Cùng kiến tạo nền giáo dục Việt Nam vững vàng bứt phá

GD&TĐ - Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) đã và đang được các chuyên gia, nhà quản lý giáo dục, thầy cô giáo tin tưởng, kỳ vọng tạo động lực mạnh mẽ đưa nền giáo dục Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số…



Cơ chế và nguồn lực

Qua nghiên cứu dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng, đại biểu Quốc hội khóa XV Nguyễn Thị Hà (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) cho biết, xây dựng, triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng GD&ĐT là một định hướng có tầm nhìn chiến lược, đáp ứng yêu cầu cấp bách của đất nước trong giai đoạn phát triển mới.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế sâu rộng, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia.

“Việc xác định một chương trình mục tiêu quốc gia riêng cho giáo dục cho thấy Đảng ta đã nhìn nhận đúng vị trí, vai trò của giáo dục - không chỉ là lĩnh vực văn hóa - xã hội, mà còn là động lực phát triển, là nền tảng của đổi mới sáng tạo và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là bước đi cần thiết, thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Cùng quan tâm, nghiên cứu về vấn đề trên, ông Tạ Việt Hùng - Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh cho rằng, dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác định việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo là một chủ trương có ý nghĩa chiến lược, thể hiện tầm nhìn mới của Đảng trong giai đoạn đất nước bước vào thời kỳ phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện.

Theo ông Hùng, chương trình mục tiêu quốc gia này tạo cơ chế, nguồn lực và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị để đưa GD&ĐT thực sự trở thành “quốc sách hàng đầu”. Đây không chỉ là một dự án đầu tư đơn lẻ, mà là một chương trình tổng thể, lâu dài và mang tính liên ngành, nhằm đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận giáo dục chất lượng, hiện đại và bình đẳng, từ mầm non đến đại học, giáo dục nghề nghiệp và học tập suốt đời.

Tỉnh Bắc Ninh mới trên cơ sở hợp nhất toàn bộ địa giới hành chính của hai tỉnh Bắc Ninh cũ và Bắc Giang, trở thành tỉnh có vị trí địa lý quan trọng trong vùng Thủ đô Hà Nội, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Toàn tỉnh Bắc Ninh với 1.221 cơ sở giáo dục (trong đó: 425 trường Mầm non, 317 trường Tiểu học, 72 trường Tiểu học và THCS, 292 trường THCS, 90 trường THPT, 3 trường Phổ thông Dân tộc nội trú có cấp THPT, 2 trường chuyên, 18 trung tâm GDNN-GDTX và tương đương).

Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục sẽ góp phần thu hẹp chênh lệch chất lượng giữa các vùng, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý, dạy học, kiểm định chất lượng, đồng thời tạo đột phá về hạ tầng, thiết bị, thư viện số, phòng học bộ môn, nhà công vụ giáo viên…

Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi ngành Giáo dục phải đổi mới mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Việc triển khai Chương trình GDPT 2018, sự chuyển dịch của thị trường lao động, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao trong thời đại trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi xanh và kinh tế tri thức… đang đặt ra những thách thức lớn. Nếu không có một chương trình mục tiêu quốc gia với tầm bao quát và nguồn lực tương xứng, sẽ khó bảo đảm tính đồng bộ giữa chính sách, đầu tư và quản lý, đặc biệt là ở cấp địa phương.

Khi chương trình được triển khai, các địa phương sẽ có cơ sở pháp lý và cơ chế tài chính để huy động đa dạng nguồn lực xã hội, đồng thời tăng quyền chủ động trong quản lý, tổ chức thực hiện.

“Với Bắc Ninh - trung tâm công nghiệp, đô thị hóa nhanh - đây là cơ hội quan trọng để hiện đại hóa hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, thông minh, gắn giáo dục với nhu cầu nhân lực của các khu công nghiệp, doanh nghiệp FDI và quá trình phát triển đô thị thông minh…”, Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh nói.

Là một trong những cơ sở đi đầu về chuyển đổi số, triển khai giảng dạy ngoại ngữ sớm cho học sinh (từ mầm non), ông Nguyễn Nho Hòa - Hiệu trưởng Trường Phổ thông quốc tế Kinh Bắc (KBIS), bày tỏ vui mừng khi đón nhận dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Theo ông, đây là chủ trương đúng đắn, ưu việt, giúp đội ngũ giáo viên phấn khởi, chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục mở đường cho giáo dục tư nhân phát triển.

Dẫn chứng về mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, Hiệu trưởng KBIS Nguyễn Nho Hòa nhấn mạnh, đây là chủ trương đúng đắn để hướng tới hội nhập. Tuy nhiên, ông gợi mở để triển khai cần điều kiện về con người và cơ sở vật chất.



Gợi mở ba trụ cột đột phá

Hiệu trưởng KBIS Nguyễn Nho Hòa nhận định, ở KBIS và nhiều cơ sở giáo dục khác, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai cần nhiều thời gian, vượt qua những khó khăn.

“Cùng với sự quan tâm của chính sách thì lộ trình đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học cần đi từng bước, thận trọng nhưng quyết tâm. Có thể chọn lớp hoặc khối có điều kiện để triển khai trước, rồi nhân rộng dần. Việc dạy ngôn ngữ thứ hai nên theo nhóm lớp thay vì toàn trường, cách làm là lan tỏa tự nhiên, học từ các bài học trên lớp hoặc cuộc sống, tạo điển hình tiên tiến rồi mở rộng…” - ông gợi mở.

Đại biểu Nguyễn Thị Hà cũng cho rằng, để chương trình mục tiêu quốc gia thực sự tạo đột phá khi được thiết kế theo hướng tích hợp, lâu dài, có cơ chế tài chính bền vững và phân cấp rõ ràng, bảo đảm mỗi địa phương đều có điều kiện chủ động tổ chức thực hiện.

Đại biểu gợi mở, chương trình cần tập trung vào ba trụ cột trọng tâm: Trong đó, đổi mới căn bản nội dung và phương pháp giáo dục theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học, gắn đào tạo với thực tiễn, thị trường lao động và yêu cầu phát triển quốc gia. Đồng thời, đầu tư hiện đại hóa cơ sở vật chất, hạ tầng số và chuyển đổi mạnh mẽ sang mô hình giáo dục số, tạo môi trường học tập thông minh, mở, linh hoạt và công bằng cho mọi người học.

Cùng với đó là phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, có năng lực sư phạm, phẩm chất đạo đức và tư duy đổi mới. Đây là khâu then chốt, quyết định thành công của mọi chính sách giáo dục.

Cùng quan điểm, song Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh Tạ Việt Hùng cho rằng, bên cạnh những trụ cột trên, cần tập trung phát triển giáo dục toàn diện gắn với năng lực nghề nghiệp, kỹ năng số và văn hóa công dân số; đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp, STEM, ngoại ngữ, tin học, kỹ năng mềm. Đồng thời, cần cơ chế phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội và doanh nghiệp trong định hướng nghề nghiệp, thực hành trải nghiệm và đào tạo nhân lực theo nhu cầu thực tế.

Đồng thời, tăng cường công bằng trong tiếp cận giáo dục và bảo đảm an sinh học đường. Chú trọng vùng khó khăn, nhóm yếu thế, học sinh khuyết tật, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt; đồng thời xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện, hạnh phúc. Đây là thước đo của sự văn minh và nhân văn trong một nền giáo dục hiện đại.

Nếu huy động tốt nguồn lực, trao quyền thực chất cho địa phương, khai thác hiệu quả công nghệ số và phát triển đội ngũ nhà giáo theo hướng chuyên nghiệp - nhân văn - sáng tạo, thì Chương trình mục tiêu quốc gia này sẽ thực sự tạo ra bước ngoặt về chất lượng và hiệu quả GD&ĐT, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

“Đối với Bắc Ninh, đây cũng là thời cơ để ngành Giáo dục tỉnh chuyển mình mạnh mẽ về chất lượng, kỷ cương và hội nhập, đóng góp thiết thực vào mục tiêu chung đưa tỉnh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030”, Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh kỳ vọng.





Cơ chế và nguồn lực

Qua nghiên cứu dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng, đại biểu Quốc hội khóa XV Nguyễn Thị Hà (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) cho biết, xây dựng, triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng GD&ĐT là một định hướng có tầm nhìn chiến lược, đáp ứng yêu cầu cấp bách của đất nước trong giai đoạn phát triển mới.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế sâu rộng, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia.

“Việc xác định một chương trình mục tiêu quốc gia riêng cho giáo dục cho thấy Đảng ta đã nhìn nhận đúng vị trí, vai trò của giáo dục - không chỉ là lĩnh vực văn hóa - xã hội, mà còn là động lực phát triển, là nền tảng của đổi mới sáng tạo và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là bước đi cần thiết, thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Cùng quan tâm, nghiên cứu về vấn đề trên, ông Tạ Việt Hùng - Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh cho rằng, dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác định việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo là một chủ trương có ý nghĩa chiến lược, thể hiện tầm nhìn mới của Đảng trong giai đoạn đất nước bước vào thời kỳ phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện.

Theo ông Hùng, chương trình mục tiêu quốc gia này tạo cơ chế, nguồn lực và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị để đưa GD&ĐT thực sự trở thành “quốc sách hàng đầu”. Đây không chỉ là một dự án đầu tư đơn lẻ, mà là một chương trình tổng thể, lâu dài và mang tính liên ngành, nhằm đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận giáo dục chất lượng, hiện đại và bình đẳng, từ mầm non đến đại học, giáo dục nghề nghiệp và học tập suốt đời.

Tỉnh Bắc Ninh mới trên cơ sở hợp nhất toàn bộ địa giới hành chính của hai tỉnh Bắc Ninh cũ và Bắc Giang, trở thành tỉnh có vị trí địa lý quan trọng trong vùng Thủ đô Hà Nội, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Toàn tỉnh Bắc Ninh với 1.221 cơ sở giáo dục (trong đó: 425 trường Mầm non, 317 trường Tiểu học, 72 trường Tiểu học và THCS, 292 trường THCS, 90 trường THPT, 3 trường Phổ thông Dân tộc nội trú có cấp THPT, 2 trường chuyên, 18 trung tâm GDNN-GDTX và tương đương).

Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục sẽ góp phần thu hẹp chênh lệch chất lượng giữa các vùng, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý, dạy học, kiểm định chất lượng, đồng thời tạo đột phá về hạ tầng, thiết bị, thư viện số, phòng học bộ môn, nhà công vụ giáo viên…

Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi ngành Giáo dục phải đổi mới mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Việc triển khai Chương trình GDPT 2018, sự chuyển dịch của thị trường lao động, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao trong thời đại trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi xanh và kinh tế tri thức… đang đặt ra những thách thức lớn. Nếu không có một chương trình mục tiêu quốc gia với tầm bao quát và nguồn lực tương xứng, sẽ khó bảo đảm tính đồng bộ giữa chính sách, đầu tư và quản lý, đặc biệt là ở cấp địa phương.

Khi chương trình được triển khai, các địa phương sẽ có cơ sở pháp lý và cơ chế tài chính để huy động đa dạng nguồn lực xã hội, đồng thời tăng quyền chủ động trong quản lý, tổ chức thực hiện.

“Với Bắc Ninh - trung tâm công nghiệp, đô thị hóa nhanh - đây là cơ hội quan trọng để hiện đại hóa hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, thông minh, gắn giáo dục với nhu cầu nhân lực của các khu công nghiệp, doanh nghiệp FDI và quá trình phát triển đô thị thông minh…”, Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh nói.

Là một trong những cơ sở đi đầu về chuyển đổi số, triển khai giảng dạy ngoại ngữ sớm cho học sinh (từ mầm non), ông Nguyễn Nho Hòa - Hiệu trưởng Trường Phổ thông quốc tế Kinh Bắc (KBIS), bày tỏ vui mừng khi đón nhận dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Theo ông, đây là chủ trương đúng đắn, ưu việt, giúp đội ngũ giáo viên phấn khởi, chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục mở đường cho giáo dục tư nhân phát triển.

Dẫn chứng về mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, Hiệu trưởng KBIS Nguyễn Nho Hòa nhấn mạnh, đây là chủ trương đúng đắn để hướng tới hội nhập. Tuy nhiên, ông gợi mở để triển khai cần điều kiện về con người và cơ sở vật chất.



Gợi mở ba trụ cột đột phá

Hiệu trưởng KBIS Nguyễn Nho Hòa nhận định, ở KBIS và nhiều cơ sở giáo dục khác, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai cần nhiều thời gian, vượt qua những khó khăn.

“Cùng với sự quan tâm của chính sách thì lộ trình đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học cần đi từng bước, thận trọng nhưng quyết tâm. Có thể chọn lớp hoặc khối có điều kiện để triển khai trước, rồi nhân rộng dần. Việc dạy ngôn ngữ thứ hai nên theo nhóm lớp thay vì toàn trường, cách làm là lan tỏa tự nhiên, học từ các bài học trên lớp hoặc cuộc sống, tạo điển hình tiên tiến rồi mở rộng…” - ông gợi mở.

Đại biểu Nguyễn Thị Hà cũng cho rằng, để chương trình mục tiêu quốc gia thực sự tạo đột phá khi được thiết kế theo hướng tích hợp, lâu dài, có cơ chế tài chính bền vững và phân cấp rõ ràng, bảo đảm mỗi địa phương đều có điều kiện chủ động tổ chức thực hiện.

Đại biểu gợi mở, chương trình cần tập trung vào ba trụ cột trọng tâm: Trong đó, đổi mới căn bản nội dung và phương pháp giáo dục theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học, gắn đào tạo với thực tiễn, thị trường lao động và yêu cầu phát triển quốc gia. Đồng thời, đầu tư hiện đại hóa cơ sở vật chất, hạ tầng số và chuyển đổi mạnh mẽ sang mô hình giáo dục số, tạo môi trường học tập thông minh, mở, linh hoạt và công bằng cho mọi người học.

Cùng với đó là phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, có năng lực sư phạm, phẩm chất đạo đức và tư duy đổi mới. Đây là khâu then chốt, quyết định thành công của mọi chính sách giáo dục.

Cùng quan điểm, song Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh Tạ Việt Hùng cho rằng, bên cạnh những trụ cột trên, cần tập trung phát triển giáo dục toàn diện gắn với năng lực nghề nghiệp, kỹ năng số và văn hóa công dân số; đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp, STEM, ngoại ngữ, tin học, kỹ năng mềm. Đồng thời, cần cơ chế phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội và doanh nghiệp trong định hướng nghề nghiệp, thực hành trải nghiệm và đào tạo nhân lực theo nhu cầu thực tế.

Đồng thời, tăng cường công bằng trong tiếp cận giáo dục và bảo đảm an sinh học đường. Chú trọng vùng khó khăn, nhóm yếu thế, học sinh khuyết tật, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt; đồng thời xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện, hạnh phúc. Đây là thước đo của sự văn minh và nhân văn trong một nền giáo dục hiện đại.

Nếu huy động tốt nguồn lực, trao quyền thực chất cho địa phương, khai thác hiệu quả công nghệ số và phát triển đội ngũ nhà giáo theo hướng chuyên nghiệp - nhân văn - sáng tạo, thì Chương trình mục tiêu quốc gia này sẽ thực sự tạo ra bước ngoặt về chất lượng và hiệu quả GD&ĐT, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

“Đối với Bắc Ninh, đây cũng là thời cơ để ngành Giáo dục tỉnh chuyển mình mạnh mẽ về chất lượng, kỷ cương và hội nhập, đóng góp thiết thực vào mục tiêu chung đưa tỉnh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030”, Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Ninh kỳ vọng.