Quá tải bệnh viện tuyến trên: 'Nút thắt' ở đâu?

Bệnh nhân nằm trên cáng kín hành lang Bệnh viện Việt Đức, ngày 10/9/2024. Ảnh: INT

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, nguyên nhân gây quá tải bệnh viện tuyến trên là do chênh lệch về chuyên môn kỹ thuật giữa các vùng miền, giữa bệnh viện tuyến trên và tuyến dưới.

Tập trung rà soát, tháo gỡ vướng mắc

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã có phát biểu giải trình, làm rõ liên quan đến các vấn đề đại biểu Quốc hội (ĐBQH) quan tâm. Trong đó, có vấn đề giảm tải cho bệnh viện tuyến trên, nâng cao chuyên môn tuyến dưới.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thời gian qua, ngành y tế đã tổ chức sơ kết việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 20 và Nghị quyết số 21. Qua đánh giá 7 năm triển khai hai nghị quyết này, ngành đã chỉ ra những kết quả đạt được. Đồng thời, làm rõ các tồn tại, thách thức và vướng mắc cần tập trung giải quyết.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, để tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ và khám, chữa bệnh, phục hồi hệ thống khám, chữa bệnh và bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, việc hoàn thiện thể chế pháp luật, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc được đặc biệt quan tâm.

Song, theo lãnh đạo ngành y tế, một trong những nguyên nhân gây quá tải tuyến trên là chênh lệch về chuyên môn kỹ thuật giữa các vùng miền, giữa bệnh viện tuyến trên và tuyến dưới.

Do đó, đã có nhiều giải pháp được đề ra, như: Rà soát quy định, quy trình, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, giảm thời gian chờ đợi của nhân dân, đăng ký khám chữa bệnh trực tuyến, khám chữa bệnh từ xa, tăng cường chỉ đạo từ tuyến Trung ương xuống tuyến dưới, tăng cơ sở vật chất…

Đề cập đến phản ánh của ĐBQH về tình trạng quá tải tại Bệnh viện K Trung ương, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, trong hai năm qua, bệnh viện đã nỗ lực khắc phục với sự hỗ trợ của Bộ. Đến nay, cả 3 cơ sở của Bệnh viện K đã đi vào hoạt động.

Cơ sở Quán Sứ đã được nâng cấp khang trang, sạch đẹp. Về trang thiết bị, bệnh viện đã được đầu tư hơn 1.500 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước, hợp tác quốc tế và quỹ phát triển sự nghiệp của bệnh viện. Từ nay đến cuối năm, sẽ tiếp tục tăng cường thêm máy móc để đáp ứng nhu cầu điều trị của người bệnh.

Ngoài ra, Bộ Y tế đang tập trung rà soát, tháo gỡ vướng mắc để đưa vào hoạt động các cơ sở bệnh viện đã hoàn thành nhưng chậm khai thác trong thời gian qua như cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức. Dự kiến, từ nay đến cuối năm sẽ hoàn thành các phần việc còn tồn đọng.

Song song với đó, công tác chỉ đạo tuyến tiếp tục được chú trọng. Đơn cử như mô hình Bệnh viện Đại học Y Hà Nội do ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu làm Giám đốc đã “kết nghĩa” với các bệnh viện tuyến dưới để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại cơ sở. Nhờ đó, người dân được tiếp cận dịch vụ chất lượng cao ngay tại địa phương.

Ngành cũng đẩy mạnh hội chẩn, khám chữa bệnh từ xa, tăng cường hợp tác quốc tế, nâng cao chất lượng nhân lực, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến… Các giải pháp này đều đang được triển khai quyết liệt.

Xây dựng niềm tin tuyến dưới

Trước đó, đại biểu Đỗ Thị Lan, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, cho biết, khi đến Bệnh viện K (Hà Nội), bà chứng kiến cảnh hàng dài người bệnh chờ khám, nhiều bệnh nhân ung thư mệt mỏi chờ đến lượt xạ trị. Không ít người trong số các bệnh nhân này có hoàn cảnh khó khăn do thời gian điều trị kéo dài và chi phí tăng cao.

Bà Đỗ Thị Lan nêu, mỗi ngày Bệnh viện K tiếp nhận hơn 2.000 lượt khám. Song, cơ sở này còn thiếu nhiều thiết bị y tế cần thiết như máy siêu âm, máy chụp CT. Đặc biệt, tình trạng thiếu máy xạ trị khiến nhiều bệnh nhân không được can thiệp kịp thời, mất cơ hội điều trị hiệu quả trong “giờ vàng”.

Đại biểu cho rằng, những bất cập trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một phần là do nhu cầu đầu tư cho y tế, nhân lực và thiết bị ngày càng tăng nhưng giá dịch vụ y tế vẫn chưa được tính đúng, tính đủ theo quy định. Bên cạnh đó, các cơ sở khám, chữa bệnh công lập chưa cân đối được thu chi.

Nếu trả lương đầy đủ cho y bác sĩ thì không đủ nguồn cho các khoản chi thường xuyên khác. Đồng thời, cơ chế đấu thầu mua sắm thiết bị và chính sách xã hội hóa đầu tư trong bệnh viện công lập còn nhiều vướng mắc, dẫn đến khó khăn trong việc bổ sung, nâng cấp trang thiết bị.

Trước tình trạng này, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm có chỉ đạo, đánh giá toàn diện tình trạng quá tải tại các bệnh viện chuyên sâu. Bà Đỗ Thị Lan cho rằng, Bệnh viện K cần được xem xét kỹ về tình hình tiếp nhận, khám và điều trị bệnh nhân ung thư hằng năm.

Đại biểu cũng nhận định, cần xác định rõ các bất cập, nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục. Trong đó, có việc tăng cường đầu tư cho y tế cơ sở, hỗ trợ đào tạo nhân lực, bổ sung thiết bị, đảm bảo thu nhập để giữ chân đội ngũ y bác sĩ trong khu vực công lập.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng, tình trạng bệnh viện tuyến trên quá tải không phải do máy móc, trang thiết bị không được sử dụng.

Nếu có, số lượng này rất ít. Theo đại biểu, tình trạng quá tải của bệnh viện tuyến Trung ương chủ yếu do người dân mất niềm tin, không tin vào bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh.

Do đó, theo đại biểu, muốn giải quyết vấn đề này, trước hết, cần nâng cao chất lượng y tế tuyến cơ sở. Đặc biệt tới đây khi không còn tuyến huyện, định hướng phát triển y tế cơ sở là rất quan trọng.

Với y tế tuyến xã, lâu nay chỉ có chức năng dự phòng, cần tổ chức lại thành các phòng khám của tuyến huyện và từng ngày cố định trong tuần sẽ có bác sĩ tuyến tỉnh, tuyến huyện xuống khám cho người dân. Như vậy, người dân sẽ có niềm tin hơn vào y tế cơ sở.

Chỉ ra bất cập khi bệnh viện tuyến huyện phải áp dụng cơ chế tự chủ, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đề xuất “cần quay lại bao cấp”, chi lương cho nhân viên y tế. Bệnh viện chỉ làm chuyên môn, phát triển kỹ thuật để nâng cao đời sống nhân viên. Với bệnh viện tuyến tỉnh, cần tập trung điều trị bệnh thông thường. Trong khi đó, tuyến Trung ương nên tổ chức các viện chuyên khoa trong đa khoa để chữa bệnh cho người dân toàn diện hơn, gắn với công tác đào tạo của các trường đại học.