Bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định số 238/2025/NĐ-CP quy định về chính sách học phí, miễn, giảm, hỗ trợ học phí, hỗ trợ chi phí học tập và giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo (Nghị định 238).

Một trong những điểm mới của Nghị định này là: Trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông (học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở và học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông) trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được hỗ trợ học phí theo mức do HĐND cấp tỉnh quy định, nhưng không vượt quá mức thu của các cơ sở này.

Nhận được thông tin về chính sách miễn, giảm, hỗ trợ học phí cho học sinh, chị Nguyễn Thị Yến, xã Đa Phúc (Hà Nội) không giấu nổi niềm vui bởi sẽ bớt gánh nặng tài chính. Chị chia sẻ, cả hai vợ chồng là công nhân, thu nhập bình quân mỗi tháng khoảng 17 - 18 triệu đồng. Gia đình có ba con, trong đó con gái lớn đang học lớp 11 tại một trường ngoài công lập, hai con nhỏ học trường THCS công lập gần nhà.

“Vợ chồng tôi luôn chịu áp lực về kinh tế. Nhiều khi muốn cho con học thêm phải tính toán, cân nhắc xem có đủ tiền trang trải không. Nay các con được miễn và hỗ trợ học phí, chúng tôi đỡ vất vả và có điều kiện lo cho các cháu tốt hơn”, chị Yến bộc bạch.

Từ phía nhà trường, nhiều ý kiến cho rằng chính sách này tạo thêm điều kiện để thầy và trò yên tâm dạy tốt, học tốt. Các phụ huynh bày tỏ đồng thuận cao, coi đây là nguồn động viên kịp thời, giúp họ vững tin hơn trong việc đồng hành cùng con em trên hành trình học tập.

TS Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Tâm lý học Việt Nam, người sáng lập Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) nhìn nhận, chính sách hỗ trợ học phí được triển khai trong bối cảnh nhiều gia đình lao động, công nhân còn gặp khó khăn về kinh tế, vì vậy có ý nghĩa thiết thực, góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Chính sách trên thể hiện rõ quan điểm “không để ai bị bỏ lại phía sau”, đồng thời khẳng định sự quan tâm của Nhà nước đối với thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của đất nước. Tác động của chính sách không chỉ dừng ở việc giảm bớt gánh nặng tài chính cho từng hộ gia đình, mà còn tạo động lực để xã hội chung tay nâng cao chất lượng giáo dục, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Học sinh lớp 1 Trường Quốc tế Nhật Bản (Hà Nội). Ảnh: NTCC

Quy định rõ ràng, minh bạch, kiểm soát chặt các khoản thu

Khẳng định đây là chính sách nhân văn, ông Nguyễn Minh Đức - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội nhấn mạnh sự ưu việt của chế độ, đồng thời đánh giá cao việc bảo đảm tính thống nhất trong thực thi chính sách, công bằng trong tiếp cận giáo dục khi đối tượng thụ hưởng trải rộng từ trường công lập đến dân lập, tư thục.

Bên cạnh chính sách miễn học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục công lập và hỗ trợ học phí cho đối tượng tương ứng, bà Trần Khánh Thu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) ghi nhận việc hỗ trợ học phí cho người học tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục là bước đi đột phá, mang đậm tính nhân văn.

Đưa góp ý, theo các đại biểu, cần xây dựng nguyên tắc xác định mức hỗ trợ sao cho công bằng, hợp lý, đồng thời ưu tiên các địa phương vùng sâu, xa, đồng bào dân tộc thiểu số và những khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn, đặc biệt khó khăn. Đây chính là cách vừa khẳng định tính nhân văn của chính sách, vừa góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, để mọi trẻ em có cơ hội đến trường và thụ hưởng sự hỗ trợ thiết thực.

Theo quy định tại Nghị định 238, kinh phí thực hiện chính sách miễn, giảm, hỗ trợ học phí và chi phí học tập sẽ do ngân sách Nhà nước bảo đảm theo quy định của pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách. Ngân sách Trung ương hỗ trợ đối với các địa phương chưa cân đối được ngân sách để thực hiện chính sách miễn, giảm, hỗ trợ học phí và chi phí học tập quy định tại Nghị định này theo quy định của pháp luật.

GS.TS Phạm Tất Dong - nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam ghi nhận, việc miễn và hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập nhằm bảo đảm cơ hội tiếp cận giáo dục bình đẳng cho mọi trẻ em, không phân biệt loại hình trường; đồng thời cho thấy sự quan tâm của Quốc hội và Chính phủ trong việc giảm gánh nặng học phí cho các gia đình, góp phần vào công tác phổ cập giáo dục.

Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ quan ngại về nguy cơ phát sinh các khoản thu “tự nguyện” không đúng quy định. Khi có một khoản thu chính thức bị loại bỏ, có thể xuất hiện các hình thức khác để bù đắp thiếu hụt tài chính, thông qua các loại quỹ “tự nguyện” hoặc các khoản đóng góp không minh bạch.

Điều này không chỉ gây bức xúc trong phụ huynh mà còn làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của chính sách miễn, giảm, hỗ trợ học phí. Vì thế, cần xây dựng quy định rõ ràng, minh bạch về các khoản thu ngoài học phí (nếu có), kiểm soát chặt chẽ các khoản thu “tự nguyện”, nghiêm cấm mọi hình thức lạm thu dưới danh nghĩa tự nguyện.

Theo ước tính của Chính phủ, mỗi năm có khoảng 23 triệu trẻ mầm non và học sinh phổ thông. Tổng kinh phí để thực hiện chính sách miễn và hỗ trợ học phí vào khoảng 30.600 tỷ đồng. Riêng năm học 2025 - 2026, ngân sách dành cho trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học và trung học cơ sở là 22.500 tỷ đồng.

Bài viết với tag: "hệ thống giáo dục quốc dân"

Hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập: Chính sách nhân văn và đột phá

Có thể bạn quan tâm