơn.

“Tôi thấy thế hệ trẻ ngày nay ít đọc sách mà thường sử dụng điện thoại, thiết bị công nghệ, tham gia mạng xã hội, vì thế giải pháp giúp các bạn tiếp cận kiến thức, tìm hiểu các giá trị văn hóa, lịch sử hiệu quả nhất là ứng dụng công nghệ, tạo ra những video clip thu hút, để các bạn có thể nghe và nhìn, giúp nhớ lâu hơn.

Điều quan trọng là mình phải tạo ra được những video phù hợp, “khoác chiếc áo mới” cho những câu chuyện xưa, làm sống lại những giá trị văn hóa tưởng chừng đã ngủ quên”, cô Phan Ngọc Tuyền chia sẻ.

Cô Phan Ngọc Tuyền lan tỏa kênh TikTok truyện Bác Ba Phi AI đến sinh viên.

“Những câu chuyện của Bác Ba Phi chủ yếu được lưu truyền qua lời kể, nên thường bị "tam sao thất bản". Do đó, việc kiểm soát chặt chẽ để AI không tạo ra những nội dung sai lệch so với tinh thần gốc là vô cùng quan trọng.

Rất may, trong quá trình làm việc, nhóm luôn nhận được sự tham gia hỗ trợ cố vấn liên tục từ các chuyên gia về văn hóa dân gian để đảm bảo tính xác thực cho sản phẩm, dung hòa giữa công nghệ AI hiện đại và việc bảo tồn những nét đặc trưng, mộc mạc của văn hóa vùng đất U Minh và con người Nam Bộ", cô Phan Ngọc Tuyền chia sẻ thêm.

Phát triển dự án

Nhờ sự sáng tạo nhưng cẩn trọng mà hai giảng viên trường nghề ở Cà Mau đã tạo được tính sinh động, vui nhộn nhưng chính xác cao cho từng câu chuyện Bác Ba Phi sau khi được dựng thành video clip. Không chỉ thế, cô Tuyền và cô Ngân còn lập một kênh TikTok chuyện Bác Ba Phi AI thu hút giới trẻ theo dõi, đặc biệt là học sinh, sinh viên.

Sinh viên thích thú xem những câu chuyện kể Bác Ba Phi có sử dụng công nghệ AI.

Phạm Minh Thường, lớp Trung cấp Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau cho hay, trước kia, em có đọc truyện Bác Ba Phi và nghe trên các nền tảng trực tuyến nhưng chưa được xem hình ảnh cụ thể của AI. Lúc đó, cảm thấy có chút nhàm chán. Nhưng khi xem những video clip kể chuyện Bác Ba Phi làm từ phần mềm AI em cảm thấy rất sinh động, hấp dẫn nên thường xuyên xem. Sau khi xem em cảm thấy tinh thần thoải mái, vui vẻ, lạc quan hơn, giảm bớt căng thẳng, áp lực học tập.

Một mẫu chuyện Bác Ba Phi được dựng thành Video clip bằng công nghệ AI.

“Em rất thích nghe những câu chuyện của Bác Ba Phi như: Tàu rùa; Câu ếch; Rắn tát cá; Nếp dẻo; Cọp xay lúa, Bẫy lưỡi nai… em thấy những câu chuyện này không chỉ hài hước, hóm hỉnh mà còn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, cho thấy sản vật trù phú của quê hương, thể hiện trí tuệ của người xưa trong việc ứng phó môi trường thiên nhiên, điều kiện sống khắc nghiệt.

Nay được xem những câu chuyện Bác Ba Phi qua phần mềm AI em cảm thấy thật mới lạ, thích thú, em đã xem gần hết các video clip và lan tỏa đến nhiều người”, bạn trẻ Trần Thị Gia Hân hào hứng nói.

Cô Phan Ngọc Tuyền cho hay, nhóm có kế hoạch trong thời gian tới sẽ phát triển dự án này theo nhiều hướng sâu rộng hơn để không chỉ bản thân mà tất cả các sinh viên cũng có thể tự tạo ra được các video clip và bổ sung cho kênh TikTok truyện Bác Ba Phi thêm phong phú, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể địa phương.

“Sau khi xây dựng hoàn thành các câu chuyện Bác Ba Phi, nhóm sẽ xây dựng tiếp các câu chuyện văn hoá dân gian, tạo ra một kho tàng văn hoá phi vật thể. Trong tương lai, chúng tôi sẽ sử dụng công nghệ thực tế ảo và công nghệ thực tế tăng cường để giúp người xem có được những trải nghiệm sinh động hơn.
Cũng trên nền tảng đó, nhóm tác giả cũng sẽ xây dựng những chatbot AI để giúp người dùng có thể trải nghiệm và trao đổi với các nhân vật trong các câu chuyện và có thể tạo ra các game giáo dục dựa trên nền tảng các câu chuyện, các kho tàng ảo để học viên thực tập và trải nghiệm”, Cô Võ Thị Tuyết Ngân, Giảng viên Khoa Tiếng Anh - Công nghệ thông tin - Du lịch, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau thông tin.

Cô Phan Ngọc Tuyền lan tỏa kênh TikTok truyện Bác Ba Phi đến sinh viên.

“Khoác áo mới” cho những câu chuyện xưa

Phát triển dự án

“Sau khi xây dựng hoàn thành các câu chuyện Bác Ba Phi, nhóm sẽ xây dựng tiếp các câu chuyện văn hoá dân gian, tạo ra một kho tàng văn hoá phi vật thể. Trong tương lai, chúng tôi sẽ sử dụng công nghệ thực tế ảo và công nghệ thực tế tăng cường để giúp người xem có được những trải nghiệm sinh động hơn.
Cũng trên nền tảng đó, nhóm tác giả cũng sẽ xây dựng những chatbot AI để giúp người dùng có thể trải nghiệm và trao đổi với các nhân vật trong các câu chuyện và có thể tạo ra các game giáo dục dựa trên nền tảng các câu chuyện, các kho tàng ảo để học viên thực tập và trải nghiệm”, Cô Võ Thị Tuyết Ngân, Giảng viên Khoa Tiếng Anh - Công nghệ thông tin - Du lịch, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau thông tin.