Nghị quyết 71-NQ/TW: Đổi mới từ tư duy đến hành động

Từ thực tiễn giảng dạy, quản lý, các thầy cô chủ động hiến kế giải pháp nhằm sớm hiện thực hóa Nghị quyết trong đời sống giáo dục, tạo chuyển biến rõ rệt, hiệu quả bền vững.

Giải pháp đồng bộ, sát thực tiễn

Ông Đặng Quốc An - Hiệu trưởng Trường THPT Trần Nhân Tông (Mạo Khê, Quảng Ninh) cho rằng, để Nghị quyết 71 sớm đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả, đòi hỏi sự vào cuộc bằng những giải pháp đồng bộ, quyết liệt và sát thực tiễn từ Trung ương đến địa phương, từ cơ quan quản lý đến từng cơ sở giáo dục. Cùng đó, cụ thể hóa Nghị quyết bằng hệ thống chính sách, pháp luật rõ ràng, đồng bộ.

Trước hết rà soát, sửa đổi, ban hành các luật, nghị định, thông tư mới để thể chế hóa đầy đủ các nội dung trọng tâm, nhất là cơ chế tài chính cho giáo dục ngoài công lập, tự chủ giáo dục gắn với trách nhiệm giải trình, cơ chế đặc thù thu hút nhân tài, cải cách tiền lương giáo viên… Đây sẽ là hành lang pháp lý minh bạch, vững chắc, bảo đảm cho quá trình triển khai Nghị quyết thông suốt và hiệu quả.

Đồng thời, cần tăng cường đầu tư ngân sách song song với đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục. Ngân sách công phải được phân bổ hiệu quả, tập trung cho những khâu mang tính đột phá. Nhà nước cần ban hành cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, cá nhân đầu tư vào giáo dục thông qua các chính sách ưu đãi tín dụng, bảo lãnh đầu tư, hợp tác công - tư.

Đặc biệt, hỗ trợ các trường tư thục không vì lợi nhuận được tiếp cận vốn vay ưu đãi, đất sạch, dịch vụ công giá rẻ. Những giải pháp này sẽ góp phần tháo gỡ bài toán thiếu hụt nguồn lực, đồng thời tạo động lực thúc đẩy đầu tư cho một nền giáo dục chất lượng.

Cũng cần đẩy mạnh phân cấp, giao quyền tự chủ thực chất; trao quyền nhiều hơn cho cơ sở giáo dục về tuyển sinh, tuyển dụng, xây dựng chương trình, hợp tác quốc tế, tài chính. Song song đó, thiết lập cơ chế giám sát kiểm tra minh bạch gắn với trách nhiệm giải trình. Điều này khơi dậy tính chủ động, sáng tạo tại mỗi cơ sở giáo dục, phát huy tối đa nguồn lực của mỗi địa phương.

Phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo thông qua lộ trình cải cách tiền lương, chế độ đãi ngộ; xây dựng hệ thống đào tạo bồi dưỡng thường xuyên linh hoạt qua hình thức trực tuyến, học tập suốt đời; cải tiến công tác đánh giá, xếp loại giáo viên theo năng lực và kết quả thực tế.

Thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới công nghệ giáo dục cũng là giải pháp quan trọng để sớm đưa Nghị quyết 71 vào cuộc sống. Theo đó, hoàn thiện hạ tầng công nghệ cho các trường học, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng nền tảng học tập suốt đời quốc gia gắn với kho học liệu mở dùng chung. Điều này sẽ tăng hiệu quả dạy học, cá nhân hóa việc học, thu hẹp khoảng cách vùng miền.

Đặc biệt, cần đẩy mạnh công tác truyền thông để tạo sự đồng thuận xã hội. Nội dung, mục tiêu và lợi ích của Nghị quyết 71 phải được truyền tải rõ ràng đến từng người dân, giáo viên, học sinh, phụ huynh. Khi nhận thức được đầy đủ, xã hội sẽ hình thành niềm tin và sự thống nhất hành động, từ đó thúc đẩy tiến độ triển khai Nghị quyết nhanh chóng và hiệu quả.

Cũng đưa giải pháp, thầy Trần Trung Hiếu - giáo viên Lịch sử, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An) nhấn mạnh 3 nội dung:

Thứ nhất, Bộ GD&ĐT cần trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số bộ luật liên quan, trong đó có Luật Giáo dục, để phù hợp với yêu cầu mới Nghị quyết đặt ra.

Thứ hai, Chính phủ cần nhanh chóng cụ thể hóa nội dung Nghị quyết thành những chính sách đặc thù, khả thi, gắn với lộ trình và cơ chế giám sát cụ thể.

Thứ ba, bố trí đủ nguồn lực để triển khai là yếu tố then chốt. Chính phủ cần bảo đảm ngân sách ngay từ năm học 2025 - 2026 để chính sách sớm đi vào thực tiễn, đem lại kết quả thiết thực.

Ông Hồ Tuấn Anh - Hiệu trưởng Trường THCS Quỳnh Phương (Nghệ An) nhận định, Nghị quyết 71 ra đời đúng vào thời kỳ chuyển mình nhanh, mạnh của đất nước khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Cùng với Luật Nhà giáo, Nghị quyết được kỳ vọng sẽ thổi luồng gió mới, mang lại niềm phấn khởi cho đội ngũ nhà giáo.

Để Nghị quyết 71 sớm đi vào cuộc sống, ông Hồ Tuấn Anh cho rằng, trước hết cần đột phá ở tư duy quản lý. Thực ra, nhiều quan điểm chỉ đạo trong Nghị quyết đã được đưa ra trong những Nghị quyết trước đây của Đảng. Tuy nhiên, khi đi vào thực tiễn, ngành Giáo dục vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Trong cách thức quản lý, hiện các cơ sở giáo dục ở phổ thông có quá ít thẩm quyền nên bị động, trông chờ. Muốn thực hiện tốt Nghị quyết 71 trong điều kiện chính quyền địa phương hai cấp, cần tăng thẩm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục nhiều hơn nữa.

Học sinh tham gia Ngày hội STEM tại Trường Tiểu học Xuân Trường ( Xuân Lộc, Đồng Nai). Ảnh: INT

5 yếu tố then chốt nâng tầm vị thế giáo dục Việt Nam

Đến năm 2045, Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới. Đây là mục tiêu đáng chú ý được đưa ra trong Nghị quyết 71. Bà Nguyễn Thị Hương - Tổng Giám đốc Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa cho rằng, đây là mục tiêu thể hiện chiến lược, khát vọng và quyết tâm cao của Đảng, Nhà nước, Chính phủ nhằm nâng tầm vị thế của nền giáo dục Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Chia sẻ một số khó khăn, rào cản trong quá trình triển khai mục tiêu trên, bà Nguyễn Thị Hương đưa ra một số quan điểm cá nhân như sau:

Thứ nhất, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên còn hạn chế về năng lực chuyên môn, chưa đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa trong quản lý và giảng dạy, đặc biệt ở các khía cạnh như hiểu biết chương trình, phương pháp giáo dục và khả năng tích hợp công nghệ.

Thứ hai, chất lượng giáo dục giữa các vùng miền vẫn còn chênh lệch về chất lượng đội ngũ, năng lực học sinh, trình độ dân trí và mức sống của người dân. Giáo dục thế hệ trẻ không chỉ là trách nhiệm của thầy cô và nhà trường, mà cần sự phối hợp chặt chẽ của phụ huynh và cộng đồng xã hội. Để thu hẹp khoảng cách nhận thức, trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng miền, đòi hỏi nhiều nỗ lực và thời gian. Bên cạnh đó, ở một số nơi, tâm lý xã hội và tư duy quản lý giáo dục còn nặng tính hành chính, gây cản trở cho đổi mới.

Thứ ba, đâu đó còn thiếu đồng bộ trong chính sách, chương trình đào tạo và kiểm định chất lượng. Xác định mục tiêu xếp hạng giáo dục ở cấp độ quốc tế cần dựa trên các hướng dẫn, tiêu chí do các tổ chức kiểm định quốc tế đề ra.

Cho đến nay, các đơn vị đạt chứng nhận kiểm định/xếp hạng quốc tế ở quy mô trường đại học, trường phổ thông, chương trình đào tạo theo lĩnh vực. Do vậy, việc đồng bộ các tiêu chuẩn này trên toàn hệ thống giáo dục quốc dân là một mục tiêu thách thức.

Cuối cùng, thay đổi nhanh chóng của công nghệ đặt ra thách thức trong việc cập nhật chương trình giảng dạy, phương pháp và năng lực số.

Để hiện thực hóa mục tiêu Nghị quyết 71 đưa ra, bà Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh 5 yếu tố then chốt: Đổi mới tư duy quản lý giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, hội nhập; phát triển đội ngũ giáo viên chất lượng cao, có tinh thần đổi mới năng lực ứng dụng công nghệ; tăng cường đầu tư và xã hội hóa giáo dục, trong đó tạo điều kiện để khối trường ngoài công lập đóng góp vào mục tiêu chung của Chính phủ; đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục, đặc biệt cho học sinh ở vùng khó khăn; ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn diện trong giáo dục.

“Chúng tôi ủng hộ các chính sách phát triển giáo dục của Đảng, Chính phủ và sẽ nỗ lực hết sức mình để cùng đóng góp công sức cho mục tiêu chung của dân tộc. Nhà trường cam kết xây dựng hệ sinh thái giáo dục toàn diện, tạo nền tảng vững chắc từ mầm non đến THPT, tiếp nối hệ thống giáo dục đại học; không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh phát triển toàn diện, hội nhập quốc tế - góp phần thực hiện mục tiêu đưa giáo dục Việt Nam vươn tầm quốc tế vào năm 2045”, bà Nguyễn Thị Hương khẳng định.

“Giải pháp quan trọng nhất là phải thay đổi tư duy và cách làm từ các cấp quản lý đến cơ sở, chuyển từ hành chính sang phục vụ, từ kiểm soát sang hỗ trợ, từ mệnh lệnh sang tạo điều kiện. Chỉ khi nào người đứng đầu các cấp quyết tâm thực hiện, giáo viên, học sinh, cả xã hội đều hiểu rõ vai trò, quyền lợi và cùng chung tay, thì Nghị quyết 71 mới thực sự tạo được sự đột phá về giáo dục, đào tạo như mục tiêu đề ra”, ông Đặng Quốc An cho biết.