Xóa điểm trường lẻ kiến tạo chất lượng giáo dục vùng cao Tuyên Quang

GD&TĐ - Nhờ sức bật từ Chương trình Xây dựng Nông thôn mới, cơ hội học tập công bằng, chất lượng đã và đang mở ra rộng khắp.



Từ những lớp học tạm bợ len lỏi giữa núi rừng, cách trở bởi địa hình, đến những dãy phòng kiên cố, khang trang nơi trường trung tâm, câu chuyện xóa bỏ điểm trường lẻ tại Tuyên Quang không chỉ là một quyết định hành chính mà là một bước tiến chiến lược nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, bền vững cho con em đồng bào dân tộc thiểu số.

Trong nhiều thập kỷ, Tuyên Quang, với địa hình núi non hiểm trở và điều kiện giao thông khó khăn, đã duy trì hàng nghìn điểm trường lẻ. Sự tồn tại của các điểm trường này là một giải pháp tình thế, đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục và đảm bảo việc học cho học sinh ở các thôn, bản xa xôi, vùng biên giới. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những thách thức không nhỏ, cơ sở vật chất tạm bợ, thiếu thốn trang thiết bị chuyên biệt, giáo viên phải dạy ghép, và đặc biệt là chất lượng dạy và học chưa thể đạt chuẩn tối ưu.



Thế nhưng, bức tranh ấy đang dần thay đổi mạnh mẽ. Chương trình Xây dựng Nông thôn mới đã mang lại một cuộc cách mạng về hạ tầng. Hệ thống giao thông liên xã, liên thôn được nâng cấp, mở rộng, xóa dần sự cách trở về địa lý. Đây chính là tiền đề then chốt để Tuyên Quang thực hiện một chủ trương táo bạo nhưng cần thiết: tập trung học sinh về trường chính.

Trường Tiểu học Phố Cáo, xã Phố Bảng trước đây có một trường chính và bảy điểm trường lẻ. Hiện tại, nhờ sự đầu tư trọng điểm, trường chỉ còn một trường chính, một cơ sở hai mới được xây dựng khang trang, và vỏn vẹn ba điểm trường lẻ chỉ còn giữ lại khối lớp 1 và lớp 2. Các khối lớp còn lại đã được dồn về trường chính.

Ông Nguyễn Hữu Trọng, Phó Hiệu trưởng nhà trường, không giấu được niềm tự hào: “Thực hiện chủ trương dồn điểm trường lẻ, nhà trường liên tục được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học hiện đại hơn. Sự chuyển mình rõ rệt nhất là về chất lượng. Nhiều gia đình dù sống gần điểm lẻ, nhưng giờ đây họ đã chủ động đưa con ra điểm trường chính học tập, đơn giản vì họ thấy con em mình tiến bộ hơn, có cơ hội phát triển tốt hơn.”

Tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Xuân Lập, xã Lâm Bình, không khí giờ học môn Tiếng Việt của lớp 3A trở nên sôi nổi, tự tin hơn hẳn. Các em học sinh người dân tộc Mông, Dao, vừa được chuyển về từ điểm trường lẻ, đã nhanh chóng hòa nhập. Em Giàng Thị Xuân Chiều, lớp 3A, chia sẻ: “Em rất vui khi được về trường chính học tập. Ở đây, sinh hoạt, ăn uống đầy đủ, học tập nền nếp hơn, được giao lưu với nhiều bạn bè nên học hỏi thêm được nhiều điều bổ ích”.

Sự phấn khởi không chỉ dừng lại ở học sinh. Ông Giàng Seo Hầu, thôn Khuổi Củng, xã Lâm Bình, một phụ huynh có con chuyển về trường chính từ năm học 2024 - 2025, cho biết: “Con tôi ra học ở trường chính được ở nhà xây, ngủ giường tầng, có thầy cô quản lý học tập và sinh hoạt cho nên tiến bộ rất nhanh. Chúng tôi hoàn toàn yên tâm.”

Theo lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Tuyên Quang, việc xóa điểm trường lẻ, đưa học sinh về trường chính mang lại lợi ích kép. Việc học sinh được ở bán trú, có điều kiện chăm sóc và quản lý tốt hơn đã khắc phục được tình trạng bỏ học, đến lớp thất thường vốn tồn tại dai dẳng. Tỷ lệ chuyên cần của học sinh đã được duy trì trên 90%.

Học sinh được học đầy đủ các môn chuyên biệt, được giao lưu, học hỏi, đặc biệt là sự tiến bộ vượt bậc về khả năng tiếng Việt. Trước đây, gần như 100% học sinh ở các điểm trường lẻ là người dân tộc thiểu số, khả năng tiếng Việt rất hạn chế. Về trường chính, các em được trang bị và thành thạo các kỹ năng khác thông qua hoạt động ngoại khóa.

Thành công của chủ trương này đã giúp chất lượng giáo dục ở khu vực miền núi, vùng khó khăn được cải thiện rõ rệt, thậm chí giúp một số trường bứt phá, vươn lên xếp thứ hạng cao về chất lượng. Điều này cho thấy, khi có môi trường tốt, học sinh vùng khó khăn hoàn toàn có thể vươn lên.

Dù đã đạt được những thành tựu đáng kể (cấp THCS và THPT đã không còn điểm trường lẻ), Tuyên Quang vẫn còn 1.803 điểm trường lẻ ở cấp học tiểu học và mầm non (tính đến năm học 2025 - 2026). Để tiếp tục hoàn thành mục tiêu, tỉnh đang tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất theo hướng trọng tâm, trọng điểm.

Hiện tại, toàn tỉnh đã có 12.185/17.231 phòng học kiên cố, đạt 70,7%. Đồng thời, tỉnh cũng đang xây dựng phương án xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS ở 17 xã biên giới, một giải pháp căn cơ để nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số.

Sự thành công của việc xóa điểm trường lẻ không chỉ là việc sắp xếp lại về mặt hành chính mà còn là sự đồng lòng, vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, ngành Giáo dục và đặc biệt là sự đồng thuận, hỗ trợ từ phía phụ huynh và cộng đồng.

Khi quá trình sáp nhập hoàn tất, trọng tâm sẽ chuyển sang quản lý và phát huy tối đa các trường học tập trung, đảm bảo mọi học sinh dù ở đâu cũng đều được thụ hưởng một nền giáo dục công bằng, chất lượng cao, chuẩn bị tốt nhất cho tương lai.



Từ những lớp học tạm bợ len lỏi giữa núi rừng, cách trở bởi địa hình, đến những dãy phòng kiên cố, khang trang nơi trường trung tâm, câu chuyện xóa bỏ điểm trường lẻ tại Tuyên Quang không chỉ là một quyết định hành chính mà là một bước tiến chiến lược nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, bền vững cho con em đồng bào dân tộc thiểu số.

Trong nhiều thập kỷ, Tuyên Quang, với địa hình núi non hiểm trở và điều kiện giao thông khó khăn, đã duy trì hàng nghìn điểm trường lẻ. Sự tồn tại của các điểm trường này là một giải pháp tình thế, đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục và đảm bảo việc học cho học sinh ở các thôn, bản xa xôi, vùng biên giới. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những thách thức không nhỏ, cơ sở vật chất tạm bợ, thiếu thốn trang thiết bị chuyên biệt, giáo viên phải dạy ghép, và đặc biệt là chất lượng dạy và học chưa thể đạt chuẩn tối ưu.



Thế nhưng, bức tranh ấy đang dần thay đổi mạnh mẽ. Chương trình Xây dựng Nông thôn mới đã mang lại một cuộc cách mạng về hạ tầng. Hệ thống giao thông liên xã, liên thôn được nâng cấp, mở rộng, xóa dần sự cách trở về địa lý. Đây chính là tiền đề then chốt để Tuyên Quang thực hiện một chủ trương táo bạo nhưng cần thiết: tập trung học sinh về trường chính.

Trường Tiểu học Phố Cáo, xã Phố Bảng trước đây có một trường chính và bảy điểm trường lẻ. Hiện tại, nhờ sự đầu tư trọng điểm, trường chỉ còn một trường chính, một cơ sở hai mới được xây dựng khang trang, và vỏn vẹn ba điểm trường lẻ chỉ còn giữ lại khối lớp 1 và lớp 2. Các khối lớp còn lại đã được dồn về trường chính.

Ông Nguyễn Hữu Trọng, Phó Hiệu trưởng nhà trường, không giấu được niềm tự hào: “Thực hiện chủ trương dồn điểm trường lẻ, nhà trường liên tục được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học hiện đại hơn. Sự chuyển mình rõ rệt nhất là về chất lượng. Nhiều gia đình dù sống gần điểm lẻ, nhưng giờ đây họ đã chủ động đưa con ra điểm trường chính học tập, đơn giản vì họ thấy con em mình tiến bộ hơn, có cơ hội phát triển tốt hơn.”

Tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Xuân Lập, xã Lâm Bình, không khí giờ học môn Tiếng Việt của lớp 3A trở nên sôi nổi, tự tin hơn hẳn. Các em học sinh người dân tộc Mông, Dao, vừa được chuyển về từ điểm trường lẻ, đã nhanh chóng hòa nhập. Em Giàng Thị Xuân Chiều, lớp 3A, chia sẻ: “Em rất vui khi được về trường chính học tập. Ở đây, sinh hoạt, ăn uống đầy đủ, học tập nền nếp hơn, được giao lưu với nhiều bạn bè nên học hỏi thêm được nhiều điều bổ ích”.

Sự phấn khởi không chỉ dừng lại ở học sinh. Ông Giàng Seo Hầu, thôn Khuổi Củng, xã Lâm Bình, một phụ huynh có con chuyển về trường chính từ năm học 2024 - 2025, cho biết: “Con tôi ra học ở trường chính được ở nhà xây, ngủ giường tầng, có thầy cô quản lý học tập và sinh hoạt cho nên tiến bộ rất nhanh. Chúng tôi hoàn toàn yên tâm.”

Theo lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Tuyên Quang, việc xóa điểm trường lẻ, đưa học sinh về trường chính mang lại lợi ích kép. Việc học sinh được ở bán trú, có điều kiện chăm sóc và quản lý tốt hơn đã khắc phục được tình trạng bỏ học, đến lớp thất thường vốn tồn tại dai dẳng. Tỷ lệ chuyên cần của học sinh đã được duy trì trên 90%.

Học sinh được học đầy đủ các môn chuyên biệt, được giao lưu, học hỏi, đặc biệt là sự tiến bộ vượt bậc về khả năng tiếng Việt. Trước đây, gần như 100% học sinh ở các điểm trường lẻ là người dân tộc thiểu số, khả năng tiếng Việt rất hạn chế. Về trường chính, các em được trang bị và thành thạo các kỹ năng khác thông qua hoạt động ngoại khóa.

Thành công của chủ trương này đã giúp chất lượng giáo dục ở khu vực miền núi, vùng khó khăn được cải thiện rõ rệt, thậm chí giúp một số trường bứt phá, vươn lên xếp thứ hạng cao về chất lượng. Điều này cho thấy, khi có môi trường tốt, học sinh vùng khó khăn hoàn toàn có thể vươn lên.

Dù đã đạt được những thành tựu đáng kể (cấp THCS và THPT đã không còn điểm trường lẻ), Tuyên Quang vẫn còn 1.803 điểm trường lẻ ở cấp học tiểu học và mầm non (tính đến năm học 2025 - 2026). Để tiếp tục hoàn thành mục tiêu, tỉnh đang tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất theo hướng trọng tâm, trọng điểm.

Hiện tại, toàn tỉnh đã có 12.185/17.231 phòng học kiên cố, đạt 70,7%. Đồng thời, tỉnh cũng đang xây dựng phương án xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS ở 17 xã biên giới, một giải pháp căn cơ để nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số.

Sự thành công của việc xóa điểm trường lẻ không chỉ là việc sắp xếp lại về mặt hành chính mà còn là sự đồng lòng, vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, ngành Giáo dục và đặc biệt là sự đồng thuận, hỗ trợ từ phía phụ huynh và cộng đồng.

Khi quá trình sáp nhập hoàn tất, trọng tâm sẽ chuyển sang quản lý và phát huy tối đa các trường học tập trung, đảm bảo mọi học sinh dù ở đâu cũng đều được thụ hưởng một nền giáo dục công bằng, chất lượng cao, chuẩn bị tốt nhất cho tương lai.