Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân trên sân khấu Góp phần tôn vinh và kết nối hiệu quả với nhân dân

GD&TĐ - Bằng hình thức sân khấu hóa, hình tượng người chiến sĩ công an đã được phản ánh một cách chân thực, sinh động và sâu sắc.



Cùng với các loại hình nghệ thuật khác, hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân trên sân khấu được khắc họa khá sinh động, rõ nét; từ đó góp phần tôn vinh, lan tỏa cũng như kết nối hiệu quả với nhân dân.

Đó là nhận định của các văn nghệ sĩ tại Hội thảo “Sân khấu với hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” vừa được Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).

Đề tài hấp dẫn

NSND Thanh Trầm, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật, Hội Sân khấu Hà Nội cho rằng, công việc của người chiến sĩ công an luôn là đề tài hấp dẫn với sân khấu nói riêng và văn học nghệ thuật nói chung. Công an không chỉ bắt tội phạm, đánh án mà đằng sau những công việc chuyên môn rất khô khan ấy họ cũng là những con người với đủ nỗi lo toan cuộc sống thường ngày, với những cám dỗ vật chất mà nếu không có bản lĩnh thì sẽ rất khó vượt qua...

Bởi vậy, bằng hình thức sân khấu hóa, hình tượng người chiến sĩ công an đã được phản ánh một cách chân thực, sinh động và sâu sắc. Trong đó có nhiều tác phẩm ca ngợi sự đóng góp của lực lượng này trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc qua các thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đổi mới đất nước; sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bác Hồ với Công an nhân dân...

“Nhiều vở diễn ca ngợi sự hy sinh, những tấm gương tiêu biểu của lực lượng công an nhân dân trong mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Đặc biệt, trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình vào kỷ nguyên mới, sân khấu về hình tượng người chiến sĩ công an nắm bắt được hơi thở của đời sống, phản ánh những chuyển đổi mạnh mẽ của lực lượng công an nhân dân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, bà Trầm nhấn mạnh.

NSND Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội thì dẫn chứng từ Liên hoan sân khấu về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” đã đem đến cho công chúng cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn ở nhiều góc độ về công việc và cuộc sống, những hy sinh, vất vả của người chiến sĩ công an, từ đó làm cho nhân dân hiểu hơn, tin tưởng hơn, gần gũi hơn và tham gia tích cực cùng lực lượng công an trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Tác giả Cao Giáng Hương cũng đánh giá qua từng vai diễn được dàn dựng từ những câu chuyện thực tế, dung dị của người chiến sĩ công an nhân dân đã truyền tới người thưởng thức những cảm xúc mạnh mẽ, từ đó góp phần làm giàu đẹp về hình ảnh, bừng sáng lan tỏa, kết nối hiệu quả tình cảm người chiến sĩ công an với nhân dân.

“Đồng thời từ sự lan tỏa này góp phần giáo dục, phổ cập pháp luật, tuyên truyền nâng cao ý thức cảnh giác cho nhân dân, trước những âm mưu hoạt động chống phá Nhà nước của các thế lực thù địch. Người dân nâng cao cảnh giác, phát giác các tội phạm, với ý thức cao, góp phần xây dựng sự bình yên trong cuộc sống”, bà Hương bày tỏ.



Cần đi vào chiều sâu

Dù đồng tình rằng, nhiều tác phẩm sân khấu có giá trị tuyên truyền định hướng phản ánh về mặt trận bảo vệ an ninh trật tự phục vụ cho đất nước trong nhiều thời kỳ của 80 năm qua, nhưng trong bài tham luận gửi đến hội thảo tác giả Hoàng Thanh Du vẫn trăn trở những vở diễn ấy “mới dừng lại ở lăng kính tuyên truyền bề nổi của việc xây dựng hình tượng chiến sĩ Công an nhân dân”.

Ông Du dẫn chứng: Các vở diễn hướng về xây dựng hình tượng này gần đây “đa phần chỉ diễn ra một chiều: Đề cao nghiệp vụ, tinh thần không nhân nhượng với cái xấu để bảo vệ cuộc sống bình yên... nhưng chưa thuyết phục, chưa đủ lòng tin của người xem về điều mà tác phẩm đó mang lại”.

Từ đây, ông cho rằng đã đến lúc phải thay đổi tư duy khi đề cập đến chủ đề cần phải tuyên truyền rộng rãi thì “phải thực về cuộc sống, sâu về ý nghĩa và đặc biệt phải bằng lăng kính của hôm nay để xử lý các sự kiện mà trong vở diễn nhắc đến để người xem tin rằng điều tác phẩm đề cập đang xảy ra với cuộc sống của họ và của những người thân của họ”.

NSND Thanh Trầm cũng trao đổi về việc viết thế nào để hấp dẫn người xem, người nghe về hình tượng này lại không dễ. Nhất là, với loại hình sân khấu vốn mang tính ước lệ thì lại càng khó bởi kịch bản hay nhưng đạo diễn “non tay”, diễn viên diễn không tới thì sẽ thành hô hào khẩu hiệu và khó hấp dẫn khán giả vốn ngày càng khó tính.

Thêm nữa, đề tài này vốn mang màu sắc chính luận, dễ khô cứng nếu tiếp cận theo lối mòn tuyên truyền một chiều. Vì vậy, theo bà Trầm, tác giả phải hiểu sâu những đặc thù nghề nghiệp của lực lượng Công an nhân dân, sân khấu cần mở ra những câu chuyện đời thực, khai thác chiều sâu tâm lý, bản lĩnh nghề nghiệp và cả những giằng xé nội tâm của người chiến sĩ trong thời bình.

“Không chỉ có những cuộc đấu tranh, những thủ thuật nghiệp vụ, các vở diễn còn phải phản ánh được nhiều khúc mắc, trăn trở sâu thẳm nhất của người chiến sĩ công an với nghề, với gia đình. Bên cạnh đó, phải làm sao để thấy được hình ảnh người chiến sĩ công an rất đời, rất con người, cũng có những cảm xúc, trăn trở, đau khổ; có lúc phải đứng trước nhiều sự lựa chọn quyết định về cuộc đời mình, để không sa ngã, không sai sót”, NSND Thanh Trâm lưu ý.

Từ kinh nghiệm của người có kịch bản “Tái sinh” và “Sấm dậy cửa Lạch Hới” giành Huy chương Vàng tại các Liên hoan sân khấu về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân”, tác giả Nguyễn Toàn Thắng chia sẻ: “Sự dũng cảm của công an Việt Nam nếu để thể hiện cho đúng nhất, thì phải ở đầu óc chiến lược chứ không phải là những trò đuổi bắt, những màn đấu súng gay cấn. Những tính toán đến nhỏ nhất của ngành công an đều phải được tái hiện một cách tinh tế. Chỉ cần làm những điều đó thật tốt, thì bản thân tác phẩm sân khấu ấy đã rất hấp dẫn”.



Cùng với các loại hình nghệ thuật khác, hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân trên sân khấu được khắc họa khá sinh động, rõ nét; từ đó góp phần tôn vinh, lan tỏa cũng như kết nối hiệu quả với nhân dân.

Đó là nhận định của các văn nghệ sĩ tại Hội thảo “Sân khấu với hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” vừa được Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025).

Đề tài hấp dẫn

NSND Thanh Trầm, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật, Hội Sân khấu Hà Nội cho rằng, công việc của người chiến sĩ công an luôn là đề tài hấp dẫn với sân khấu nói riêng và văn học nghệ thuật nói chung. Công an không chỉ bắt tội phạm, đánh án mà đằng sau những công việc chuyên môn rất khô khan ấy họ cũng là những con người với đủ nỗi lo toan cuộc sống thường ngày, với những cám dỗ vật chất mà nếu không có bản lĩnh thì sẽ rất khó vượt qua...

Bởi vậy, bằng hình thức sân khấu hóa, hình tượng người chiến sĩ công an đã được phản ánh một cách chân thực, sinh động và sâu sắc. Trong đó có nhiều tác phẩm ca ngợi sự đóng góp của lực lượng này trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc qua các thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ đổi mới đất nước; sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bác Hồ với Công an nhân dân...

“Nhiều vở diễn ca ngợi sự hy sinh, những tấm gương tiêu biểu của lực lượng công an nhân dân trong mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Đặc biệt, trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình vào kỷ nguyên mới, sân khấu về hình tượng người chiến sĩ công an nắm bắt được hơi thở của đời sống, phản ánh những chuyển đổi mạnh mẽ của lực lượng công an nhân dân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, bà Trầm nhấn mạnh.

NSND Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội thì dẫn chứng từ Liên hoan sân khấu về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” đã đem đến cho công chúng cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn ở nhiều góc độ về công việc và cuộc sống, những hy sinh, vất vả của người chiến sĩ công an, từ đó làm cho nhân dân hiểu hơn, tin tưởng hơn, gần gũi hơn và tham gia tích cực cùng lực lượng công an trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Tác giả Cao Giáng Hương cũng đánh giá qua từng vai diễn được dàn dựng từ những câu chuyện thực tế, dung dị của người chiến sĩ công an nhân dân đã truyền tới người thưởng thức những cảm xúc mạnh mẽ, từ đó góp phần làm giàu đẹp về hình ảnh, bừng sáng lan tỏa, kết nối hiệu quả tình cảm người chiến sĩ công an với nhân dân.

“Đồng thời từ sự lan tỏa này góp phần giáo dục, phổ cập pháp luật, tuyên truyền nâng cao ý thức cảnh giác cho nhân dân, trước những âm mưu hoạt động chống phá Nhà nước của các thế lực thù địch. Người dân nâng cao cảnh giác, phát giác các tội phạm, với ý thức cao, góp phần xây dựng sự bình yên trong cuộc sống”, bà Hương bày tỏ.



Cần đi vào chiều sâu

Dù đồng tình rằng, nhiều tác phẩm sân khấu có giá trị tuyên truyền định hướng phản ánh về mặt trận bảo vệ an ninh trật tự phục vụ cho đất nước trong nhiều thời kỳ của 80 năm qua, nhưng trong bài tham luận gửi đến hội thảo tác giả Hoàng Thanh Du vẫn trăn trở những vở diễn ấy “mới dừng lại ở lăng kính tuyên truyền bề nổi của việc xây dựng hình tượng chiến sĩ Công an nhân dân”.

Ông Du dẫn chứng: Các vở diễn hướng về xây dựng hình tượng này gần đây “đa phần chỉ diễn ra một chiều: Đề cao nghiệp vụ, tinh thần không nhân nhượng với cái xấu để bảo vệ cuộc sống bình yên... nhưng chưa thuyết phục, chưa đủ lòng tin của người xem về điều mà tác phẩm đó mang lại”.

Từ đây, ông cho rằng đã đến lúc phải thay đổi tư duy khi đề cập đến chủ đề cần phải tuyên truyền rộng rãi thì “phải thực về cuộc sống, sâu về ý nghĩa và đặc biệt phải bằng lăng kính của hôm nay để xử lý các sự kiện mà trong vở diễn nhắc đến để người xem tin rằng điều tác phẩm đề cập đang xảy ra với cuộc sống của họ và của những người thân của họ”.

NSND Thanh Trầm cũng trao đổi về việc viết thế nào để hấp dẫn người xem, người nghe về hình tượng này lại không dễ. Nhất là, với loại hình sân khấu vốn mang tính ước lệ thì lại càng khó bởi kịch bản hay nhưng đạo diễn “non tay”, diễn viên diễn không tới thì sẽ thành hô hào khẩu hiệu và khó hấp dẫn khán giả vốn ngày càng khó tính.

Thêm nữa, đề tài này vốn mang màu sắc chính luận, dễ khô cứng nếu tiếp cận theo lối mòn tuyên truyền một chiều. Vì vậy, theo bà Trầm, tác giả phải hiểu sâu những đặc thù nghề nghiệp của lực lượng Công an nhân dân, sân khấu cần mở ra những câu chuyện đời thực, khai thác chiều sâu tâm lý, bản lĩnh nghề nghiệp và cả những giằng xé nội tâm của người chiến sĩ trong thời bình.

“Không chỉ có những cuộc đấu tranh, những thủ thuật nghiệp vụ, các vở diễn còn phải phản ánh được nhiều khúc mắc, trăn trở sâu thẳm nhất của người chiến sĩ công an với nghề, với gia đình. Bên cạnh đó, phải làm sao để thấy được hình ảnh người chiến sĩ công an rất đời, rất con người, cũng có những cảm xúc, trăn trở, đau khổ; có lúc phải đứng trước nhiều sự lựa chọn quyết định về cuộc đời mình, để không sa ngã, không sai sót”, NSND Thanh Trâm lưu ý.

Từ kinh nghiệm của người có kịch bản “Tái sinh” và “Sấm dậy cửa Lạch Hới” giành Huy chương Vàng tại các Liên hoan sân khấu về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân”, tác giả Nguyễn Toàn Thắng chia sẻ: “Sự dũng cảm của công an Việt Nam nếu để thể hiện cho đúng nhất, thì phải ở đầu óc chiến lược chứ không phải là những trò đuổi bắt, những màn đấu súng gay cấn. Những tính toán đến nhỏ nhất của ngành công an đều phải được tái hiện một cách tinh tế. Chỉ cần làm những điều đó thật tốt, thì bản thân tác phẩm sân khấu ấy đã rất hấp dẫn”.