Dạy học 2 buổi/ngày: Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện

Tăng cường giá trị, kỹ năng sống

Tại TPHCM, theo thống kê, tỷ lệ học 2 buổi/ngày ở cấp tiểu học là 92,98%, cấp trung học (gồm THCS và THPT) là 93%. Thời gian qua, các trường học luôn chú trọng tạo môi trường học tập năng động, khuyến khích học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa, đặc biệt các môn thể dục thể thao. Nhờ đó, nhiều em đạt thành tích cao trong các hội thi thể dục thể thao học sinh cấp quận, thành phố và quốc gia, mang lại niềm tự hào cho nhà trường và gia đình.

Không chỉ phát triển vượt trội về thể chất, học sinh còn được định hướng và bồi dưỡng các kỹ năng nghiên cứu khoa học, nghệ thuật, kỹ năng sống và tinh thần làm việc nhóm. Nhiều em đã trưởng thành vượt bậc, ghi dấu ấn trong các sân chơi trí tuệ, cuộc thi nghiên cứu khoa học, nghệ thuật, thể thao, trở thành cá nhân tiêu biểu, góp phần làm rạng danh truyền thống dạy tốt - học tốt của các nhà trường.

Năm học 2024 - 2025, tại Giải Thể thao học sinh TPHCM, Võ Minh Thông - lớp 5/6, Trường Tiểu học Phú Thọ (Quận 11) giành 2 Huy chương Vàng môn đá cầu. Năm học trước, tại sân chơi này, Võ Minh Thông cũng đoạt 1 Huy chương Vàng. Thông cho biết, học cả ngày ở trường tạo điều kiện thuận lợi để học tập và tham gia các câu lạc bộ thể thao, văn nghệ trong trường. “Tham gia các câu lạc bộ giúp em phát triển thể chất, có thêm kỹ năng để tự tin trước đám đông, làm việc nhóm… Đặc biệt là dịp để em trải nghiệm, rèn luyện môn đá cầu yêu thích”, Thông cho hay.

Tại Nghệ An, dạy học 2 buổi/ngày được hầu hết trường tiểu học thực hiện. Tuy nhiên, ở cấp THCS, THPT mới triển khai ở một số đơn vị thí điểm mô hình trường tiên tiến tại TP Vinh, còn lại chủ yếu là trường dân tộc nội trú, dân tộc bán trú vùng cao. Việc thực hiện dạy học 2 buổi/ngày đã giúp các trường có thời gian, tổ chức hoạt động giáo dục toàn diện và nhận được sự ủng hộ của phụ huynh.

Cách đây 3 năm, Trường THCS Trường Thi (TP Vinh) bắt đầu thí điểm trường tiên tiến và tuyển sinh khóa đầu tiên. Vượt qua áp lực và thách thức của mô hình giáo dục mới, số lượng hồ sơ tuyển sinh hàng năm đạt và vượt chỉ tiêu. Triển khai mô hình tiên tiến, nhà trường dạy học 2 buổi/ngày, tổ chức bán trú cho học sinh có nhu cầu đăng ký. Môi trường học tập, giáo dục có chuyển biến tích cực. Nhiều câu lạc bộ được thành lập như: Tiếng Anh, STEM, Mỹ thuật, Dân ca ví giặm… và bước đầu có kết quả nổi bật. Gần đây nhất, học sinh của trường tham gia và đoạt giải tại Ngày hội Tiếng Anh - Tin học cấp thành phố năm 2025.

Nhóm học sinh lớp 6 - 7 của trường đoạt giải thi Robot “Năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường biển”; nhóm học sinh lớp 8 có sản phẩm “Hệ thống tưới nước tự động bằng cảm biến độ ẩm” được trưng bày tại Ngày hội STEM TP Vinh. Bên cạnh đó, Câu lạc bộ Mỹ thuật cũng sáng tạo nhiều bức tranh ý nghĩa kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm Cách mạng tháng 8 thành công và Quốc khánh 2/9.

Học sinh Trường Tiểu học Phú Thọ (TPHCM) giành giải Nhất môn đá cầu tại Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc. Ảnh: NTCC

Tự tin khám phá bản thân

“Nâng cao năng lực tự chủ cho học sinh Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An” là dự án đoạt giải Nhất Cuộc thi Khoa học kỹ thuật tỉnh Nghệ An, và được chọn dự thi cấp quốc gia năm 2024. Điều đặc biệt, tác giả của dự án là 2 học sinh người Mông, em Lầu Nguyễn Hương Mơ và Thò Y Hải.

Lầu Nguyễn Hương Mơ chia sẻ, học sinh của trường đa số là con em đồng bào dân tộc thiểu số miền Tây Nghệ An nên hay tự ti, ít chủ động, ngại giao tiếp. Học tập và sinh hoạt trong môi trường nội trú nên các em thiếu sự quản lý, đốc thúc thường xuyên của bố mẹ, phải tự lập mọi mặt trong đời sống, quan hệ xã hội, định hướng nghề nghiệp… Nếu không có năng lực tự chủ, học sinh sẽ gặp khó khăn lớn khi giải quyết các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống, quan hệ xã hội, định hướng nghề nghiệp.

Nhóm tác giả đã đưa ra giải pháp như xây dựng “Tủ sách Tự chủ và Pháp luật” trong lớp học, cẩm nang định hướng và lựa chọn nghề nghiệp, phát động phong trào “Xây dựng kế hoạch cá nhân”… Qua đó, giúp học sinh nâng cao hiểu biết, nhận thức, tạo thói quen lập mục tiêu và kế hoạch thực hiện.

Thầy Nguyễn Đình Huy - Bí thư Đoàn Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An cho biết, đặc thù trường nội trú dạy học 2 buổi/ngày và ăn ở, sinh hoạt tại trường, nên thuận tiện để triển khai các hoạt động tập thể cho học sinh. Cụ thể, Đoàn trường đã tạo điều kiện, phối hợp để nhóm tác giả thực hiện chuỗi sinh hoạt tập thể với chủ đề “Tự tin - Chìa khóa mở cửa tương lai”.

Nhà trường cũng thực hiện giải pháp sinh hoạt theo mô hình trường học quân sự, xây dựng nền nếp, tác phong kỷ luật trong học tập, sinh hoạt. Bên cạnh đó, thành lập và tổ chức hiệu quả các câu lạc bộ học tập, nghệ thuật dân tộc để vừa rèn kỹ năng, vừa giáo dục truyền thống, giữ gìn phát huy bản sắc học sinh.

Cô Nguyễn Thị Hồng - Trợ lý thanh niên Trường THPT Phước Long (TP Thủ Đức, TPHCM) cho rằng, tổ chức các câu lạc bộ không chỉ giúp giảm áp lực cho cả học sinh và giáo viên, mà còn tạo môi trường học tập tích cực, khiến các em hứng thú hơn khi đến trường. Riêng với học sinh khá giỏi, việc này giúp các em có cơ hội cân bằng giữa phát triển kiến thức văn hóa và rèn luyện kỹ năng toàn diện, từ đó phát huy tốt hơn tiềm năng của bản thân.

Câu lạc bộ bóng đá là thế mạnh của học sinh Trường THPT Tây Thạnh (TPHCM). Ảnh: NC

Thuận lợi cho gia đình, nhà trường

Bà Nguyễn Thị Kim Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phú Thọ (Quận 11, TPHCM) đánh giá, học sinh học 2 buổi/ngày có nhiều lợi ích, học sinh được ăn trưa, nghỉ ngơi tại trường trong môi trường an toàn, sạch sẽ, giúp các em có thói quen sinh hoạt đúng giờ, nền nếp và tự lập hơn. Giảm áp lực cho phụ huynh trong việc đón đưa, cũng như chăm lo cho con em vào buổi chiều.

Trường Tiểu học Phú Thọ đã xây dựng nhiều sân chơi bổ ích cho học sinh, mở câu lạc bộ, lớp học về nhiều môn thể thao như: Cờ vua, bóng đá, võ thuật, cầu lông, thể dục nhịp điệu…

Tham gia câu lạc bộ, các em không chỉ rèn luyện sức khỏe, mà còn nâng cao thể lực và tầm vóc phù hợp với độ tuổi, giới tính và đặc điểm sức khỏe cá nhân. Không những thế, đây còn là cơ hội tạo dựng cơ sở cho sự phát triển năng lực thể chất toàn diện, hoàn thiện hình thái, củng cố sức khỏe và hình thành hệ thống kỹ năng.

Nhiều phụ huynh lầm tưởng tăng thời lượng học sẽ giúp học sinh tiến bộ, tuy nhiên trên thực tế, với học sinh yếu, việc học quá nhiều dễ dẫn đến mệt mỏi, chán nản. Do đó, vào buổi chiều nhà trường thường bố trí các tiết học tự chọn, hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ giúp học sinh phát hiện và phát triển sở trường bản thân. Nhờ đó, nhiều em đạt thành tích cao trong các hội thi thể dục thể thao học sinh các cấp.

Theo bà Tăng Thị Thu Hiền - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phú Thọ, định hướng và tầm nhìn của trường là xây dựng chương trình giáo dục đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng theo Chương trình GDPT 2018 và có nội dung tăng cường, hoạt động trải nghiệm. Qua đó giúp học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng có được để giải quyết các tình huống thực tiễn.

Vì vậy, bên cạnh các môn học theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, nhà trường sẽ triển khai chương trình tăng cường tiếng Anh, Tin học, STEM, năng khiếu, thể thao…; tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và ăn trưa bán trú cho học sinh có nhu cầu đăng ký. Cùng đó, trường thành lập tổ tư vấn để giải đáp mọi thắc mắc của phụ huynh về điều kiện đăng ký, chương trình học, chương trình tăng cường, cam kết đầu ra.

Ở góc độ phụ huynh, anh Nguyễn Duy Sửu (Quận 1, TPHCM) ủng hộ việc học ở trường 2 buổi/ngày với cấp tiểu học và THCS với điều kiện lý tưởng là được ăn bán trú, nghỉ trưa tại trường. Khi đó, cha mẹ tiết kiệm được thời gian đưa đón, có thêm thời gian làm việc, con không phải ra về giữa trưa và trở lại trường đầu giờ chiều, thời gian đó có thể để nghỉ ngơi, ôn bài, rèn năng lực tự học. “Đặc biệt, việc tham gia các câu lạc bộ trong trường để trải nghiệm thực tế, phát triển năng khiếu”, anh Sửu cho hay.

Với cấp THPT, lãnh đạo các nhà trường cho rằng, tổ chức dạy học 2 buổi/ngày giúp thực hiện hiệu quả mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục, tăng cường giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống cho học sinh. Tại Trường THPT Phước Long (TP Thủ Đức, TPHCM) quá trình tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đã sắp xếp thời khóa biểu linh hoạt, hợp lý, hài hòa giữa học tập và các hoạt động trải nghiệm, thiết kế chương trình học phù hợp với từng khối cũng như cần đảm bảo đủ cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên.

Buổi học thứ 2 trong ngày, ngoài giảng dạy kiến thức, nhà trường còn tăng cường cho các em tham gia nhiều hoạt động trải nghiệm, giáo dục STEM, giáo dục hướng nghiệp, câu lạc bộ thể thao, kỹ năng sống, thể chất, nghệ thuật như: STEM, bóng đá, cầu lông, bóng rổ, bóng chuyền, nhiếp ảnh, mỹ thuật, văn học, cờ vua, thanh nhạc, bơi lội, công tác xã hội…

Bà Nguyễn Thị Kiều Hoa - Hiệu trưởng Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An cho hay, bên cạnh dạy học chương trình GDPT, nhà trường tạo điều kiện để học sinh nghiên cứu khoa học, tham gia các sân chơi trí tuệ lớn.
Nhiều học sinh của trường đã đoạt giải cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh, dự thi quốc gia, có học sinh tham gia thi Olympic Toán quốc tế TIMO… Qua đó, học sinh được mở rộng hiểu biết, vươn xa trong học tập, sẵn sàng hành trang bước đến các môi trường học tập, lập nghiệp rộng lớn hơn trong tương lai.

Học sinh Trường THCS Trường Thi (TP Vinh, Nghệ An) tham gia Ngày hội STEM. Ảnh: NTCC

Tăng cường giá trị, kỹ năng sống

Tự tin khám phá bản thân

Thuận lợi cho gia đình, nhà trường

Bà Nguyễn Thị Kiều Hoa - Hiệu trưởng Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An cho hay, bên cạnh dạy học chương trình GDPT, nhà trường tạo điều kiện để học sinh nghiên cứu khoa học, tham gia các sân chơi trí tuệ lớn.
Nhiều học sinh của trường đã đoạt giải cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh, dự thi quốc gia, có học sinh tham gia thi Olympic Toán quốc tế TIMO… Qua đó, học sinh được mở rộng hiểu biết, vươn xa trong học tập, sẵn sàng hành trang bước đến các môi trường học tập, lập nghiệp rộng lớn hơn trong tương lai.