Tháp cổ Chót Mạt: Dấu ấn văn hóa Óc Eo 1.200 năm tại Tây Ninh

2025/12/26 15:22

Khám phá tháp Chót Mạt, một trong ba công trình kiến trúc hiếm hoi của nền văn hóa Óc Eo còn sót lại tại miền Nam, minh chứng cho vương quốc Phù Nam rực rỡ.

Tây Ninh vốn nổi tiếng với du lịch tâm linh qua các công trình như tượng Phật Bà trên núi Bà Đen hay Tòa Thánh Tây Ninh. Tuy nhiên, vùng đất này còn ẩn chứa những giá trị lịch sử sâu dày từ nền văn hóa Óc Eo cổ đại, tiêu biểu là tháp cổ Chót Mạt.

Di sản hiếm quý của nền văn hóa Óc Eo

Tháp Chót Mạt (hay tháp Chóp Mạt) là một trong ba ngọn tháp cổ thuộc văn hóa Óc Eo còn tồn tại ở miền Nam Việt Nam, bên cạnh tháp Bình Thạnh (Tây Ninh) và tháp Vĩnh Hưng (Cà Mau). Với những du khách đam mê tìm hiểu lịch sử và các nền văn hóa cổ, đây là điểm dừng chân không thể bỏ qua.

Công trình tọa lạc tại huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, cách trung tâm thành phố khoảng hơn 20km về phía Tây Bắc. Tháp được xây dựng trên một gò đất cao hình chữ nhật, bao quanh bởi tường gạch thấp. Vị trí giữa cánh đồng thoáng đãng giúp du khách có thể quan sát ngọn tháp từ khoảng cách xa.

Kỹ thuật xây dựng không chất kết dính đầy bí ẩn

Được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 8, giai đoạn hậu Óc Eo, tháp Chót Mạt mãi đến đầu thế kỷ 20 mới được các nhà khảo cổ phát hiện. Trải qua sự tàn phá của thời gian, công trình từng bị hư hại nặng nề trước khi được trùng tu và bảo tồn như hiện trạng ngày nay.
Tháp được xây dựng từ khoảng thế kỷ thứ 8 và được các nhà khảo cổ phát hiện vào đầu thế kỷ 20.

Về kiến trúc, tháp có hình vuông với bốn cạnh tương ứng bốn hướng, cao 10m tính từ mặt đất. Chân tháp gồm 3 tầng xếp chồng, thu hẹp dần khi lên cao. Điểm đặc biệt là tháp chỉ có một cửa duy nhất mở về hướng Đông.
Chân tháp gồm 3 tầng xếp chồng lên nhau và nhỏ dần lên phía trên.

Tên gọi Chót Mạt xuất phát từ thực tế khi được phát hiện, ngọn tháp đã bị mất phần chóp mái. Dù đã qua nhiều đợt sửa chữa, phần đỉnh tháp vẫn chưa được khôi phục hoàn toàn như nguyên bản quá khứ.
Tháp không có chóp mái do bị hư hại từ lúc được phát hiện.


Nghệ thuật chạm khắc tinh xảo của vương quốc Phù Nam

Tương tự kiến trúc tháp Chăm ở miền Trung, tháp Chót Mạt được xây bằng gạch nung và đá phiến xếp khít nhau mà không sử dụng bất kỳ chất kết dính nào. Kỹ thuật này đạt đến độ tinh xảo cao, không để lại kẽ hở giữa các viên gạch.
Kỹ thuật xây dựng tinh thông thể hiện qua việc gạch xếp khít nhau không kẽ hở.

Mặt ngoài của tháp là không gian nghệ thuật với các bức phù điêu chạm nổi hình hoa lá, chim muông và các vị thần. Những chi tiết này tái hiện sinh động đời sống văn hóa và tín ngưỡng của cư dân vương quốc Phù Nam xưa.
Nghệ thuật chạm khắc nổi với hình ảnh hoa lá, chim muông trên mặt tường ngoài.

Bên trong tháp, không gian thờ cúng khá đơn giản. Các khảo sát khảo cổ đã tìm thấy bệ thờ Yoni và tượng thần Vishnu bằng sa thạch, cho thấy đây từng là nơi thờ phụng thần Vishnu theo truyền thống Ấn Độ giáo.
Khu vực thờ cúng bên trong tháp khá đơn giản.


Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia

Năm 1993, tháp Chót Mạt chính thức được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia. Đây không chỉ là một điểm tham quan mà còn là một kho tàng học thuật quan trọng để nghiên cứu về sự phát triển của văn hóa Óc Eo.
Các di tích còn sót lại như bệ thờ Yoni cho thấy tháp từng dùng để thờ thần Vishnu.

Nếu có dịp ghé thăm Tây Ninh, du khách nên dành thời gian chiêm ngưỡng ngọn tháp cổ này để cảm nhận rõ nét hơn về một chương sử huy hoàng của vùng đất phương Nam hơn một thiên niên kỷ trước.
Tháp Chót Mạt được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia vào năm 1993.


Theo Trí Nhân
congluan.vn
Theo: congluan.vn
2025/12/26 18:35 (GMT+7)
2025-12-28 04:48

Gắn đào tạo với thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

GD&TĐ -Tăng cường gắn kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp không chỉ là xu hướng, mà trở thành yêu cầu bắt buộc nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Gắn đào tạo với thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
2025-12-28 04:47

Sức hấp dẫn của ngôn từ văn học

GD&TĐ - Ngôn từ trong văn học không thuần túy để truyền đạt thông tin, mà được nhà văn nâng lên thành một phương tiện biểu hiện thẩm mỹ.

Sức hấp dẫn của ngôn từ văn học
2025-12-28 04:46

Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức dồn toàn lực cứu chữa 9 nạn nhân vụ tai nạn thảm khốc tại Lào Cai

(CLO) Liên quan vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại Lào Cai khiến 9 người tử vong, 9 người bị thương nặng, toàn bộ các nạn nhân bị thương đã được chuyển khẩn cấp về Hà Nội để điều trị chuyên sâu tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và Bệnh viện Bạch Mai.

Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức dồn toàn lực cứu chữa 9 nạn nhân vụ tai nạn thảm khốc tại Lào Cai
2025-12-28 04:46

Sáp nhập trường học để gỡ 'manh mún', tinh giản hàng trăm đầu mối quản lý

(CLO) Tính đến ngày 28/12 đã có nhiều địa phương trên cả nước công bố phương án sắp xếp trường học, trong đó nhấn mạnh tiêu chí “không sáp nhập cơ học”.

Sáp nhập trường học để gỡ 'manh mún', tinh giản hàng trăm đầu mối quản lý
2025-12-28 04:46

Bộ Y tế phát cảnh báo sớm nguy cơ bại liệt và dịch truyền nhiễm quay trở lại

(CLO) Dù dịch bệnh trong năm 2025 cơ bản được kiểm soát, Bộ Y tế cảnh báo năm 2026 tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt là bại liệt, sốt xuất huyết và tay chân miệng, đòi hỏi các địa phương phải chủ động phòng ngừa từ sớm, từ xa.

Bộ Y tế phát cảnh báo sớm nguy cơ bại liệt và dịch truyền nhiễm quay trở lại
2025-12-28 04:45

Cấp cứu ngoại viện quyết định trực tiếp đến cơ hội sống còn của người bệnh

(CLO) Trong bối cảnh tai nạn giao thông, đột quỵ, thảm họa thiên tai và các tình huống khẩn cấp y tế ngày càng diễn biến phức tạp, việc phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện đang được Bộ Y tế xác định là một giải pháp đột phá nhằm nâng cao năng lực bảo vệ tính mạng người dân ngay từ “giờ vàng”.

Cấp cứu ngoại viện quyết định trực tiếp đến cơ hội sống còn của người bệnh
2025-12-28 04:45

Trường đại học bàn về bài toán thích ứng của doanh nghiệp Gia Lai

GD&TĐ - Trước biến động kinh tế, chương trình báo cáo về kinh tế–chính sách Việt Nam 2026 giúp doanh nghiệp Gia Lai nhận diện rõ cơ hội và thách thức.

Trường đại học bàn về bài toán thích ứng của doanh nghiệp Gia Lai
2025-12-28 04:45

Ứng dụng bột vỏ cam sành giành giải cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp

GD&TĐ - Ý tưởng Sản xuất chế phẩm sinh học từ bột vỏ cam sành ứng dụng trong chăn nuôi gia cầm dành giải nhất cuộc thi khởi nghiệp.

Ứng dụng bột vỏ cam sành giành giải cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp
2025-12-28 04:45

50 năm bền bỉ giữ lửa giáo dục mầm non giữa lòng Đà Nẵng

GD&TĐ - Chiều 27/12, Trường Mầm non Hoa Phượng Đỏ (phường Hải Châu, TP Đà Nẵng) tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập trường (1975–2025).

50 năm bền bỉ giữ lửa giáo dục mầm non giữa lòng Đà Nẵng
2025-12-28 04:44

Báo GD&TĐ cùng Trường ĐH Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ ký kết hợp tác toàn diện

GD&TĐ - Báo Giáo dục và Thời đại và Trường ĐH Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ ký kết hợp tác về truyền thông toàn diện, triển khai trong giai đoạn 2026 - 2030.

Báo GD&TĐ cùng Trường ĐH Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ ký kết hợp tác toàn diện