Tháo điểm nghẽn về thể chế để tạo đột phá phát triển giáo dục đại học

Tạo đột phá phát triển giáo dục đại học

Dự thảo Luật đã thể chế hóa cơ bản đầy đủ, kịp thời các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước; quy định những nội dung cơ bản, quan trọng, có tính nguyên tắc, đúng thẩm quyền của Quốc hội nhằm tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng, thống nhất và thuận lợi cho đột phá phát triển giáo dục đại học.

Theo Ủy ban, hồ sơ dự án Luật cơ bản bảo đảm quy định, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát để cắt giảm các thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ, thực hiện chuyển đổi số toàn diện trong quản lý, tổ chức thực hiện.

Đồng thời, phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục rà soát, chỉnh lý dự thảo Luật và hoàn thiện Hồ sơ dự án Luật, nhất là đối với những nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính khả thi, chất lượng.

Ủy ban tán thành quy định về chính sách Nhà nước phát triển giáo dục đại học (Điều 5). Tuy nhiên, cần làm rõ vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước trong đầu tư cho giáo dục đại học; bao gồm chính sách đối với giáo dục đại học công lập và giáo dục đại học ngoài công lập.

Ủy ban tán thành quy định về tổ chức và quản trị của cơ sở giáo dục đại học (Chương II) và cho rằng, dự thảo Luật đã thể chế hóa tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW trong việc bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị giao Chính phủ có văn bản hướng dẫn riêng về tự chủ đại học; quy định rõ về mức độ tự chủ dựa trên năng lực quản trị, chất lượng giáo dục được kiểm định và năng lực tài chính của cơ sở giáo dục đại học.

Quy định rõ về quyền hạn, trách nhiệm của các bên liên quan trong giám sát hoạt động điều hành cơ sở giáo dục đại học khi chấm dứt hoạt động của hội đồng trường trong trường công lập; làm rõ vai trò, vị trí, chức năng một số đơn vị trong cơ cấu tổ chức của cơ sở giáo dục đại học như trường thuộc, phân hiệu, cơ sở sản xuất, hội đồng khoa học và đào tạo.

Ông Nguyễn Đắc Vinh – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội.

Tán thành việc bổ sung quy định giảng viên đồng cơ hữu

Ủy ban tán thành quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong kiểm soát, bảo đảm nâng cao chất lượng đào tạo giáo dục đại học (Chương III), đặc biệt là trong các ngành đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khỏe, pháp luật và trong đào tạo trình độ tiến sĩ; nhất trí quan điểm đổi mới từ quản lý mở ngành đào tạo sang quản lý chương trình đào tạo theo chuẩn. Tuy nhiên, đề nghị làm rõ hơn việc cấp phép, cấp phép bổ sung, vấn đề áp dụng hình thức đình chỉ, thu hồi giấy phép đã cấp.

Ông Vinh cho hay, có ý kiến đề nghị giao quyền cho cơ quan quản lý nhà nước quy định ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào của tất cả các ngành, nghề, phương thức đào tạo giáo dục đại học; quy định điều kiện đầu vào đối với người tốt nghiệp trung học nghề để kiểm soát chất lượng; làm rõ cơ chế kiểm soát chất lượng, thực hiện hậu kiểm dựa trên kết quả đầu ra.

Ủy ban tán thành các quy định của dự thảo Luật về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học (Chương IV), nhất trí xác định cơ sở giáo dục đại học là tổ chức khoa học và công nghệ, có trách nhiệm phát triển tiềm lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thông qua việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Tuy nhiên, đề nghị bổ sung quy định tạo cơ chế thúc đẩy liên kết giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước; làm rõ hơn nội dung, trình tự, thủ tục định giá, xác lập quyền sở hữu, khai thác, phân chia lợi ích từ tài sản trí tuệ, kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ.

Ngoài ra, Ủy ban cơ bản tán thành việc bổ sung quy định giảng viên đồng cơ hữu. Đề nghị rà soát để bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và các dự thảo Luật về giáo dục, đào tạo đang trong quá trình sửa đổi, bổ sung.

Ủy ban cũng tán thành nguyên tắc về tiêu chuẩn, cơ chế, trách nhiệm thực hiện đánh giá, kiểm định chất lượng giáo dục quy định tại dự thảo Luật (Chương VI). Tuy nhiên, đề nghị xem xét yêu cầu xây dựng, vận hành, phát triển hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong đối với cơ sở đào tạo có quy mô rất nhỏ;

Ủy ban đề nghị làm rõ hơn mối quan hệ giữa chuẩn chương trình đào tạo và tiêu chuẩn đánh giá, kiểm định chất lượng; quy định rõ hơn về tính độc lập giữa hoạt động tự đánh giá của cơ sở giáo dục đại học với hoạt động đánh giá ngoài của tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục; cơ chế giám sát, đánh giá năng lực, chất lượng hoạt động của các tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục.

Ủy ban tán thành với các quy định về tài chính, tài sản (Chương VII) và cho rằng, dự thảo Luật đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách hằng năm, được phân bổ dựa trên sứ mạng, chất lượng và hiệu quả theo cơ chế thống nhất trong toàn ngành.
Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa phân định cơ chế tài chính đối với cơ sở giáo dục đại học công lập và tư thục; quy định về cơ chế đặt hàng đào tạo chưa rõ. Đề nghị nghiên cứu giao cơ sở giáo dục đại học công lập được quyết định việc quản lý, sử dụng nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cho nhiệm vụ chi đầu tư phát triển.

Một phòng Lab của Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: VNU.

Tạo đột phá phát triển giáo dục đại học

Tán thành việc bổ sung quy định giảng viên đồng cơ hữu

Ủy ban tán thành với các quy định về tài chính, tài sản (Chương VII) và cho rằng, dự thảo Luật đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách hằng năm, được phân bổ dựa trên sứ mạng, chất lượng và hiệu quả theo cơ chế thống nhất trong toàn ngành.
Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa phân định cơ chế tài chính đối với cơ sở giáo dục đại học công lập và tư thục; quy định về cơ chế đặt hàng đào tạo chưa rõ. Đề nghị nghiên cứu giao cơ sở giáo dục đại học công lập được quyết định việc quản lý, sử dụng nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cho nhiệm vụ chi đầu tư phát triển.