Cải cách thuế thuốc lá giúp Việt Nam ngăn ngừa hàng trăm nghìn ca tử vong sớm

Ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam vừa công bố kết quả từ mô hình dự báo mới, cho thấy những lợi ích đáng kể về sức khỏe và kinh tế từ lần cải cách thuế thuốc lá gần đây.

Theo mô hình TaXSim của WHO, dự báo các cải cách được thông qua trong Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi tháng 6/2025 sẽ giúp 2,1 triệu người tại Việt Nam bỏ hoặc không hút thuốc vào năm 2031; ngăn ngừa khoảng 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới. Đồng thời tạo thêm 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách mỗi năm vào năm 2031. Việc điều chỉnh thuế cũng giúp hạn chế khả năng tiếp cận thuốc lá giá rẻ, đặc biệt trong giới trẻ.

Những dữ liệu này được công bố trong bối cảnh WHO kêu gọi hành động mạnh mẽ nhằm giảm thiểu các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, gồm: Ung thư, đột quỵ và bệnh tim… tại Hội nghị Cấp cao lần thứ tư của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) về Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh không lây nhiễm.

Phát biểu tại một sự kiện bên lề, Tổng Giám đốc WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, nhấn mạnh: “Các loại thuế y tế là giải pháp đôi bên cùng có lợi. Chúng giúp phòng bệnh, cứu sống con người đồng thời mang lại nguồn thu bền vững cho các quốc gia”.

Theo Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, trong thập kỷ qua, khoảng một phần tư các quốc gia thành viên của WHO đã tăng thuế thuốc lá, làm giá thực của thuốc lá tăng ít nhất 50%. Thực hiện chính sách thuế thông minh hơn, công bằng hơn nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, củng cố nguồn tài chính trong nước và thúc đẩy tiến trình hướng tới các Mục tiêu Phát triển bền vững.

Giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới

Cải cách thuế thuốc lá mang lại cơ hội lớn về y tế và kinh tế cho Việt Nam. Ảnh minh họa.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, khẳng định: “Quyết định quyết đoán của Việt Nam trong cải cách thuế thuốc lá là then chốt để giảm tỷ lệ hút thuốc vẫn còn cao, đặc biệt ở nam giới, và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá. Bước đi này cũng là nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các quốc gia khác”.

Theo luật sửa đổi, bên cạnh thuế hiện hành, Việt Nam bổ sung thuế tuyệt đối đối với thuốc lá và triển khai lộ trình tăng thuế hằng năm từ 2027 đến 2031. Đây là cơ chế nhằm đảm bảo hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá được duy trì bền vững. Cùng năm, Việt Nam cũng thông qua việc tăng thuế đối với đồ uống có cồn và áp thuế với đồ uống có đường.

WHO đánh giá cao sự lãnh đạo mạnh mẽ của Bộ Tài chính, Bộ Y tế cùng nỗ lực của nhiều đơn vị trong và ngoài nước như Cục Quản lý Chính sách Thuế, Phí và Lệ phí (Bộ Tài chính) và các đơn vị thuộc Bộ Y tế (Vụ Pháp chế, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế…).

Tiến sĩ Pratt đánh giá cao sự lãnh đạo của Bộ trưởng 2 bộ và cam kết của quốc gia đối với sức khỏe cộng đồng.

Theo Tiến sĩ Angela Pratt, năm nay, Việt Nam đưa ra những quyết định mang tính cải cách mạnh mẽ, qua đó giúp cứu sống nhiều người, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe và củng cố nền kinh tế. Điều này đặc biệt mang lại lợi ích cho giới trẻ, khi thuốc lá trở nên khó mua hơn, qua đó bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi nguy cơ nghiện thuốc lá trong suốt cuộc đời.

Tiến sĩ Pratt cũng cho rằng, quyết định trước đó của Việt Nam về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, coi đây là một biện pháp bổ trợ mạnh mẽ cho cải cách thuế.

“Cải cách thuế và cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ tạo ra một di sản bền vững giúp cá nhân khỏe mạnh hơn, gia đình vững mạnh hơn và cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai”, Tiến sĩ Pratt nhấn mạnh.

Giám đốc Khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO, Tiến sĩ Saia Ma'u Piukala trao tặng Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan giải thưởng toàn cầu của WHO nhằm vinh danh những thành tựu trong công cuộc phòng chống tác hại của thuốc lá. Ảnh: WHO Việt Nam.

Ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm

Giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới

Tiến sĩ Pratt đánh giá cao sự lãnh đạo của Bộ trưởng 2 bộ và cam kết của quốc gia đối với sức khỏe cộng đồng.

“Cải cách thuế và cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ tạo ra một di sản bền vững giúp cá nhân khỏe mạnh hơn, gia đình vững mạnh hơn và cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai”, Tiến sĩ Pratt nhấn mạnh.