Thông tư được ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu phát hiện, bồi dưỡng học sinh có năng khiếu và đam mê với các lĩnh vực chuyên sâu; đồng thời cụ thể hóa định hướng phát triển giáo dục mũi nhọn theo tinh thần của Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Luật Giáo dục 2019 và Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Thông tư có hiệu lực từ 15/10/2025.
Đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục mũi nhọn trong bối cảnh đổi mới
Luật Giáo dục năm 2019 và Chương trình giáo dục phổ thông 2018 xác định giáo dục chuyên là một bộ phận quan trọng trong hệ thống giáo dục phổ thông, nhằm phát triển năng khiếu về một số môn học trên cơ sở bảo đảm giáo dục phổ thông toàn diện, tạo nguồn đào tạo nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
Tuy nhiên, hiện nay, chưa có văn bản quy phạm pháp luật riêng quy định cụ thể nội dung chương trình nâng cao các môn chuyên, đảm bảo thống nhất trong tổ chức giảng dạy giữa các địa phương và cơ sở giáo dục.
Trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phát triển nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là nguồn nhân lực có năng khiếu, trình độ chuyên sâu ngày càng trở nên cấp thiết.
Trường THPT chuyên là nơi đào tạo học sinh có năng lực vượt trội, có khả năng tham gia các sân chơi trí tuệ trong nước và quốc tế. Việc ban hành chương trình giáo dục nâng cao là nền tảng để đảm bảo chất lượng, tính đồng bộ và định hướng chiến lược dài hạn cho giáo dục mũi nhọn.
Do đó, ban hành chương trình chính thức với định hướng rõ ràng là bước cần thiết để chuẩn hóa, nâng cao chất lượng và đảm bảo công bằng trong giáo dục chuyên trên cả nước.
Định hướng học sinh chuyên trong khai thác, sử dụng trí tuệ nhân tạo
Thông tư gồm chương trình giáo dục nâng cao của 15 môn học được giảng dạy tại trường THPT chuyên, cụ thể:
Chương trình giáo dục nâng cao các môn chuyên được xây dựng theo nguyên tắc nâng cao từ chương trình môn học quy định tại Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, không bao gồm các nội dung mở rộng ngoài đơn vị nội dung kiến thức môn học, tiếp cận quốc tế, đổi mới liên tục theo xu hướng tiếp cận của thế giới.
Nội dung môn học chứa đựng những chuyên đề tiếp cận nội dung quốc gia và quốc tế quan tâm, đáp ứng yêu cầu đào tạo mũi nhọn, lựa chọn nhân tài, đáp ứng cuộc thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế.
Thời lượng dành cho dạy học nội dung giáo dục nâng cao các môn chuyên được quy định như sau: Môn Ngữ văn và Toán: 70 tiết/năm học; môn Lịch sử, Địa lí, Vật lí, Hóa học, Sinh học và Tin học: 52 tiết/năm học; môn Tiếng Anh, Tiếng Đức, Tiếng Nga, Tiếng Pháp, Tiếng Trung Quốc, Tiếng Hàn và Tiếng Nhật: 70 tiết/năm học.
Chương trình giáo dục nâng cao các môn chuyên có nội dung bắt buộc và nội dung lựa chọn bắt buộc chiếm tỷ lệ khoảng 20% thời lượng chương trình giáo dục nâng cao.
Chương trình tăng cường nội dung thực hành, thí nghiệm đối với môn khoa học tự nhiên tại từng chủ đề, đẩy mạnh khai thác công nghệ thông tin và định hướng học sinh chuyên trong khai thác, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI); tăng cường yêu cầu hướng dẫn tự học, năng lực sáng tạo giải quyết vấn đề và chú trọng những kỹ năng hướng đến phát triển các năng lực tư duy của học sinh theo đặc thù môn học
Cấu trúc chương trình rõ ràng, tạo điều kiện cho giáo viên lập kế hoạch giảng dạy. Kiến thức trong chương trình cốt lõi, chuyên đề học tập (quy định tại Chương trình giáo dục phổ thông 2018) và chuyên đề giáo dục nâng cao có sự kết nối, kế thừa, đổi mới, đồng bộ; tạo sự mới mẻ, hấp dẫn đối với cả người dạy và người học khi chinh phục những tầng bậc ngày càng cao hơn của kiến thức.
Tạo nền tảng đào tạo sớm nguồn nhân lực tiềm năng trong các lĩnh vực then chốt
Chương trình nâng cao có định hướng học thuật và chuyên sâu. Do đó, yêu cầu đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vững vàng, có kiến thức rộng và sâu về môn học; thành thạo các phương pháp dạy học tích cực, dạy học tích hợp, nghiên cứu khoa học, phát triển năng lực học sinh. Đồng thời, thúc đẩy khả năng đội ngũ hướng dẫn học sinh thực hiện dự án học tập, nghiên cứu, tham gia thi học sinh giỏi và các kỳ thi quốc tế.
Đối với học sinh, việc ban hành Thông tư quy định về chương trình sẽ tạo điều kiện cho các em phát triển khả năng tư duy logic, sáng tạo, phản biện, phát triển năng lực tự học, nghiên cứu, trình bày học thuật; đảm bảo năng lực tham gia thi học sinh giỏi các cấp, kỳ thi quốc tế, nghiên cứu khoa học kỹ thuật học sinh trung học. Chương trình giúp học sinh xác định lộ trình nghề nghiệp sớm và rõ ràng thông qua: kiến thức mở rộng về ngành, lĩnh vực liên quan đến môn học; học tập định hướng nghề nghiệp chuyên biệt.
Thông tư cũng tạo nền tảng đào tạo sớm cho những nhân lực tiềm năng trong các lĩnh vực then chốt: khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu xã hội, kinh tế – tài chính, ngoại giao, giáo dục tinh hoa. Việc chuẩn hóa chương trình giáo dục nâng cao cũng góp phần hướng học sinh đến các ngành nghề phù hợp với năng lực và xu thế phát triển; tăng tính cạnh tranh của nguồn nhân lực Việt Nam.
