Gieo mầm xanh, giữ gìn Trái đất

Chị Nguyễn Đức Hiệp Tâm (trái) cùng bạn trồng rừng tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai, ngày 7/6 vừa qua. Ảnh: Gaia

Thiên nhiên là bài học lớn

Theo báo cáo mới nhất từ Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), tháng 1/2025 ghi nhận mức nhiệt toàn cầu cao kỷ lục, tăng 1,75°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Bắc Cực được dự đoán sẽ tiếp tục nóng lên với tốc độ gấp ba lần mức trung bình toàn cầu, đẩy nhanh quá trình tan băng và khiến mực nước biển dâng cao.

Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), nếu không có biện pháp can thiệp, số vụ cháy rừng toàn cầu có thể tăng 30% vào năm 2050. Biến đổi khí hậu không còn là dự báo mà đã hiện diện rõ ràng qua những trận mưa trái mùa và đợt nắng nóng kỷ lục.

Theo các chuyên gia, trồng rừng là giải pháp khí hậu tự nhiên, nổi lên như một trong những biện pháp hiệu quả, bền vững và tiết kiệm nhất. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) ước tính rừng hấp thụ 2,6 tỷ tấn CO₂ mỗi năm. McKinsey & Co. đánh giá chi phí trồng rừng chỉ khoảng 10 USD cho mỗi tấn CO₂, rẻ hơn nhiều so với các công nghệ hiện đại. Quan trọng hơn, mỗi 1 USD đầu tư vào rừng có thể tạo ra đến 30 USD lợi ích tổng hợp về môi trường, kinh tế và xã hội.

Hướng đến các giải pháp dựa vào thiên nhiên là lựa chọn hiệu quả và bền vững. Vì vậy, sáng 7/6, tại Khu bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai - nơi sinh sống của khoảng 20 - 25 cá thể voi châu Á hoang dã cuối cùng ở Việt Nam, hơn 120 tình nguyện viên từ khắp nơi, bao gồm người trẻ, doanh nghiệp và gia đình, đã cùng nhau trồng 450 cây gỗ bản địa như gõ mật, dầu rái, lim xẹt, sao đen...

Hoạt động nằm trong chương trình “Góp một cây là góp rừng” của Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia, nhằm phục hồi các khu rừng nghèo kiệt, ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ đa dạng sinh học.

Nguyễn Phương Thảo (TP Thủ Đức, TPHCM) cùng nhóm bạn và các con tham gia buổi trồng cây như một kỳ nghỉ hè “gần rừng”. “Chưa bao giờ tôi nghĩ trồng cây lại mang lại cảm xúc mạnh như vậy. Tôi thích leo núi, trekking, nhưng khi cắm những mầm cây xuống đất, mình thấy như đang gửi gắm lời cam kết với thiên nhiên”, chị Thảo chia sẻ.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, những cánh rừng trở thành lá chắn tự nhiên không thể thiếu để bảo vệ trái đất. Trồng rừng giờ đây không chỉ là hoạt động sinh thái mà đã trở thành phương pháp giáo dục trải nghiệm đầy cảm hứng.

“Thiên nhiên không chỉ là nơi chúng ta tận hưởng mà là nơi để học cách sống tử tế hơn với chính mình và Trái đất” - lời chia sẻ đầy cảm xúc của Đào Hiền - Á hậu 1 Miss World Vietnam 2023, sau một ngày tham gia trồng rừng cùng Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai.

Không chỉ Gaia, nhiều tổ chức khác cũng triển khai các chương trình trồng rừng ý nghĩa. Tháng 2/2025, Tổ chức quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF) phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cùng Panasonic trồng 10.000 cây đước tại Thái Bình, bảo vệ vùng đê biển.

Trước đó, quý IV/2024, PanNature và Vietnam Airlines trồng 30.000 cây bản địa ở Sơn La để phục hồi rừng đầu nguồn. Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên và Phát triển (CCD) cũng từng phối hợp với Trạm Sinh học Mê Linh trồng 300 cây gỗ lớn tại khu vực đầu nguồn nhằm hỗ trợ bảo tồn sinh học. Trong khi đó, chương trình “Một tỷ cây xanh” của Chính phủ vẫn đang được triển khai mạnh mẽ với mục tiêu trồng đủ 1 tỷ cây vào năm 2025.

Bạn trẻ chọn leo núi để hiểu thiên nhiên và kết nối tâm hồn. Ảnh: T.T

Khơi dậy hành động xanh

Rừng đầu nguồn Đồng Nai có vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ cung cấp nguồn nước cho hàng chục triệu người dân miền Đông Nam Bộ mà còn là tuyến phòng thủ đầu tiên trước thiên tai. Khi rừng giàu đa dạng sinh học, lớp thảm mục hoạt động như một miếng bọt biển tự nhiên, giữ nước, giảm dòng chảy, ngăn sạt lở và lũ quét.

Tham gia hoạt động trồng rừng của Gaia, anh Phạm Phan An, một trekker (người tham gia vào hoạt động trekking - một hình thức đi bộ đường dài) chia sẻ: “Tôi thường xuyên trekking xuyên rừng, nhưng chỉ khi trực tiếp trồng cây, mình mới thấy rõ giá trị của từng gốc cây. Đó là nơi bắt đầu cho cả một hệ sinh thái. Hoạt động trồng rừng không chỉ mang ý nghĩa môi trường mà còn là liệu pháp tinh thần, giúp mình kết nối lại với đất, với thiên nhiên sau những ngày làm việc căng thẳng ở thành phố”.

Chị Nguyễn Đức Hiệp Tâm (Quận 1, TPHCM) cũng có những trải nghiệm về với thiên nhiên qua hoạt động leo núi, về rừng. Chị cho biết, dù mệt nhưng cảm giác chinh phục đỉnh núi, vượt qua giới hạn bản thân và về đích rất tuyệt vời.

“Những chương trình như vậy giúp tôi tiếp thêm năng lượng từ bên trong, tìm về những giá trị nguyên bản nhưng chân thật, cảm giác được làm và để lại điều gì đó ý nghĩa thông qua việc trồng cây và lan tỏa thông điệp yêu thương tích cực”, chị Tâm nói.

Theo ThS Lê Tuấn Anh - Giám đốc vận hành Công ty TIN Travel, trồng rừng đi kèm hai chữ “trách nhiệm”. Nhiều lãnh đạo tập đoàn, công ty đã đưa hoạt động trồng cây, trồng rừng vào doanh nghiệp thay vì chỉ du lịch thuần túy, xem đó như trách nhiệm đóng góp cho xã hội, đồng thời nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho nhân sự.

“Mọi người hẳn đã nghe về biến đổi khí hậu, Trái đất đang nóng lên. Đó là sự thật. Tại TPHCM, khi đi qua những tuyến đường nhiều cây như Lê Duẩn, Quận 1, bạn sẽ thấy rất mát, nhưng trên các con đường đầy cao ốc mà thiếu cây xanh thì rất nóng. Đó là ví dụ cụ thể về tầm quan trọng của cây xanh trong môi trường sống. Giới trẻ quay về rừng để leo núi, trekking... Sau đại dịch, nhu cầu này ngày càng tăng”, ThS Tuấn Anh cho biết.

Từ mô hình trải nghiệm của Gaia, WWF hay chương trình quốc gia, trồng rừng đang dần trở thành kênh giáo dục xã hội đa tầng. Những hoạt động này không chỉ lan tỏa nhận thức mà còn tạo lực đẩy cho một thế hệ mới với những công dân xanh, hiểu rằng mình đang sống trong một hệ sinh thái bền vững và có trách nhiệm giữ gìn.

“Không phải chiến dịch ngắn hạn, mô hình trồng rừng của Gaia được thiết kế như một chuỗi giáo dục bền vững. Chúng tôi không chỉ trồng xong là xong, mà sẽ chăm sóc rừng từ 2 - 6 năm, đảm bảo cây phát triển, tạo sinh cảnh bền vững cho động vật hoang dã”, bà Đỗ Thị Thanh Huyền - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Gaia - khẳng định.