Gọi vốn cho sinh viên khởi nghiệp

Gian hàng của dự án BINKS tại Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới - sáng tạo quốc gia Techfest Vietnam 2024. Ảnh: NVCC

Trong đó, việc tiếp cận và gọi vốn thành công đòi hỏi sinh viên phải chuẩn bị đầy đủ, chuyên nghiệp từ chiến lược kinh doanh, kỹ năng thuyết trình, sản phẩm mẫu, quản lý tài chính…

Hoàn chỉnh hệ sinh thái khởi nghiệp

Hầu hết trường đại học, nhất là khối kỹ thuật - công nghệ, đều có không gian đổi mới sáng tạo. Từ nền tảng cơ sở vật chất của không gian này, hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên diễn ra sôi nổi, rộng khắp.

Có thể kể đến đề tài, dự án gắn với thực tiễn, đóng góp cho cộng đồng, có tiềm năng khởi nghiệp cao như: Gậy thông minh hỗ trợ người già, Hệ thống chẩn đoán đa vị trí rò rỉ trong đường ống nước và điều chỉnh áp suất đầu ra thông qua mạng 4G của sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật (Đại học Đà Nẵng); BINKS - Mực thực vật - hướng đi mới cho nông nghiệp xanh của sinh viên Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt - Anh.

Dự án Coffuel - Viên nén sinh khối từ bã cà phê của nhóm sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội không chỉ dừng lại ở chiến thắng cuộc thi Ngày hội Khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên - SV Startup 2024 mà còn đưa được sản phẩm ra thị trường. Dự án cung cấp giải pháp đổi mới trong tái chế phụ phẩm công nghiệp - công nghệ là bã cà phê, đem năng lượng xanh trở nên thông dụng hơn với thị trường.

Hiện Coffuel có 2 dòng sản phẩm chính là viên nén đốt cho lò hơi công nghiệp và viên nén dân dụng phục vụ cho mục đích nấu nướng, cắm trại với sự vượt trội về hiệu năng mà vẫn giữ sự cạnh tranh về giá cả.

Ông Huỳnh Đăng Chính - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, để sinh viên tự tin khởi nghiệp thì hệ sinh thái khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo của cơ sở giáo dục đại học phải có sự hỗ trợ toàn diện từ ý tưởng đến thương mại hóa sản phẩm, trên cơ sở hạ tầng Lab hiện đại và môi trường sáng tạo, làm việc thực tế gắn với đào tạo, có các chương trình và cuộc thi khởi nghiệp, khuyến khích nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo.

Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) kiến tạo hai nguồn lực quan trọng cho hệ sinh thái khởi nghiệp đó là các sáng lập khởi nghiệp - Founder và các dự án khởi nghiệp - tiền thân doanh nghiệp khởi nghiệp. Nhà trường xây dựng các chương trình cố vấn (mentor/coach), hệ thống tài liệu, cung cấp không gian làm việc và các nguồn lực cần thiết nhằm hỗ trợ sinh viên trong quá trình triển khai và phát triển dự án khởi nghiệp, từ đó góp phần xây dựng hệ sinh thái sáng tạo năng động và hiệu quả ngay trong khuôn viên trường.

Ông Nguyễn Hữu Hiếu - Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) cho rằng, mô hình khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong trường đại học phải được quan niệm xuất phát từ những điều rất nhỏ, có thể khởi nguồn từ các câu lạc bộ sinh viên nghiên cứu khoa học đang triển khai hiệu quả trong nhà trường. Hệ sinh thái không cần thiết phải có quy mô lớn ngay từ đầu mà quan trọng có nơi để các thế hệ sinh viên có thể hoạt động, duy trì giao lưu giữa nhiều khóa và kết nối ý tưởng.

“Từ các đề tài nghiên cứu khoa học thực sự có ý nghĩa, nhà trường tìm cách hỗ trợ hoặc kêu gọi hỗ trợ từ doanh nghiệp đối tác, đồng thời tạo điều kiện cho các nhóm nghiên cứu có thể mượn địa điểm trong nhà trường để tiếp tục nghiên cứu ngay cả khi đã tốt nghiệp nhằm tạo nên các start-up, duy trì hoạt động, tránh những đề tài thực hiện giữa chừng như hiện nay”, ông Nguyễn Hữu Hiếu chia sẻ.

Học sinh Trường THPT Việt - Nhật (Đà Nẵng) sử dụng màu vẽ thực vật BINKS trong một chương trình trải nghiệm tại Không gian sáng chế của VNUK. Ảnh: NVCC

Nhà trường gọi vốn

Hai chương trình gọi vốn BK Start-up Days tại Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức vào tháng 7 và tháng 10/2024 thu hút gần 30 doanh nghiệp, quỹ đầu tư. Kết quả, dự án Awake Driver của sinh viên đã thành lập công ty khởi nghiệp và gọi vốn thành công 600 triệu đồng, với 250 triệu được giải ngân trong năm 2024.

Cuối năm 2023, Đại học Bách khoa Hà Nội thành lập Trung tâm Sáng tạo Khởi nghiệp sinh viên nhằm nuôi dưỡng văn hóa đổi mới sáng tạo, tinh thần khởi nghiệp, tạo ra môi trường để ý tưởng của sinh viên có thể phát triển và trở thành giải pháp cụ thể có giá trị thực tiễn. Trong năm 2024, trung tâm đã phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức buổi trao đổi, khóa học về kỹ năng cần thiết cho sinh viên khởi nghiệp như lập kế hoạch kinh doanh, quản trị tài chính, marketing, pitching…

Các sản phẩm từ ý tưởng mới của sinh viên tiếp tục được thử thách qua các cuộc thi trong và ngoài nước, được Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo Bách khoa Hà Nội - BK Fund hỗ trợ và kết nối với nhà đầu tư, tiếp tục được Công ty Đầu tư và Phát triển công nghệ Bách khoa Hà Nội - BK Holdings chắp cánh từ nguồn vốn trong và ngoài nước ươm tạo và thương mại hóa sản phẩm.

Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng) vừa ký kết Biên bản ghi nhớ với 5 đối tác chiến lược đến từ Việt Nam và Hàn Quốc, gồm Trung tâm Kinh tế Sáng tạo & Đổi mới Ulsan (UCCEI), Trường Cao đẳng Ulsan (UC), Đại học Ulsan (UOU), Mạng lưới Đổi mới Sáng tạo Việt Nam tại Hàn Quốc (VINK).

Ông Lê Tiến Dũng - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Thỏa thuận hợp tác này góp phần tạo ra cơ hội học tập, làm việc, trau dồi kinh nghiệm cho sinh viên tài năng, đồng thời kết nối các nguồn lực giữa Chính phủ, doanh nghiệp và trường đại học ở cả 2 thành phố Đà Nẵng và Ulsan”.

Trong khi đó, ông Hee-Chul Cho - Giám đốc Ban Kế hoạch của UCCEI cho rằng, Chương trình trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc (VKSEE) nhằm hỗ trợ các start-up Việt Nam mở rộng thị trường và nguồn lực tại thành phố Ulsan - trung tâm công nghiệp và công nghệ cao của Hàn Quốc; tăng cường trao đổi học thuật, giao lưu sinh viên, và phối hợp đào tạo giữa các trường và tổ chức đối tác.

Trên cơ sở này, nhà trường sẽ phối hợp trong việc xác định và đề xuất các start-up Việt Nam tiềm năng, cũng như sinh viên phù hợp tham gia Chương trình VKSEE. Nhà trường sẽ đồng hành trong công tác điều phối học thuật, chia sẻ thông tin về các khóa học, chương trình trao đổi sinh viên và các hoạt động học thuật liên quan; đồng thời góp phần tổ chức các sự kiện và hoạt động chuyên môn. VKSEE kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối bền vững giữa trí tuệ trẻ Việt Nam và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Hàn Quốc.

Sinh viên Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) thuyết trình đề cương nghiên cứu khoa học trước Hội đồng đánh giá. Ảnh: NTCC

Đầu vào là ý tưởng - đầu ra là doanh nhân

Thắng lớn tại nhiều cuộc thi khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo của sinh viên năm 2024, dự án “BINKS - Mực thực vật” của nhóm sinh viên Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt - Anh (VNUK, Đại học Đà Nẵng) đã trở thành một start-up bắt đầu thâm nhập thị trường với chiến lược dài hơi. Tận dụng rau, củ quả thừa từ các chợ, nông trại, nhóm nghiên cứu gồm 5 sinh viên Trần Nhân Kiệt, Nguyễn Hoàng Thanh Trâm, Lê Văn Minh Tuấn, Lê Ngọc Anh Phương và Phạm Như Uyên Nhi đã chế tạo ra các sản phẩm mực viết và màu vẽ.

Về mặt công nghệ, quy trình sản xuất mực viết và màu vẽ từ Anthocyanin – một nhóm hợp chất tạo màu tự nhiên trong rau, củ, quả của BINKS là mới mẻ và hầu như chưa từng áp dụng tại Việt Nam. Để có được công thức hợp lý, hiệu quả, nhóm đã trải qua nhiều lần thử nghiệm, điều chỉnh các thông số như nhiệt độ, độ pH… để sản phẩm có chất lượng tốt nhất.

Yếu tố sáng tạo của BINKS không chỉ ở việc biết tận dụng nguồn phế phẩm rau, củ, quả mà còn nắm bắt nhu cầu, thị hiếu viết, vẽ của học sinh cần tính thân thiện, an toàn. Tính khả thi, bền vững của BINKS còn thể hiện qua chiến lược quảng bá sản phẩm và thương hiệu để trở thành một sản phẩm khởi nghiệp quốc gia, vươn ra thị trường quốc tế.

Trong quá trình sản xuất BINKS, nhóm của Trần Nhân Kiệt nhận được sự hỗ trợ, tư vấn từ các giảng viên chuyên ngành Hóa sinh, Hóa phân tử và Hóa ứng dụng của Viện VNUK và một số trường đại học trên địa bàn. Từ mùa Hè 2023, “đại bản doanh” của nhóm là phòng thí nghiệm và “Không gian sáng chế” của VNUK để cùng nghiên cứu, sáng chế và cải thiện.

Trên cơ sở dự án “BINKS - Mực thực vật”, Công ty Cổ phần Sản phẩm xanh BINK thành lập và đi vào hoạt động từ cuối năm 2024 do sinh viên Trần Nhân Kiệt - nhóm trưởng của dự án “BINKS - Mực thực vật” đầu tư vốn, các thành viên trong nhóm tham gia với vai trò cộng sự, “còn tiền thưởng từ các cuộc thi thì chúng em chia nhau để thêm vào chi phí học tập”, Kiệt cho biết.

Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) trở thành nhà đầu tư thiên thần ở giai đoạn đầu để dự án Tảo Việt AigeaVi trở thành một start-up thực sự. Ông Trịnh Đăng Mậu - Trưởng khoa Sinh - Nông nghiệp - Môi trường đã cùng hỗ trợ và đồng hành với nhóm dự án cho biết: “Nguồn vốn hỗ trợ qua các giai đoạn cho dự án khoảng hơn 400 triệu, gồm cả hỗ trợ từ các chương trình nghiên cứu của Trường Đại học Sư phạm và cá nhân giảng viên cùng đồng hành.

Quỹ đầu tư cho dự án được phát triển từ phòng thí nghiệm, chính vì vậy, khi nhóm sinh viên dự án phát triển thành doanh nghiệp, có lợi nhuận thì doanh nghiệp quay trở lại hỗ trợ cho phòng thí nghiệm. Từ 5 - 10% cổ phần của phòng thí nghiệm trong doanh nghiệp sẽ là quỹ để hỗ trợ các dòng sản phẩm tiếp theo hoặc hỗ trợ cho các dự án khởi nghiệp của sinh viên nhà trường”.

Theo nhận xét của ông Mậu, với những dự án khởi nghiệp của sinh viên, có nhiều hạn chế trong gọi vốn đầu tư. Nhà đầu tư bao giờ cũng phải nhìn thấy tiềm năng của dự án, bao gồm nguồn nhân lực và sản phẩm có khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường hay không. Nhà đầu tư không mua ý tưởng mà mua năng lực thực thi, sự kiên trì của đội ngũ thực hiện dự án. Vì vậy, nếu không có chiến lược kinh doanh cụ thể và rõ ràng thì dự án khởi nghiệp của sinh viên sẽ gặp khó khăn trong gọi vốn.

Năm 2025, có 5 trong tổng số 7 đề cương nghiên cứu khoa học của sinh viên Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) được lựa chọn để tài trợ từ nguồn hỗ trợ của Văn phòng hợp tác giữa Hội động vật học Frankfurt (FZS) và Khoa Sinh - Nông nghiệp - Môi trường. Tổng kinh phí hỗ trợ lên đến 75 triệu đồng.
Phần lớn các nghiên cứu này hướng tới thực hiện tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cao nguyên Kon Hà Nừng của tỉnh Gia Lai - một trong những khu vực có giá trị sinh thái đặc biệt quan trọng tại Việt Nam. Chương trình nhằm khuyến khích sinh viên tham gia vào các nghiên cứu khoa học thực tiễn, đặc biệt trong lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững.