Xoay xở trước quy định mới về phòng học bộ môn

Các nhà trường, giáo viên phải xoay xở vận dụng, sử dụng phòng học, trang thiết bị hiện có để dạy học theo Chương trình GDPT 2018.

Thiếu phòng học bộ môn đạt chuẩn

Trường THCS Tuy Phước (Tuy Phước, Gia Lai) có hơn 1.500 học sinh với 36 lớp. Theo bà Đặng Thị Thu Hương - Hiệu trưởng, nhà trường đã được đầu tư 2 phòng Tin học và 1 phòng Khoa học tự nhiên đạt chuẩn theo Thông tư số 14/2025/TT-BGDĐT (Thông tư 14). Tuy nhiên, phòng Ngoại ngữ và Nghệ thuật vẫn phải tận dụng từ các phòng học nên diện tích chưa đảm bảo theo quy định.

“Cơ sở vật chất còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày, vì vậy trường phải chia ca sáng - chiều. Dù vậy, nhà trường luôn linh hoạt khắc phục để việc dạy và học không bị ảnh hưởng. Thời gian tới, nhà trường mong được đầu tư thêm nhà đa năng, phòng học và các phòng bộ môn để đảm bảo chất lượng giáo dục”, bà Hương nói.

Tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Măng Cành (Măng Đen, Quảng Ngãi), Hiệu trưởng Trần Thông cho biết, trường hiện có phòng Tin học và phòng Giáo dục nghệ thuật. Tuy nhiên, cả hai phòng chưa đạt diện tích tối thiểu theo quy định tại Thông tư số 14.

Cụ thể, phòng Tin học chỉ rộng khoảng 40m2, trong khi diện tích tối thiểu cho mỗi học sinh phải đạt 1,5 m2. Với sĩ số trung bình 30 em/lớp, tiêu chuẩn này chưa đáp ứng được. Phòng Giáo dục nghệ thuật, nơi tổ chức dạy môn Mỹ thuật và Âm nhạc cũng có diện tích dưới 60 m2 nên chưa đảm bảo. Riêng môn Ngoại ngữ, nhà trường tận dụng tivi ở các phòng học để tổ chức giảng dạy.

“Phòng Tin học hiện bố trí 20 máy tính, khoảng 2 học sinh phải dùng chung một thiết bị. Nếu được cấp thêm máy thì diện tích phòng cũng không đáp ứng nổi. Nhà trường chấp nhận hơi chật hơn so với quy định, nhưng với các trường vùng khó, có phòng học, trang thiết bị đã là thuận lợi lớn cho công tác giảng dạy”, ông Thông chia sẻ.

Theo thống kê của Sở GD&ĐT Ninh Bình, 100% trường phổ thông trên địa bàn tỉnh đã được kiên cố hóa. Tuy nhiên, tỷ lệ phòng học bộ môn và phòng chức năng đạt chuẩn còn thấp; nhiều nơi thiếu dụng cụ thí nghiệm, thiết bị tin học và ngoại ngữ. Ở các huyện miền núi như Nho Quan, không ít trường thiếu quỹ đất để mở rộng diện tích phòng học, phải tận dụng phòng đa năng hoặc mượn tạm phòng hành chính để tổ chức thực hành.

Ông Hoàng Đại Hải - Hiệu trưởng Trường THCS Thượng Hoà (Thanh Sơn, Ninh Bình), chia sẻ: “Chúng tôi mong muốn có đủ phòng học bộ môn đạt chuẩn để tổ chức nhiều giờ thực hành hơn, nhưng khó khăn lớn nhất hiện nay là kinh phí đầu tư. Nhà trường chỉ có thể tận dụng phòng đa năng, song việc bảo quản và bố trí thời khóa biểu nhiều khi bị xung đột”.

Ông Đào Quang Điện - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yên Trị (Yên Đồng, Ninh Bình) thẳng thắn chia sẻ: “Dù đã có phòng bộ môn từ nhiều năm, nhưng để đạt tiêu chuẩn mới thì còn thiếu thốn. Có thiết bị hiện đại nhưng ít sử dụng do giáo viên chưa được tập huấn, hoặc không có nhân viên chuyên trách bảo quản. Điều này cho thấy, ngoài kinh phí, yếu tố con người và quản lý cũng quyết định hiệu quả của phòng học bộ môn”.

Học sinh tại phòng học tiếng Anh của Trường Phổ thông DTBT Tiểu học và THCS Nậm Càn (Na Ngoi, Nghệ An). Ảnh: Hồ Lài

Xoay xở vận hành

Trường THPT Lộc Bình (tỉnh Lạng Sơn) có 1.480 học sinh với 36 lớp, nhưng chỉ có 26 phòng học. Do thiếu phòng, nhà trường phải tổ chức dạy học theo hình thức lồng ghép, đồng thời phối hợp với Trung tâm GDNN - GDTX Lộc Bình để mượn phòng học khi cần thiết. Bà Vi Thị Kim Thu - Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Chúng tôi đã cố gắng xoay xở bằng các giải pháp tình thế, song về lâu dài cần sự đầu tư bài bản, đồng bộ về phòng học bộ môn và thiết bị hiện đại để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”.

Trường THPT Nguyễn Đổng Chi (Đông Kinh, Hà Tĩnh) có hơn 800 học sinh với 24 lớp. Nhà trường hiện có các phòng học bộ môn gồm: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học và Khoa học xã hội, đảm bảo diện tích tối thiểu 60m² theo quy định. Trong đó, các phòng Vật lí, Hóa học, Sinh học có phòng kho liền kề để lưu trữ và chuẩn bị thiết bị giảng dạy, thuận lợi cho việc tổ chức các tiết thực hành.

Tuy nhiên, nhà trường thiếu một số phòng học bộ môn quan trọng như Tiếng Anh (đang dùng chung với phòng Tin học), Mỹ thuật và Âm nhạc. Một số lớp vượt quá 40 học sinh khiến không gian học không còn đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu 2m²/học sinh như quy định.

Ông Phan Duy Diễn - Phó Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Khó khăn lớn nhất hiện nay là việc trang bị thiết bị và dụng cụ thực hành. Nhiều thiết bị, hóa chất hiện tại đã hoặc sắp hết hạn sử dụng. Dù đã đăng ký mua mới nhưng đến nay vẫn chưa có, gây ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình giảng dạy theo Chương trình GDPT mới”.

Trường THPT Cù Huy Cận (xã Mai Hoa) là một trong số ít trường THPT trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đến nay chưa có phòng học bộ môn. Thầy Kiều Thế Thành - Tổ trưởng Tổ chuyên môn Lý - Hóa – Sinh, Trường THPT Cù Huy Cận cho biết: “Các môn thuộc tổ của chúng tôi đều yêu cầu thực hành nhiều. Nhưng hiện tại, do thiếu phòng học bộ môn, nhiều tiết phải thực hiện trong phòng học bình thường. Diện tích chật, sĩ số đông khiến việc dạy thực hành vừa kém hiệu quả, vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn”.

Theo thầy Thành, các thiết bị dạy học chưa được trang bị đầy đủ, cơ sở vật chất thiếu đồng bộ khiến nhiều giáo viên phải chuyển sang sử dụng thí nghiệm ảo, phần mềm mô phỏng và công nghệ AI thay cho thí nghiệm thực tế.

“Với môn Vật lí, các tiết thực hành chiếm khoảng 5 - 10% thời lượng chương trình mỗi năm. Nhưng phòng học chật, lớp đông trên 40 em, lại phải dạy gần các lớp khác nên dễ gây ồn ào, ảnh hưởng lẫn nhau. Tuần trước, trong tiết dạy về gia tốc rơi tự do, tôi đã phải sử dụng phần mềm và AI hỗ trợ thay vì thực hành thực tế. Ngoài ra, do không có kho chuyên dụng, thiết bị phải để chung trong phòng thực hành nên dễ thất lạc và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ”, thầy Thành chia sẻ.

Theo ông Trần Quốc Hoàn - Hiệu trưởng Trường THPT Cù Huy Cận, nhiều năm qua nhà trường đã có tờ trình gửi các cấp, ngành đề nghị hỗ trợ xây dựng phòng bộ môn. Tuy nhiên, đến nay nhà trường vẫn phải tận dụng các phòng học chính khóa để làm phòng bộ môn.

Hiệu trưởng Trường THPT Cù Huy Cận đề xuất thêm: Để thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT 2018 cần quy hoạch cơ sở vật chất, diện tích phòng phù hợp thực tế tại các cơ sở giáo dục, đầu tư thiết bị, tập huấn giáo viên, có giải pháp sử dụng thiết bị; quản lý thời khóa biểu và an toàn học sinh khi học tại phòng học bộ môn.

Phòng Tin học ở Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Măng Cành. Ảnh: Dung Nguyễn

Đồng bộ cơ sở vật chất theo hướng tập trung, hiệu quả

Trường THCS thị trấn 2 xã Vạn An, Nghệ An có hơn 1.000 học sinh, đều học tại dãy nhà 3 tầng được xây dựng vào năm 2019. Trong khi đó, dãy phòng học 2 tầng khác lại đang bỏ không, được tận dụng làm nơi để xe cho học sinh và các thiết bị đồ dùng khác của nhà trường.

Theo ông Lê Thanh Long - Hiệu trưởng, dãy phòng học 2 tầng này đã đưa vào sử dụng hơn 15 năm, nên một số hạng mục đã cũ kỹ, diện tích mỗi phòng cũng không đảm bảo theo quy định mới. Nhà trường đã đề xuất với chính quyền địa phương cải tạo dãy phòng học này để làm một số phòng chức năng, bộ môn. Một mặt tận dụng cơ sở vật chất hiện có, tiết kiệm ngân sách, mặt khác đảm bảo hoạt động giáo dục toàn diện cũng như dạy học 2 buổi/ngày mà nhà trường đang triển khai.

Trường Tiểu học Trung Phúc Cường 2 (Thiên Nhẫn, Nghệ An) hiện có 2 phân hiệu, với tổng số 19 lớp, trong đó phân hiệu 2 chỉ có 7 lớp. Cơ sở vật chất tại phân hiệu 2 đầy đủ phòng học nhưng thiếu phòng tiếng Anh, phòng Tin học không đảm bảo diện tích. Trong khi đó, phân hiệu 1 được tập trung đầu tư đầy đủ cơ sở vật chất thành quần thể thống nhất từ phòng học, phòng chức năng, nhà đa năng, sân bóng nhân tạo, thư viện ngoài trời...

Bà Lê Thị Lan - Hiệu trưởng cho biết, nhà trường đã xây dựng kế hoạch và được chính quyền địa phương nhất trí kế hoạch sáp nhập phân hiệu 2 về điểm chính để tập trung đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng giáo dục. Việc sáp nhập tạo điều kiện cho học sinh toàn trường được tham gia đầy đủ các hoạt động giáo dục, cũng như thuận lợi cho giáo viên bộ môn Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc.

Trong bối cảnh thực hiện chính quyền 2 cấp, ngành Giáo dục Nghệ An cũng tham mưu, kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành và địa phương tiếp tục có kế hoạch bố trí nguồn ngân sách chi đầu tư cho giáo dục trong giai đoạn 2026 - 2030 theo hướng trọng tâm, trọng điểm.

Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Ninh Bình, việc chuẩn hóa phòng học bộ môn là bước đi cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục, tạo cơ hội học tập bình đẳng cho học sinh. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là hạn chế về nguồn lực tài chính, tiêu chuẩn diện tích mới đòi hỏi quỹ đất rộng hơn, trong khi nhiều trường nông thôn chưa đủ điều kiện mở rộng.

Một vướng mắc khác là thiếu nhân lực chuyên trách quản lý, vận hành phòng học bộ môn. Ngành Giáo dục Ninh Bình kiến nghị tỉnh tiếp tục bố trí ngân sách ưu tiên, đồng thời huy động sự tham gia của doanh nghiệp, tổ chức xã hội trong tài trợ thiết bị, hỗ trợ bảo trì. Cùng đó, cần tăng cường tập huấn cho giáo viên, tuyển dụng nhân viên thiết bị chuyên trách để khai thác hiệu quả cơ sở vật chất hiện có.

Tại Lạng Sơn, giai đoạn 2021 đến tháng 6/2025, toàn tỉnh đã triển khai sửa chữa, xây mới 353 công trình trường học với tổng kinh phí hơn 1.453 tỷ đồng; đồng thời đầu tư trên 130 tỷ đồng để trang bị thiết bị dạy học. Nhờ đó, tăng hơn 6.000 phòng học kiên cố, trong đó có hơn 1.600 phòng học bộ môn, tăng đáng kể so với năm 2021.

Phòng âm nhạc tại Trường THCS Xá Lượng (Tương Dương, Nghệ An). Ảnh: Hồ Lài

Các nhà trường, giáo viên phải xoay xở vận dụng, sử dụng phòng học, trang thiết bị hiện có để dạy học theo Chương trình GDPT 2018.

Thiếu phòng học bộ môn đạt chuẩn

Xoay xở vận hành

Đồng bộ cơ sở vật chất theo hướng tập trung, hiệu quả

Tại Lạng Sơn, giai đoạn 2021 đến tháng 6/2025, toàn tỉnh đã triển khai sửa chữa, xây mới 353 công trình trường học với tổng kinh phí hơn 1.453 tỷ đồng; đồng thời đầu tư trên 130 tỷ đồng để trang bị thiết bị dạy học. Nhờ đó, tăng hơn 6.000 phòng học kiên cố, trong đó có hơn 1.600 phòng học bộ môn, tăng đáng kể so với năm 2021.