Ngoài lương, nhà giáo còn được hưởng phụ cấp thâm niên; phụ cấp ưu đãi theo nghề với người trực tiếp giảng dạy, dao động từ 25% - 70%. Nhà giáo công tác tại trường chuyên biệt, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được hưởng một số loại phụ cấp, trợ cấp tương ứng.
Ở một số vị trí việc làm, với một số loại công việc, nhà giáo còn được chi trả thêm các khoản phụ cấp, trợ cấp, thù lao khác… Các phụ cấp, trợ cấp này góp phần cải thiện thu nhập, tạo động lực để nhà giáo yên tâm công tác, khuyến khích họ gắn bó với nghề.
Tuy nhiên, chính sách tiền lương, phụ cấp và ưu đãi đối với nhà giáo còn nhiều bất cập. Phần lớn giáo viên (ngoại trừ giảng viên cao đẳng, đại học và giáo viên giáo dục nghề nghiệp) hiện có mức lương thấp hơn so với viên chức ở nhiều ngành khác. Chủ trương xếp lương nhà giáo cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp dù đã được đặt ra từ lâu, đến nay vẫn chưa thành hiện thực.
Thêm vào đó, khoảng cách thu nhập giữa giáo viên mới vào nghề và giáo viên lâu năm vẫn lớn. Cùng giảng dạy một chương trình, chịu áp lực nghề nghiệp như nhau, nhưng giáo viên có thâm niên lại hưởng hệ số lương, phụ cấp cao hơn; phụ cấp ưu đãi tuy bằng nhau nhưng tính theo hệ số lương, nên mức chênh lệch càng bị nới rộng.
Trong 5 năm đầu công tác, giáo viên chỉ nhận lương theo hệ số và phụ cấp ưu đãi, chưa được hưởng phụ cấp thâm niên. Nhiều người buộc phải làm thêm nghề phụ để trang trải cuộc sống, thậm chí rời bỏ bục giảng. Không khó để lý giải vì sao tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển nghề lại có xu hướng gia tăng, nhất là trong đội ngũ trẻ.
Hiện nay, ngành Giáo dục gánh vác nhiều trọng trách lớn nhằm tạo đột phá trong phát triển giáo dục và đào tạo. Hàng loạt chủ trương mới được triển khai đòi hỏi vừa tăng số lượng giáo viên đứng lớp, vừa nâng cao chất lượng đội ngũ. Đó là việc thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi; triển khai dạy học 2 buổi/ngày; nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh, sinh viên, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học…
Thế nhưng, tình trạng thiếu giáo viên vẫn diễn ra ở nhiều địa phương. Tính đến tháng 4/2025, cả nước còn thiếu 102.097 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông trong biên chế so với định mức quy định của Bộ GD&ĐT. Không chỉ thiếu người, mà còn khó thu hút người giỏi đến với nghề giáo.
Trong bối cảnh ấy, dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo do Bộ GD&ĐT công bố nhận được sự quan tâm đặc biệt. Điểm mới quan trọng nhất là đề xuất hệ số lương đặc thù 1,25 đối với giáo viên mầm non và 1,15 đối với các nhà giáo khác, nhằm từng bước hiện thực hóa chủ trương “lương của nhà giáo được xếp cao nhất” trong khối hành chính sự nghiệp.
Ngoài ra, dự thảo còn bổ sung đối tượng hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc; bổ sung đối tượng hưởng phụ cấp lưu động… Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện sự trân trọng và đánh giá cao hơn đối với giá trị lao động của người thầy trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
Một khi đồng lương đủ để sống, thực sự xứng đáng với sứ mệnh của nghề, người thầy sẽ toàn tâm cống hiến. Và khi chính sách đủ công bằng và tôn vinh, nghề giáo sẽ lại trở thành lựa chọn của người tài năng, tâm huyết. Cải cách tiền lương không chỉ là câu chuyện của con số hay thang bậc; đó là lời cam kết của xã hội đối với những người đang gieo hạt tri thức cho tương lai.
