Những lầm tưởng về cận thị

Đây là tình trạng kéo dài suốt đời không thể chữa khỏi và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như sức khỏe mắt lâu dài.

Tỷ lệ cận thị đang gia tăng ở trẻ em và thanh thiếu niên trên toàn thế giới. Song, khi nhu cầu tìm hiểu về cận thị ngày càng nhiều, thì mọi người cũng có nguy cơ tiếp cận với những thông tin không chính xác.

Điều này có thể gây nhầm lẫn cho cha mẹ và cả những người bị cận thị. Các chuyên gia y tế đã đưa ra những quan niệm sai lầm của nhiều người về bệnh cận thị dưới đây.

Có thể chữa khỏi

Cận thị xảy ra khi mắt phát triển quá nhanh và trục nhãn cầu quá dài ở trẻ em, nhanh hơn tốc độ phát triển thị lực bình thường. Cận thị có thể tiếp tục trở nên tồi tệ hơn khi trẻ đến tuổi thiếu niên và thậm chí là bước vào giai đoạn trưởng thành.

Khi tình trạng tăng trưởng quá mức của mắt bắt đầu, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp điều trị kiểm soát cận thị để làm chậm quá trình. Song, điều đó không thể ngăn chặn hoặc đảo ngược quá trình tăng trưởng quá mức của mắt. Điều này có nghĩa là không có cách chữa khỏi cận thị, mà chỉ có cách điều chỉnh thị lực.

Ví dụ về trường hợp cận thị có vẻ như được “chữa khỏi”, nhưng thực tế chỉ được “điều chỉnh”, bao gồm kính áp tròng ortho-k và phẫu thuật mắt bằng laser. Ortho-k là một loại kính áp tròng cứng thoáng khí đặc biệt, được đeo qua đêm khi ngủ và tháo ra lúc thức dậy. Ortho-k nhẹ nhàng định hình lại bề mặt mắt để trẻ không cần đeo kính hoặc kính áp tròng vào ban ngày.

Song, hiệu quả chỉ là tạm thời. Vì vậy, cần đeo kính ortho-k mỗi đêm để duy trì hiệu quả điều chỉnh thị lực. Điều này có thể khiến người dùng nghĩ rằng, tật cận thị đã được khắc phục, nhưng thực tế là nó chỉ được điều chỉnh. Nếu trẻ ngừng đeo kính ortho-k qua đêm khi ngủ, hiệu quả điều chỉnh sẽ giảm dần. Khi đó, trẻ sẽ cần đeo kính hoặc kính áp tròng thông thường ban ngày.

Tương tự, phương pháp điều trị vĩnh viễn, phẫu thuật mắt bằng laser (LASIK) cũng có thể loại bỏ nhu cầu điều chỉnh thị lực. Do đó, người bệnh không cần phải đeo kính hoặc kính áp tròng nữa. Phương pháp này điều chỉnh tật cận thị, nhưng không chữa khỏi vì không làm ngắn chiều dài của trục nhãn cầu.

Chiều dài của nhãn cầu và sự kéo giãn xảy ra trong quá trình phát triển và tiến triển có liên quan chặt chẽ nhất đến nguy cơ mắc các bệnh về mắt, bao gồm tật cận thị. Điều này có nghĩa là nguy cơ sức khỏe do tật cận thị vẫn tồn tại, ngay cả khi thị lực hiện tại trở về bình thường.

Thực tế, không có phương pháp điều trị nào có thể đảo ngược tình trạng cận thị. Do chiều dài nhãn cầu không thể giảm hoặc co lại. Đôi khi, một người có thể đã đeo kính có độ quá cao so với thực tế. Khi kết quả đo mắt chính xác hơn, các con số trong đơn thuốc có thể giảm. Điều này khiến mọi người cho rằng, có vẻ như tình trạng cận thị được cải thiện. Song, thực tế, điều đó xảy ra là do lỗi đo lường.

Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng điện thoại thông minh và cận thị. Ảnh: INT

Bài tập mắt

Các bài tập mắt hằng ngày bao gồm việc xoa bóp huyệt đạo xung quanh mắt đã trở thành một hoạt động phổ biến ở Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Phương pháp này được khuyến nghị áp dụng tại các trường học.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, những bài tập này không có tác động gì đến việc giảm tình trạng cận thị ở trẻ em hoặc duy trì sự ổn định của thị lực theo thời gian.

Một nghiên cứu thậm chí còn phát hiện ra rằng, trẻ em và thanh thiếu niên thường xuyên thực hiện các bài tập này có nhiều khả năng bị suy giảm thị lực và/hoặc cận thị hơn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, điều này không có nghĩa là các bài tập mắt đó gây hại, nhưng cũng chưa có cơ sở khoa học khẳng định các bài tập mắt có thể bảo vệ thị lực ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Một thử nghiệm lâm sàng đã điều trị cho thanh thiếu niên và người trẻ tuổi (14 - 22 tuổi) bị cận thị bằng cách sử dụng kính áp tròng mềm đặc biệt và rèn luyện thị lực (bài tập mắt) để cải thiện tính linh hoạt của hệ thống tập trung ở mắt.

Kết quả cho thấy, các bài tập mắt có tác dụng giúp hệ thống tập trung phản ứng nhanh hơn với những thay đổi về khoảng cách. Ngoài ra, một số bài tập luyện thị lực có thể cải thiện những vấn đề phối hợp cơ mắt cụ thể. Các bác sĩ sẽ chỉ định và giám sát chương trình rèn luyện thị lực này. Tuy nhiên, bài tập mắt không có tác dụng làm chậm quá trình tiến triển của cận thị.

Ấn vào mắt làm nhãn cầu ngắn lại

Quan niệm sai lầm này đã có từ nhiều thế kỷ trước. Người ta tin rằng, người Trung Quốc cổ đại ngủ với vật nặng nhỏ trên mắt qua đêm để cải thiện thị lực vào buổi sáng. Nhiều người cho rằng, nếu tầm nhìn xa bị mờ, trẻ có thể dùng lòng bàn tay ấn xuống mắt để thay đổi độ dài nhãn cầu và chữa cận thị.

Các chuyên gia cảnh báo, đây là lời khuyên không chính xác và có khả năng gây nguy hiểm. Bởi, việc ấn vào mắt có thể làm tăng đáng kể áp lực trong mắt, giống như việc ấn vào quả bóng bay.

Từ đó, có khả năng gây tổn thương cấu trúc mắt. Do đó, trẻ cần tránh dụi mắt cũng như không ấn vào mắt. Nếu thực hiện thường xuyên, hành động này có thể gây tổn hại sức khỏe mắt lâu dài và thậm chí ảnh hưởng đến thị lực.

Về mặt tích cực, khái niệm cổ xưa này có phần giống với cách kính áp tròng ortho-k hoạt động để điều chỉnh thị lực tạm thời trong ngày. Tuy nhiên, ortho-k hoạt động bằng cách sử dụng áp lực chất lỏng rất nhẹ giữa kính áp tròng và bề mặt mắt, chứ không phải áp lực từ bàn tay.

Tác dụng của vitamin

Vitamin được sử dụng trong chăm sóc sức khỏe để điều trị một số bệnh về mắt. Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD), một tình trạng có thể gây mù và chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi, có thể bị làm chậm tiến triển bằng cách dùng một liều lượng vitamin cụ thể. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ dành cho người mắc AMD.

Nếu dùng không đúng cách và không theo chỉ dẫn của chuyên gia, những loại vitamin này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của một số người.

Hiện tại, không có loại vitamin nào có thể ngăn ngừa hoặc chữa khỏi bệnh cận thị. Trẻ chỉ nên sử dụng vitamin và các chất bổ sung theo lời khuyên của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Kính áp tròng nguy hiểm cho trẻ em

Có rất nhiều lợi ích cho trẻ em và thanh thiếu niên khi đeo kính áp tròng, chẳng hạn như cải thiện sự hài lòng về thị lực, ngoại hình. Trẻ cũng tăng khả năng tham gia vào các hoạt động ở trường và chơi thể thao. Kính áp tròng mang lại sự an toàn cao khi được đeo đúng cách và dưới sự giám sát của bác sĩ nhãn khoa.

Trẻ em từ 8 - 12 tuổi được cho là sẽ an toàn hơn khi đeo kính áp tròng mềm so với thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân là do nguy cơ nhiễm trùng mắt thấp hơn, nhờ sự giám sát và hỗ trợ của cha mẹ. Nguy cơ nhiễm trùng mắt khi đeo kính áp tròng dao động từ 1 trên 1.000 đến 1 trên 5.000 mỗi năm, tùy thuộc vào loại kính áp tròng. Ngay cả khi không đeo kính áp tròng, trẻ vẫn có nguy cơ nhiễm trùng mắt, khoảng 1 trên 7.000 mỗi năm.

Một số quan niệm chính xác

Điện thoại thông minh khiến trẻ em bị cận thị: Với tỷ lệ cận thị đang gia tăng, có một mối liên hệ rõ ràng được chỉ ra giữa môi trường thị giác của trẻ và nguy cơ cận thị. Điều này bao gồm thời gian trẻ ở ngoài trời, cũng như những gì trẻ làm trong nhà: Dành cho màn hình và chơi điện tử.

Một nghiên cứu lớn được công bố năm 2020 đã nêu rằng, không có mối liên hệ rõ ràng nào giữa cận thị và việc sử dụng màn hình kỹ thuật số. Tuy nhiên, một nghiên cứu vào năm 2022 đã tìm thấy mối liên hệ, thậm chí còn rõ ràng hơn khi các thiết bị cầm tay kỹ thuật số được kết hợp với việc sử dụng máy tính.

Nghiên cứu mới này bao gồm một số dữ liệu khách quan, được đo lường độc lập với ý kiến của trẻ hoặc cha mẹ về thời gian sử dụng màn hình. Để so sánh, tất cả các nghiên cứu cũ hơn đều sử dụng dữ liệu chủ quan, là phản hồi từ các cuộc khảo sát. Một nghiên cứu khác cũng tìm thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng điện thoại thông minh nhiều và cận thị, với tác động lớn nhất được tìm thấy ở trẻ em dưới 10 tuổi.

Ánh nắng mặt trời chống lại cận thị: Theo các chuyên gia, việc tăng thời gian ở ngoài trời có thể giúp bảo vệ mắt trẻ em khỏi bị cận thị, ngay cả khi các bé dành nhiều thời gian cho màn hình.

Trẻ em và thanh thiếu niên không nhất thiết phải chơi thể thao để được hưởng lợi từ thời gian ở ngoài trời, vì dường như điều đó liên quan đến ánh sáng, thay vì hoạt động thể chất. Do đó, phụ huynh được khuyến cáo cho trẻ dành trung bình hai giờ mỗi ngày ở ngoài trời.

Nhiều người có quan điểm rằng, việc đeo kính thường xuyên sẽ khiến mắt phụ thuộc vào kính và tăng độ cận nhanh hơn. Thực tế, các bác sĩ cho biết, khi bị cận nhưng bạn không đeo kính, thị lực sẽ trở nên kém đi. Đồng thời, mắt phải cố gắng nhìn nhiều, dẫn đến mệt mỏi, chảy nước mắt, khô mắt nhiều hơn. Việc đeo kính đúng độ cùng chất lượng mắt kính tốt sẽ giúp trẻ nhìn mọi thứ rõ ràng hơn, đem lại trải nghiệm thị giác tốt, hoàn toàn không làm tăng độ cận.

Kính áp tròng mang lại sự an toàn cao khi được đeo đúng cách và dưới sự giám sát của bác sĩ nhãn khoa. Ảnh: INT